Το γκέτο του ρατσισμού

Ήταν αναμενόμενο. Ήταν σχεδόν αναπόφευκτο. Όταν η μόνη έγνοια είναι να «αποκρούουμε» τα δημοσιεύματα και τις διαμαρτυρίες. Όταν το πρόβλημα «δεν υπάρχει» ή «κληρονομήθηκε» (άρα «δεν φταίμε εμείς»). Όταν «δεν έχουμε αρμοδιότητα». Όταν η πολιτική εξαντλείται στις δημόσιες σχέσεις ή στις δημοσκοπικές αντιδράσεις. Όταν οι έννοιες «σχεδιασμός», «οργάνωση», «μακροπρόθεσμα μέτρα» είναι άγνωστες λέξεις. Όταν οι υγειονομικές υπηρεσίες σηκώνουν τα χέρια ψηλά – αφού κάμποσοι ελεγκτές αρρωστήσουν από μολυσματικές ασθένειες. Όταν οι αρχές στελεχώνονται από πρόσωπα που μόνο εμπιστοσύνη δεν σου εμπνέουν (για να το πούμε κομψά). Όταν η αστυνομία κοιτάει, αδρανεί, αγνοεί ή εμποδίζεται να κάνει τα στοιχειώδη. Όταν η διαφθορά είναι εμφανής και η ανοχή «ύποπτη». Όταν η πολιτική για τη μετανάστευση είναι φοβισμένη ή ανεπαρκής. Όταν «σκουπίζεις τα προβλήματα κάτω από το χαλί» κι όταν αυτό το χαλί είναι το ιστορικό κέντρο της Αθήνας, τότε το επόμενο βήμα είναι η εξαθλίωση, οι ενέδρες, ο ρατσισμός – και η κοινωνική έκρηξη. Με πρώτα θύματα, τα «θύματα της απραξίας», τους μετανάστες – το ιδανικό ντεκόρ για το χορό των εκατομμυρίων που έχει στηθεί σε μερικά τετράγωνα και διαλύει ολόκληρη την πόλη...

Πλατεία Θεάτρου, απόγευμα. Η αρχιτέκτων Κατερίνα Πιτούλη, που έχει και το σπίτι της και το γραφείο της εκεί, βγάζει τα δυο σκυλιά της βόλτα. Μόνο που δεν τα κρατάει με το λουρί, τα κρατάει αγκαλιά. Αποφεύγει να πατήσουν στο δρόμο – φοβάται τις μολυσματικές ασθένειες και τα πηγαίνει σε γειτονικές περιοχές με το αυτοκίνητο. Η περιοχή μυρίζει αφόρητα, καθώς δεκάδες άστεγοι και τοξικομανείς «κάνουν την ανάγκη» τους στο δρόμο. Για τον ίδιο λόγο, οι συνεργάτες και η ίδια πλέον αλλάζουν παπούτσια μόλις μπουν στο γραφείο.

«Μια βρόμικη και παραμελημένη πόλη»

Ήρθε στην περιοχή το 2004, θεωρώντας ότι η «ζωή ξανά στο κέντρο» γινόταν πραγματικότητα. Είχε υπολογίσει όμως χωρίς τον «ξενοδόχο» – «ζούμε σε μια βρόμικη και παραμελημένη πόλη» λέει. Οι εκθέσεις των ελεγκτών δημόσια υγείας είναι καταπέλτης – η περιοχή είναι μια ωρολογιακή βόμβα για τη δημόσια υγεία. «Δεν ξέρουμε σε ποιο βαθμό έχει μολυνθεί και το παμπάλαιο δίκτυο της αποχέτευσης στην περιοχή. Μέσα σ’ όλα, χειροτερεύει και η ανήλικη πορνεία, καθώς και η περιστασιακή πορνεία των τοξικομανών – αν δεν τους δούμε πάνω στην πράξη, βρίσκουμε δεκάδες προφυλακτικά στο δρόμο. Στην πλατεία κοιμούνται 40 με 50 άτομα κάθε βράδυ, εδώ όπου στεγάζεται το κεντρικό ΙΚΑ, και η δημοτική αστυνομία μάς απάντησε επισήμως ότι αυτό δεν θεωρείται κατάληψη πεζοδρομίου. Αυτοί οι τελευταίοι ήρθαν όταν η αστυνομία έκανε μια επιχείρηση εκκαθάρισης στο Αρχαιολογικό Μουσείο, λόγω της επίσκεψης Μπαρόζο. Γενικώς, η απάντηση της δημοτικής αρχής στις επικρίσεις μας είναι ότι εκπορεύονται από τους πολιτικούς της αντιπάλους!».

