Σύμφωνα με το ορθόδοξο θρησκευτικό τελετουργικό, η Ανάσταση έγινε την πρώτη Μαΐου. Οι δε καθολικοί την είχαν γιορτάσει μερικές εβδομάδες πριν στις 27 Μαρτίου. Και όμως αυτή συνέβη πραγματικά στο ενδιάμεσο, ένα ζεστό Σάββατο στις 16 Απριλίου στη Λέσβο. Εκεί η ανοικτή Ευρώπη απέδειξε πως είναι ζωντανή. Βεβαίως αυτό δεν το απέδειξαν το Ευρωκοινοβούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Eurogroup, η Σύνοδος των Ηγετών, οι σύγχρονοι σκοταδιστές «διαφωτιστές». Όλοι αυτοί ήταν απασχολημένοι με το να προστατεύσουν την «πραμάτεια» τους, οι μεν πολιτικοί τα «εθνικά και πατριωτικά» συμφέροντα του κάθε έθνους-κράτους που «εκπροσωπούν», οι δε σύγχρονοι «διαφωτιστές» με το να μετρούν τις δόσεις ισλαμισμού που υπάρχει στις φλέβες των προσφύγων- μεταναστών.
Αυτή τη φορά την Ανοικτή και Ελεύθερη Ευρώπη, όσο και να φαίνεται αυτό υπερβολικό, εκπροσώπησαν τρεις εκκλησιαστικοί ηγέτες. Τρεις Χριστιανοί κατά κυριολεξία: ο Πάπας Φραγκίσκος, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, έβαλαν τα γυαλιά σε πολλούς «προοδευτικούς και κοσμικούς». Αυτοί και όχι οι κήρυκες του κοσμικού μίσους απέδειξαν πως και η Ευρώπη εκεί που πάει να σκύψει, πάντα βρίσκει κάποιους που την ανεβάζουν πάλι ψηλά.
Στην κοινή τους διακήρυξη οι τρεις εκκλησιαστικοί ηγέτες τόνισαν, μεταξύ πολλών άλλων ιδιαίτερα σημαντικών πραγμάτων: «Για όσο διάστημα υπάρχει η ανάγκη, επιμόνως ζητούμε από όλες τις χώρες να παράσχουν προσωρινό άσυλο, να προσφέρουν την ιδιότητα του πρόσφυγα σε όσους έχουν δικαίωμα, να επεκτείνουν τις προσπάθειες αρωγής τους και να συνεργαστούν με όλους τους ανθρώπους καλής θέλησης για τον άμεσο τερματισμό των συνεχιζόμενων συγκρούσεων». Δεν έχει εδώ θέση το ερώτημα, το οποίο εσχάτως βλέπουμε να υποστηρίζεται από χείλη «φιλελεύθερων» και «αριστερών», για το «πόσους μετανάστες αντέχει η Ευρώπη». Η Ευρώπη ως η Ήπειρος του φιλελεύθερου ατομοκεντρισμού αντέχει όσα άτομα έχουν την ανάγκη της και για όσο καιρό την έχουν. Και για να μην την έχουν τόσα πολλά άτομα ανάγκη, οφείλει να φροντίσει για μια δικαιότερη παγκόσμια οικονομία.
Έχουμε πόλεμο, αναμφισβήτητα, με τους τζιχαντιστές, αλλά οφείλουμε να ανοίξουμε και ιδεολογική σύγκρουση με τη φοβική Ευρώπη του συντηρητισμού. Επικεφαλής σ’ αυτή τη σύγκρουση, προς το παρόν, τέθηκαν τρεις άνθρωποι που εκ φύσεως και θέσεως θα ανέμενε κανείς να είναι μπροστάρηδες της συντήρησης. Η πανουργία της ιστορίας, που έλεγε και ο πανούργος Χέγκελ.
