Ο λαϊκισμός των ξένων

Προφανώς προκαλεί αμηχανία στη ΝΔ η συμμαχία του πρωθυπουργού Α. Τσίπρα με την Γερμανίδα καγκελάριο Α.Μέρκελ, η οποία αποτελεί το ισχυρότερο πρόσωπο της σύγχρονης ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς. Τα τελευταία 24ωρα άλλωστε, τον «εμπιστεύεται» ακόμη και ο Β. Σόιμπλε. Την ίδια ώρα η στήριξη των ευρωσοσιαλιστών στον ΣΥΡΙΖΑ μπερδεύει όλη την φιλοευρωπαϊκή αντιπολίτευση που χάνει βασικά επιχειρήματά της εναντίον της κυβέρνησης.

Το αντιΣΥΡΙΖΑ αφήγημα στηρίχθηκε στη θεωρία ότι δεν σέβονται τον στρατηγικό προσανατολισμό της χώρας και θέτουν σε κίνδυνο την παραμονή της τον σκληρό πυρήνα της ΕΕ διαρρηγνύοντας κάθε συμμαχία αλλά και τους εσωτερικούς δεσμούς με το ευρωπαϊκό σύστημα. Αλλοι προσπάθησαν να τους ταυτίσουν με την ηγεσία της Βενεζουέλας, άλλοι τους κατήγγειλαν για ακραία σύνδεση με τη Μόσχα. Ακόμη και αν είχαν στέρεα επιχειρήματα, τελικά αυτό που μένει είναι ότι οι ισχυρότεροι σύμμαχοι της κυβέρνησης Τσίπρα βρίσκονται στο Βερολίνο και το Παρίσι.

Πώς είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό όταν ο Αλ. Τσίπρας ξεκίνησε την πορεία του ως πρωθυπουργός με την κατασκευή εξωτερικού εχθρού; Δαιμονοποίησε το δόγμα της δημοσιονομικής πειθαρχίας, υποσχέθηκε ότι θα συβάλει στην αλλαγή πορείας της ΕΕ, go back madame Merkel, στράφηκε στους Podemos και το γερμανικό Die Linke, επέλεξε τους ΑΝΕΛ ως εταίρους στη νομή της εξουσίας, άφησε τον Γ. Βαρουφάκη για περίπου έξι μήνες να γελοιοποιεί τις κοινοτικές διαδικασίες και να προκαλεί τους Ευρωπαίους συνομιλητές του με τηλεοπτικής κατανάλωσης εκκεντρισμούς.

Πώς γίνεται γύρω από την προσφυγική κρίση να στηθεί ένας άξονας Αθήνας-Βερολίνου την ώρα που οι πιστωτές διαπιστώνουν ότι μετά την αλλαγή ηγεσίας στη ΝΔ υπάρχει πλέον εναλλακτική στη χώρα και δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ η μοναδική ισχυρή πολιτική δύναμη;

Η ανάλυση των ξένων δεν διαφέρει πολύ, στα ποιοτικά της χαρακτηριστικά, από αυτές που κυριαρχούν στο εσωτερικό: Διάθεση απλούστευσης και γενίκευσης, μονοδιάστατη σκέψη, πρόχειρες κατασκευές στα ρηχά, κυνισμός και τυχοδιωκτισμός - δηλαδή, λαϊκισμός. Ειδικότερα:

• Έτσι όπως εξελίσσεται η προσφυγική κρίση φαίνεται αδιανότητη μια αναζωπύρωση της ελληνικής κρίσης με όρους Grexit. Η αποτυχία της ευρωπαϊκής πολιτικής στο μεγαλύτερο διακύβευμα των τελευταίων ετών συγκρατεί όσους έδιναν προτεραιότητα στις δημοσιονομικές επιδόσεις έναντι της διατήρησης του δημοκρατικού κεκτημένου. Η Ουγγαρία καπατά θεμελιωδέστερους κοινοτικούς κανόνες από τη δική μας χώρα και υφίσταται πολύ μικρότερη πίεση.

   

• Η πολιτική των ανοιχτών συνόρων υποστηρίχθηκε ταυτόχρονα από την Α. Μέρκελ και τον Α. Τσίπρα που έκτοτε συνεννοούνται για κάθε μικρή ή μεγάλη υποχώρησή τους, ενώ οι ευρωσοσιαλιστές του ζητούν να επηρεάσει τους Podemos για να σχηματιστεί στην Ισπανία κυβέρνηση με σοσιαλδημοκράτη πρωθυπουργό ώστε να αλλάξει ο πολιτικός συσχετισμός στην ευρωζώνη.