Τα πεζοδρόμια γύρω από το ΙΚΑ είναι σιδερόφρακτα, για να μη «στρατοπεδεύουν» εκεί οι άστεγοι και οι τοξικομανείς. Μόνο που οι τακτικές αυτές είναι απολύτως αδιέξοδες όταν δεν υπάρχει σχεδιασμός για πρόνοια και περίθαλψη. Οι «σκούπες» της αστυνομίας, όπως και κάθε σπασμωδικό μέτρο, δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να μεταθέτουν το πρόβλημα μερικά τετράγωνα πιο πέρα. Άνθρωποι που σέρνονται πάνω στα πεζοδρόμια...

«Είναι ένα στημένο παιχνίδι» λέει ο Κωνσταντίνος Ζουγανέλης, πρώην ιδιοκτήτης του μπαρ και συναυλιακού χώρου Guru, ο οποίος έκλεισε το μαγαζί του όχι λόγω ενδογενών παραγόντων, αλλά μην αντέχοντας άλλο την εξαθλίωση, την αποστροφή της πελατείας του και τις καθημερινές επιθέσεις κατά προσωπικού και πελατών (με πιστόλι ή με σύριγγες), καθώς και τα σπασίματα αυτοκινήτων, τις κλοπές και τις διαρρήξεις. «Μετά το θόρυβο που κάναμε, έγινε επί 2 ημέρες μια σκούπα της αστυνομίας. Την τρίτη μέρα όλα ξαναγύρισαν στη θέση τους. Από τις 10 το πρωί ως τις 9 το βράδυ η πιάτσα της πρέζας είναι στη Σοφοκλέους. Μετά τις 9 μ.μ. πάει στην Ομόνοια. Υπάρχει πάντα ειδοποίηση “εκ των έσω” – έτσι κάποια βράδια τα κορίτσια από τη Νιγηρία εξαφανίζονται “ως διά μαγείας” – το ίδιο και τα βαποράκια. Τα οποία μπορεί να βγάζουν και 500 ευρώ την ημέρα – και μετά (ω της ειρωνείας) πάνε και τρώνε στο συσσίτιο των αστέγων. Το νέο κόλπο που έχει βρει τώρα η αστυνομία είναι να αποκλείει την περιοχή, τρία-τέσσερα τετράγωνα, και να σε ελέγχει για να μπεις. Έχουμε γίνει ένα γκέτο, όχι ελεγχόμενης πρόσβασης, αλλά ελεγχόμενης διακίνησης. Προκαλούμε πια το ενδιαφέρον του Al Jazeera και του BBC, που έχουν φέρει συνεργεία στην περιοχή...».

