Η ιστορία της ΕΟΚ και μετέπειτα Ε.Ε. είναι μια ιστορία κρίσεων που οδήγησαν, στη συνέχεια, σε ποιοτικά άλματα. Αυτή τη φορά όμως η Ε.Ε. αντιμετωπίζει πολυδιάστατη κρίση και δεν φαίνεται να είναι σε θέση να την υπερβεί. Αντίθετα διορθωτικές κινήσεις προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση προκαλούν έντονες αντιδράσεις και μεγαλύτερη αστάθεια.
Πολιτικά μηνύματα
Το πρώτο πολιτικό μήνυμα, σε σχέση με την κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη, ήταν το δημοψήφισμα στην Ολλανδία με το οποίο απορρίφθηκε η συμφωνία οικονομικής και πολιτικής συνεργασίας μεταξύ της Ε.Ε. και της Ουκρανίας.
Το δημοψήφισμα δεν είναι δεσμευτικό για την κυβέρνηση, δυσκολεύει όμως την εφαρμογή της πολιτικής της σε μια περίοδο κατά την οποία, στην Ολλανδία, όπως και σε άλλες εξαιρετικά ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης, η άκρα δεξιά έχει το δημοσκοπικό προβάδισμα.
Το δεύτερο πολιτικό μήνυμα στέλνει η δυναμική που αναπτύσσεται στο Ηνωμένο Βασίλειο υπέρ του Brexit ενόψει του δημοψηφίσματος της 23ης Ιουνίου. Οι bookies του Λονδίνου εξακολουθούν να στοιχηματίζουν δύο προς ένα υπέρ της παραμονής του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ε.Ε., όμως οι περισσότεροι πολιτικοί και ειδικοί στο θέμα, με τους οποίους έχω έρθει σε επαφή, δίνουν ίσες πιθανότητες στην επικράτηση του «ναι» ή του «όχι».
Ο πιο ικανός υποστηρικτής της παραμονής του Ηνωμένου Βασίλειου στην Ε.Ε. αποδείχθηκε ο πρόεδρος των Η.Π.Α. κ. Ομπάμα ο οποίος με τρεις δημόσιες παρεμβάσεις, κατά τη διάρκεια της σύντομης επίσκεψής του στο Ηνωμένο Βασίλειο, προειδοποίησε τους Βρετανούς για το κόστος ενδεχόμενης αποχώρησής τους από την Ε.Ε. Ο κ. Ομπάμα προσπάθησε να κάνει τη δουλειά που δυστυχώς δεν μπορεί να κάνει πλέον ο Βρετανός πρωθυπουργός κ. Κάμερον λόγω της ανάμειξής του στα Panama Papers.
Δυναμική επιστροφή
Το τρίτο πολιτικό μήνυμα έστειλαν οι Αυστριακοί με τη δυναμική επιστροφή της άκρας δεξιάς. Ο ακροδεξιός υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές ξεπέρασε το 36% στον πρώτο γύρο και έχει τις πιθανότητες με το μέρος του στο δεύτερο γύρο ο οποίος θα πραγματοποιηθεί στα τέλη Μαΐου. Δεύτερος ήρθε ο υποψήφιος των Πρασίνων με 21%, ενώ οι υποψήφιοι των σοσιαλιστών και της κεντροδεξιάς, που αποτελούν τον κυβερνητικό συνασπισμό, περιορίστηκαν σε ένα ταπεινωτικό 10-11% και αποκλείστηκαν από το δεύτερο γύρο.
Στην Αυστρία δεν υπάρχει πολιτικός κανόνας που να εμποδίζει την κυβερνητική συνεργασία με την άκρα δεξιά εφόσον στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας υπήρξε κυβερνητικός συνασπισμός κεντροδεξιάς και άκρας δεξιάς.
