8+1 βασικές παρανοήσεις σε σχέση με το Ισλάμ

Οι συνεχείς τρομοκρατικές επιθέσεις ανά τον κόσμο από ομάδες ακραίων μουσουλμάνων τρομοκράτων φέρνουν ξανά στο επίκεντρο του δημοσίου διαλόγου τη συζήτηση περί Ισλάμ με διάφορους ειδικούς και μη να καταθέτουν τις απόψεις τους.

Παρακολουθώντας στενά τη συζήτηση, το βασικό συμπέρασμα που με θλίψη εξάγω είναι ότι αρκετοί από όσους τοποθετούνται για τον μουσουλμανικό κόσμο δεν γνωρίζουν ακριβώς για τι μιλάνε και αρκούνται σε διάφορα θεωρητικά κλισέ, χωρίς τη χρήση συγκεκριμένων στοιχείων και αριθμητικών δεδομένων. Μου προκαλεί δε αρνητική εντύπωση η εν Ελλάδι εμμονή στην επίκληση του παραδείγματος της Γαλλίας ως προς την ενσωμάτωση των μουσουλμανικών κοινοτήτων, λες και μόνο η συγκεκριμένη χώρα κλήθηκε να αντιμετωπίσει ένα τέτοιο ζήτημα, λες και δεν μπορούν να αντληθούν από αλλού σχετικά μαθήματα και παραδείγματα.

Πριν λοιπόν αρχίσουμε ξανά να συμφωνούμε και να διαφωνούμε μεταξύ μας, καλό θα ήταν να γνωρίζουμε πού τελειώνουν τα στερεότυπα και πού αρχίζει η αλήθεια. Να λοιπόν μερικές απο τις βασικές παρανοήσεις περί Ισλάμ που εντόπισα τις τελευταίες μέρες:

1. Το Ισλάμ είναι θρησκεία και όχι εθνικότητα. Οι μουσουλμάνοι διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους και δεν αποτελούν μια ενιαία και ομοιόμορφη πληθυσμιακή ομάδα, γι’ αυτό και είναι λάθος να μιλά κανείς γενικά και αόριστα για «το Ισλάμ». Πέρα από τον σχετικά γνωστό διαχωρισμό μεταξύ Σουνιτών και Σιιτών, υπάρχουν πολλά επιμέρους ρεύματα, τα οποία μάλιστα εκδηλώνονται διαφορετικά από περιοχή σε περιοχή. Σας θυμίζει κάτι;

2. Οι μουσουλμάνοι δεν ζουν εκεί που ο περισσότερος κόσμος νομίζει. Η χώρα με τους περισσότερους μουσουλμάνους είναι η Ινδονησία και ακολουθούν η Ινδία και το Πακιστάν. Στη Νιγηρία υπάρχουν περισσότεροι μουσουλμάνοι από όσοι στην Αίγυπτο, όπως και στο Μπαγκλαντές σε σχέση με το Ιράν. Επίσης, στη Ρωσία υπάρχουν περισσότεροι μουσουλμάνοι από όσοι στην αραβική Τυνησία – και στο Νότιο Σουδάν υπάρχουν περισσότεροι Χριστιανοί από όσοι στην Ολλανδία.

3. Ο όρος «Άραβας» δεν είναι ταυτόσημος με τον όρο «μουσουλμάνος». Για την ακρίβεια, οι Άραβες αποτελούν μόλις το 20% του συνόλου των μουσουλμάνων ανά τον κόσμο, τη στιγμή που στις αραβικές χώρες ζουν τουλάχιστον 12 εκατομμύρια xριστιανοί. Στις ΗΠΑ μάλιστα, οι περισσότεροι από τους Άραβες είναι xριστιανοί (55%). Κοινώς, αν φαντάζεστε τον μέσο μουσουλμάνο με κελεμπία πάνω σε καμήλα, κάνετε λάθος, τον μπερδεύετε με τον Λόρενς της Αραβίας (που ήταν Άγγλος).

4. Ο Αλλάχ δεν είναι ο αποκλειστικός Θεός των μουσουλμάνων αλλά ο Θεός του Αβραάμ που αφορά το ίδιο μουσουλμάνους, χριστιανούς και εβραίους. Αλλάχ σημαίνει «Θεός» στα αραβικά, γι’ αυτό και την ίδια λέξη χρησιμοποιούν και οι Χριστιανοί στον αραβικό κόσμο. Αντίστοιχα, ο στίχος του τραγουδιού «εγώ Χριστό και εσύ Αλλάχ» είναι αποπροσανατολιστικός, ο Ιησούς αναγνωρίζεται ως μεγάλος προφήτης και στη μουσουλμανική παράδοση.