Βεβαίως και πριν την επίσκεψη δεν έλειψαν οι σκοταδόψυχοι, όπως ο Μητροπολίτης Γλυφάδας που προσευχήθηκε στον Θεό για να αναβληθεί η επίσκεψη του Πάπα Φραγκίσκου στη Λέσβο. Μετά ήρθαν τα μέλη του φοιτητικού συλλόγου της θεολογικής σχολής ΑΠΘ, που δάκρυσαν για την επίσκεψη του «αιρετικού» από τον οποίο κινδυνεύει η «υπερευλογημένη μας χώρα». Αυτοί βεβαίως δεν θα μπορέσουν ποτέ να καταλάβουν τον Αρχιεπίσκοπο και την Ιερά Σύνοδο που με επιστολή τους στον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τους ηγέτες των ορθόδοξων και των άλλων εκκλησιών εκκίνησαν το θέμα.
Αλλά και η άλλη πλευρά το ίδιο σκοταδόψυχη. Ο κ. Τσίπρας απέδειξε με όσα είπε στη συνάντησή του με τον Πάπα πόσο λίγος είναι. Προσπάθησε να εμφανιστεί με το σύνθημα «εμείς, εμείς οι μόνοι συνεπείς», μη γνωρίζοντας πως στην πολλαπλή Ευρώπη, που μάλλον του είναι βαθύτατα ξένη και ως ιστορία και ως αξία, δεν υπάρχουν αποκλειστικότητες στον ανθρωπισμό. Μικροπολιτική από ένα μικρό άνθρωπο, δεν χρειάζεται να ειπωθεί κάτι περισσότερο.
Έχουμε, δυστυχώς, και εκείνους που στεναχωρήθηκαν επειδή η επίσκεψη «διευκόλυνε» τον Τσίπρα. Μα επιτέλους, ας σταματήσουμε να τα βλέπουμε όλα μέσα από το πρίσμα των στενών κομματικών συμφερόντων.
Βεβαίως η Ευρώπη δεν είναι χριστιανική. Η Ευρώπη είναι πλουραλιστική. Ένα σημαντικό στοιχείο αυτής της Ευρώπης, του πολιτισμού, των αξιών της είναι ο χριστιανισμός. Αλλά η Ευρώπη ως ολότητα είναι ο Διαφωτισμός, η ελευθερία των ιδεών και των θρησκειών, η ισότητα και το δίκαιο, η προτεραιότητα των ανθρώπινων και ατομικών δικαιωμάτων.
Οι τρεις εκκλησιαστικοί ηγέτες συμπεριφέρθηκαν ως διαφωτιστές και εδώ είναι η μεγάλη δύναμη του Διαφωτισμού. Μετατρέπει ακόμη και τους εκκλησιαστικούς ηγέτες σε οπαδούς του. Βεβαίως, όπως βλέπουμε τώρα τελευταία, γίνεται και το αντίθετο. Μερικοί «διαφωτιστές» για να «αρέσουν» γίνονται σκοταδιστές. Πάντως, αν και υπήρξαν μικρόψυχοι που είτε αντιστάθηκαν, είτε κοίταξαν να επωφεληθούν μικροκομματικά (Τσίπρας) από την επίσκεψη, μικρό το κακό. Εκείνο το Σάββατο στα μέσα Απριλίου ζεστάθηκαν πάλι οι καρδιές της Ευρώπης και πάγωσαν οι καρδιές της ακροδεξιάς και της φοβικής Αριστεράς.
Οι τρεις ιερωμένοι άφησαν μήνυμα υπέρ της πραγματικά ανοικτής Ευρώπης. Τέτοιες ενέργειες βάζουν δύσκολα στον «χυδαίο» και επιδερμικό αντικληρικαλισμό και φυσικά επαναφέρουν στο προσκήνιο τις βασικές αρχές εκείνου του φιλελευθερισμού που εξελίχθηκε ως διάλογος με τις θρησκείες και τους διαφορετικούς πολιτισμούς και όχι ως πόλεμος ανάμεσά τους. Η σχέση όμως φιλελευθερισμού και θρησκείας είναι ένα άλλο πολύ σημαντικό, αλλά ξεχωριστό θέμα.
11°