Όπως και σε κάθε γκέτο που «σέβεται τον εαυτό του», κάποια «παράσιτα» (καθόλου απαραιτήτως αλλοδαπά) έχουν φροντίσει να κάνουν επιθέσεις μέρα-μεσημέρι στα διερχόμενα αυτοκίνητα –και μάλιστα σε κεντρικούς δρόμους– εκμεταλλευόμενα ή προκαλώντας «μποτιλιάρισμα». Η Θ.Κ. (τα στοιχεία της στη διάθεση της εφημερίδας) καταγγέλλει την ενέδρα που υπέστη και τη στάση της αστυνομίας: «Κατεβαίνω με το αμάξι τη Σοφοκλέους, μαζί με μια φίλη ως συνοδηγό. Ένας τύπος πλησιάζει από τα αριστερά μου, την ίδια στιγμή που ένας φιλαράκος του πλησιάζει τη συνοδηγό μου. Ο δεύτερος κάνει να ανοίξει την πόρτα, η συνοδηγός κατεβάζει ευτυχώς έγκαιρα την ασφάλεια, την ίδια στιγμή που ο “δικός μου” επιχειρεί αρχικά να ανοίξει την πόρτα και μετέπειτα να μπει από το ανοιχτό παράθυρο μέσα στην καμπίνα. Μέχρι να κλείσει το ηλεκτρικό παράθυρο, που κάνει αιώνες τελικά, ο τύπος, σπρώχνοντας το πρόσωπό μου προς τα δεξιά για να κερδίσει χρόνο, μπήκε μέχρι τη μέση στην καμπίνα και πρόλαβε να αρπάξει το κινητό που βρισκόταν στο ταμπλό και να γίνει καπάκι καπνός. Έβαλα αλάρμ, τράβηξα επιτόπου χειρόφρενο και άρχισα να βρίζω τους από πίσω που αναβόσβηναν φώτα για να φύγω ή κόρναραν – και ξαφνικά τι να δω: Στα πενήντα μέτρα υπήρχε κλούβα με ΜΑΤ, που έβλεπαν το όλο συμβάν, εδώ και ώρα. Και δεν κουνιόντουσαν καν.Στο αστυνομικό τμήμα Ακροπόλεως προσπαθούσα να τους πω –επί 3 ώρες– ότι επιθυμώ να κάνω μήνυση και θέλω κάποιος να πάρει αποτυπώματα από το αμάξι.Δεν θα πω για την απειλή εναντίον μου με αυτόφωρο, όταν τους ζήτησα να κάνουν τη δουλειά τους. Ούτε ότι με έβγαλαν σηκωτή από το κτίριο δύο συνοριακοί. Ούτε ότι πριν με βγάλουν έξω μού είπαν το θεϊκό, ότι δεν υπάρχει έγκλημα και άρα δεν τίθεται θέμα αποτυπωμάτων».

«Επιδείνωση με γεωμετρική πρόοδο»

«Ο δήμαρχος ζει σε εικονική πραγματικότητα» λέει ο γνωστός σκηνοθέτης Νίκος Περάκης, κάτοικος του πολύ γειτονικού Ψυρρή. «Αυτά που παρουσίασε στον απολογισμό του των δύο χρόνων, στο Μέγαρο Μουσικής, ήταν σαν τις ταινίες που κάναμε για τα ολυμπιακά έργα – μόνο που αυτά έγιναν πραγματικότητα. Όταν αδειάζει η πλατεία Θεάτρου από τις “επιχειρήσεις-σκούπα”, οι εξαθλιωμένοι “σπρώχνονται” προς την οδό Σαπφούς ή τη Ζήνωνος. Αν τους δεις, είναι σαν να έχει εκκενωθεί νοσοκομείο – το βράδυ επιστρέφουν. Το πρόβλημα τον τελευταίο χρόνο έχει επιδεινωθεί σε βαθμό που κλείνουν καταστήματα και γκαλερί, φεύγει ο κόσμος – ό,τι μπορούσε να κρατήσει την περιοχή ζωντανή χάνεται...». Στην πρόσφατη συνένωση 12 και πλέον συλλόγων και φορέων της περιοχής σε μια «Κίνηση για τη Διάσωση του Ιστορικού Κέντρου», οι αντιδήμαρχοι που εκπροσωπούσαν το Δήμο προσπάθησαν να υπερασπιστούν το έργο του Δημάρχου – και τις εξαγγελίες του για «κοινωνικό έργο» και «ανάπλαση», μεταξύ άλλων και με την πεζοδρόμηση της οδού Αθηνάς. Οι συγκεντρωμένοι όμως αντέδρασαν με οργή, απογοητευμένοι από την κατάσταση στο κέντρο της Αθήνας, τις ενέργειες του Δήμου με το πράσινο και τους χαρακτηρισμούς που έχει εκτοξεύσει ο Νικήτας Κακλαμάνης («κουλτουριάρηδες», «κερδοσκόποι», «παρακρατικοί») κατά όσων επικρίνουν τα σχέδια και την πολιτική του.