Το τέταρτο πολιτικό μήνυμα θα έρθει μέσα από την κορύφωση της ελληνικής κρίσης, η οποία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, και την πιθανή διεξαγωγή νέων βουλευτικών εκλογών στην Ισπανία, την Κυριακή 26 Ιουνίου.
Κουβάρι αντιθέσεων
Η Ε.Ε. έχει μετατραπεί σε ένα κουβάρι αντιθέσεων και η πολιτική τάξη αδυνατεί να βρει τον τρόπο να το ξετυλίξει. Στην Ολλανδία διαμαρτύρονται για τις κακής ποιότητας διευρύνσεις της Ε.Ε., την πιθανότητα να ενταχθεί στο μέλλον η Ουκρανία ή η Τουρκία και την αύξηση των μεταναστευτικών, προσφυγικών ροών.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο η κοινή γνώμη έχει στραφεί κατά των χαμηλόμισθων εργαζόμενων από άλλες χώρες-μέλη της Ε.Ε., όπως είναι η Πολωνία, η Ουγγαρία και τελευταία η Ελλάδα, θεωρώντας ότι εγκαθίστανται μαζικά στο Ηνωμένο Βασίλειο και επιβαρύνουν το κράτος πρόνοιας. Έχει επικρατήσει η άποψη ότι το Ηνωμένο Βασίλειο απειλείται από μαζική είσοδο προσφύγων και μεταναστών από τρίτες χώρες παρά το γεγονός ότι δεν ανήκει στη ζώνη Σένγκεν.
Στην Αυστρία η Ελλάδα είναι το αγαπημένο θέμα της άκρας δεξιάς. Άλλοτε φταίει το ελληνικό Δημόσιο γιατί με τη χρεοκοπία του επιβαρύνει τους αυστριακούς φορολογούμενους, άλλοτε η ελληνική κυβέρνηση γιατί δεν κάνει τίποτα για να περιορίσει τις προσφυγικές και τις μεταναστευτικές ροές. Στην Αυστρία αντιμετωπίζουν την Ελλάδα σαν παράγοντα διαρκούς αποσταθεροποίησης μιας εξαιρετικά προβληματικής Ε.Ε.
Αντίθετα, στην Ελλάδα η κοινή γνώμη μετατοπίζεται συνεχώς προς την άποψη ότι για τα οικονομικά και κοινωνικά δεινά μας φταίνε οι ισχυροί της Ευρωζώνης ενώ και στις βουλευτικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν, πιθανότατα, στην Ισπανία θα συγκρουστούν η γραμμή της προσαρμογής προς τους κανόνες της Ευρωζώνης και η γραμμή της μετωπικής σύγκρουσης με την Ευρωζώνη και τη «γερμανική κυριαρχία».
Με τους «βόρειους» να υποπτεύονται τους «νότιους», τους «νότιους» να θεωρούν ότι είναι θύματα των «βορείων», τους δεξιούς ευρωσκεπτικιστές και τους δεξιούς αντιευρωπαίους να καταγράφουν τη μία σημαντική εκλογική νίκη μετά την άλλη και τις διορθωτικές κινήσεις της μιας χώρας –χαρακτηριστικό παράδειγμα η προσέγγιση της Γερμανίας με την Τουρκία για να περιοριστούν οι προσφυγικές, μεταναστευτικές ροές– να εξαγριώνει τους ψηφοφόρους σε άλλες χώρες όπως είναι η Ολλανδία και η Αυστρία, είναι πολύ δύσκολο να προβλέψουμε αποτελεσματική αντιμετώπιση της σημερινής κρίσης της Ε.Ε.
Το πιθανότερο είναι ότι θα έχουμε μεγάλες αλλαγές στην Ε.Ε. που μπορεί να περιλαμβάνουν και την ίδια τη σύνθεσή της. Η Ελλάδα μπαίνει σε μια θυελλώδη περίοδο της ευρωπαϊκής ιστορίας έχοντας ανοιχτά το οικονομικό και το προσφυγικό, με δική της ευθύνη.
12°