   

• Η δημοφιλέστερη εξήγηση για τη στάση των εταίρων απέναντι στην κυβέρνηση Τσίπρα είναι ότι την ανταμείβουν για τη μνημονιακή της συνέπεια και εμπνέει εμπιστοσύνη ότι θα περάσει τα πλέον δύσκολα μέτρα χωρίς να τεθεί σε σοβαρό κίνδυνο η κοινωνική ειρήνη. Ομως, οι μεταρρυθμίσεις που εκκρεμούν από την ψήφιση του τρίτου μνημονίου και μετά πληθαίνουν, ενώ το μείζον για τους εταίρους θέμα της αποκομματικοποίησης της δημόσιας διοίκησης παραμένει ανοιχτό και κάτι περισσότερο. Οχι μόνο αυτό, αλλά τα δικαστήρια έχουν παραλύσει λόγω της απεργίας των δικηγόρων, ενώ τα αγροτικά μπλόκα κράτησαν πολύ και μπορεί να ξαναστηθούν. Παρόλα αυτά, έχει εμπεδωθεί έξω η αντίληψη ότι αυτοί μπορούν καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο να κόψουν συντάξεις και να βάλουν νέους φόρους.

   

• Μια ρεαλιστική διαπίστωση είναι ότι η επαγγελία του ΣΥΡΙΖΑ για πόλεμο εναντίον της ολιγαρχίας πείθει το εξωτερικό ακροατήριο. Κουρασμένοι από την αδράνεια και την έλλειψη βούλησης των προηγούμενων, οι πιστωτές μας πιστεύουν ότι τώρα “κάτι γίνεται”, ότι κουνιέται το κατεστημένο και απειλούνται πανίσχυρα κρατικοδίαιτα κέντρα οικονομικής εξουσίας που μονοπώλησαν την παραγωγική δύναμη της χώρας. Αυτό δεν τους ενδιαφέρει μόνο για λόγους αρχής αλλά επίσης επειδή θεωρούν ότι μόνο αν ηττηθούν οι ελίτ που συνέβαλαν στη χρεοκοπία θα ανοίξει το παιχνίδι για ξένα συμφέροντα.

   

• Στις Βρυξέλλες προκλήθηκε ενόχληση όταν η ηγεσία της ΝΔ ζήτησε την απόσυρση του ασφαλιστικού νομοσχεδίου, πόσο μάλλον όταν θα έμαθαν το αίτημα για παραίτηση Μουζάλα. Και δεν καταλαβαίνουν καθόλου τη στάση του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού εναντίον των μέτρων που συνδέονται με την εφαρμογή του μνημονίου. Δεν δέχονται δηλαδή ότι στην κυβέρνηση βρίσκονται οι λαϊκιστές και στην αντιπολίτευση οι μεταρρυθμιστές αλλά τείνουν να πιστέψουν ότι ο λαϊκισμός τέμνει οριζόντια το ελληνικό πολιτικό σύστημα.

   

• Έχει αποδειχθεί πολλές φορές από τότε που ξέσπασε η κρίση μέχρι τώρα ότι οι εταίροι μας είναι επιρρεπείς στις λάθος αναγνώσεις του ελληνικού ζητήματος. Δυσκολεύονται να κατανοήσουν σε βάθος την ελληνική ιδιαιτερότητα και δεν έχουν ολοκληρωμένη εικόνα για το παρασιτικό μοντέλο λειτουργίας της οικονομίας. Είναι ενδεικτικό ότι τώρα συναινούν σε μέτρα που θα διαλύσουν τη μεσαία τάξη (με το νέο τρόπο φορολόγησης και ασφαλιστικής επιβάρυνσης των ελεύθερων επαγγελματιών) χωρίς να αντιπροτείνουν και να μεταφέρουν τεχνογνωσία για αποτελεσματικούς τρόπους σύλληψης της μεγάλης φοροδιαφυγής (διασταυρώσεις φορολογικών δηλώσεων-καταθέσεων και τεκμηρίων για το επίπεδο ζωής, μετά από αλλαγή της νομοθεσίας ώστε να γίνονται εύκολα και γρήγορα κατασχέσεις σε περιπτώσεις προφανούς ασυμβατότητας).

   

• Μια ακόμη ερμηνεία, η πλέον απογοητευτική, είναι ότι πια δεν τους νοιάζει τι θα γίνει με την πλέον υπερχρεωμένη χώρα της ευρωζώνης που μετατρέπεται πλέον σε απέραντο καταυλισμό μεταναστών και προσφύγων εκπληρώνοντας τον νέο γεωπολιτικό της ρόλο. Το έχουν πάρει απόφαση ότι το αποτυχημένο κράτος-μέλος δεν θα προσαρμοστεί στους κανόνες και δεν θα ακολουθήσει τα θετικά παραδείγματα, γιατί ούτε θέλει ούτε μπορεί. Παραιτούνται, λοιπόν, από την προσδοκία για ουσιαστική πρόοδο και αρκούνται στη συνέχιση του συρσίματος που θα τους επιτρέψει να ισχυρίζονται στο δικό τους εσωτερικό ακροατήριο ότι η θεραπεία αποδίδει αφού ο ασθενής δεν πεθαίνει - και ποιος θα ψάξει τη διαφορά ανάμεσα στη ζωή και την τεχνητή αναπνοή, ανάμεσα στη συνείδηση της πραγματικότητας και στο κώμα.