5. Η λέξη τζιχάντ δεν σημαίνει ακριβώς «ιερός πόλεμος», ο όρος έχει κακοποιηθεί από υπερσυντηρητικά μουσουλμανικά ρεύματα σκέψης. Oι περισσότεροι σύγχρονοι θεωρητικοί καταλήγουν στο ότι σημαίνει«αγώνας/προσπάθεια» και περιγράφει κυρίως την εσωτερική πνευματική προσπάθεια που καλείται κάθε μουσουλμάνος να καταβάλει για να διατηρήσει την πίστη του. Μπορεί να λάβει τη μορφή ιερού πολέμου σε συγκεκριμένες περιπτώσεις άμυνας μιας μουσουλμανικής κοινότητας και σίγουρα δεν μπορεί να περιλαμβάνει την κατάκτηση εδαφών, το βίαιο εξισλαμισμό ατόμων κ.τ.λ.

6. Το Κοράνι δεν υποχρεώνει τις γυναίκες μουσουλμάνες να καλύπτουν το κεφάλι τους, πόσο μάλλον ολόκληρο το σώμα τους. Η μαντίλα δεν υπήρξε πάντοτε συνώνυμο του Ισλάμ, καθώς στις περισσότερες περιοχές αποτελούσε καθημερινό ένδυμα ήδη πριν την εξάπλωση της θρησκείας. Αναδείχθηκε σε σύμβολο σχετικά πρόσφατα, συνήθως λόγω της πολιτικής σύγκρουσης μεταξύ αυταρχικά κοσμικών καθεστώτων και παραδοσιακών ισλαμικών κομμάτων. Οι περισσότερες μουσουλμανικές χώρες δεν ενθαρρύνουν (ή και απαγορεύουν) τη χρήση της μαντίλας και ελάχιστες είναι αυτές που έχουν ψηφίσει νόμους που την καθιστούν υποχρεωτική.

7. Tόσο το Κοράνι όσο και πλήθος άλλων θρησκευτικών ισλαμικών κειμένων απαγορεύουν αυστηρά την αυτοκτονία, την οποία και προσεγγίζουν ως μέγιστη αμαρτία. Το ίδιο ρητά αποδοκιμάζεται και η τρομοκρατία και οι βομβιστές αυτοκτονίας δεν πρόκειται να γίνουν δεκτοί από πλήθος παρθένων στον Παράδεισο.

8. Οι μουσουλμάνοι τρομοκράτες σκοτώνουν κυρίως μουσουλμάνους. Στα μάτια ενός τχιζανιστή του ISIS, ένας Σιίτης μουσουλμάνος είναι το ίδιο άπιστος με έναν Χριστιανό Ορθόδοξο ή έναν άθεο. Οι επιθέσεις στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες κυρίως αποτελούν μέρος της επικοινωνιακής στρατηγικής των τζιχαντιστών προς προσέλκυση μαχητών και λιγότερο εκφράζουν ένα δηλωμένο πόλεμο απέναντι στη χριστιανική Δύση. Όχι τυχαία, οι επιθέσεις του ISIS αυξάνονται τώρα που αρχίζει να καταρρέει η κυριαρχία του σε μέρη της Συρίας και του Ιράκ.

+1. Στη χώρα μας, για προφανείς ιστορικούς λόγους, το Ισλάμ ταυτίζεται συνήθως με την Τουρκία και κάπως έτσι αναπαράγεται η στρεβλή αντίληψη περί κοινών χαρακτηριστικών μεταξύ των μουσουλμάνων. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι η Τουρκία είναι μία από τις πλέον μετριοπαθείς μουσουλμανικές χώρες στον κόσμο και ότι ο μέσος Τούρκος δυσκολεύεται να επικοινωνήσει με έναν Άραβα όσο περίπου και ο μέσος Έλληνας. Το ότι είναι και οι δύο μουσουλμάνοι δεν λέει απολύτως τίποτα, είναι σαν να περιμένεις από έναν Αυστραλό να συνενοηθεί με έναν Σλοβένο επειδή είναι και οι δύο Χριστιανοί.