Ο αρχιτέκτων Αδάμ Κωστίκας, που έχει το γραφείο του στην πλατεία Θεάτρου, δεν φανταζόταν ποτέ ότι στα 70 του χρόνια θα γινόταν «ακτιβιστής»: «Τον τελευταίο χρόνο το πρόβλημα έχει επιδεινωθεί με γεωμετρική πρόοδο, παρά τις διαμαρτυρίες. Υπεύθυνη είναι συνολικά η δημόσια διοίκηση, με πρώτη πράξη την εγκληματική και άκριτη χωροθέτηση του ΟΚΑΝΑ μέσα στο κέντρο της συσσώρευσης των μεταναστών και της εμπορικής κίνησης. Δεν έχουν κανένα σχέδιο. Ο δήμαρχος έχει υποσχεθεί εδώ και πάνω από δύο χρόνια τη μεταφορά του στα νοσοκομεία, εξήγγειλε ότι έχουν βρεθεί τα κονδύλια, έχουν ετοιμαστεί οι χώροι – αλλά απλώς μας κοροϊδεύει κατά συρροήν. Η Αθήνα είναι η 3η πιο βρόμικη πόλη στην Ευρώπη – και αυτός υποστηρίζει ότι είναι η πιο καθαρή. Η μεταφορά της Νομαρχίας στην πλατεία Θεάτρου θα έφερνε πολλά θετικά αποτελέσματα – αλλά δυστυχώς ο κύριος Παυλόπουλος δεν υπογράφει, εδώ και 3 μήνες. Αν επρόκειτο βέβαια για μια ανταλλαγή με τον Εφραίμ, η υπόθεση θα είχε τελειώσει ταχύτατα».

Το αυγό του φιδιού...

Η πρόσφατη «πολιορκία» του παλαιού Εφετείου στη Σωκράτους, όπου διαμένουν εκατοντάδες μετανάστες (κυρίως από την Αλγερία) –κάτω από άθλιες συνθήκες– έδειξε τους «επόμενους» κινδύνους. Ομάδα «αγανακτισμένων Ελλήνων», με την αγαστή συνεργασία ακροδεξιών μπροστά στα απαθή βλέμματα των ΜΑΤ, επιτέθηκε και τραυμάτισε μετανάστες και  Έλληνες συμπαραστάτες τους – αφού τρομοκράτησε τους πάντες. Η Αφροδίτη Αλ Σαλέχ, μέλος της ΜΚΟ «Διαβατήριο», που ασχολείται χρόνια με τα προβλήματα των μεταναστών, εξηγεί: «Το γκέτο το δημιουργούμε μόνοι μας οι  Έλληνες. Εδώ δεν κινδυνεύεις να σου ελέγξουν τα χαρτιά, όπως π.χ. στο Παγκράτι. Η ίδια η αστυνομία τούς στέλνει από τα σύνορα στο κέντρο της Αθήνας, για να βρουν άκρη. Κατά την άποψή μου, οι αιτίες του προβλήματος είναι τρεις: Πρώτον η διοικητική ανεπάρκεια, παρά το γεγονός οτι η Ελλάδα θα μπορούσε να “τραβήξει” πολλά κονδύλια γι’ αυτή την ιστορία. Τους στέλνουμε στην Πέτρου Ράλλη (όπου ήδη έχουν σκοτωθεί μυστηριωδώς 3 μετανάστες – “γλίστρησαν” επισήμως, κατά την αστυνομία). Εκεί μάχονται για ένα “μαγικό χαρτάκι”, για να κάνουν αίτηση για άσυλο. Το δίνουμε σε ελάχιστους σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες – παραμένει μυστήριο γιατί. Αν αυτοί οι άνθρωποι (οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι όντως πρόσφυγες) είχαν άσυλο, θα μπορούσαν ελεύθερα να πάνε σε μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα που επιθυμούν. Δεύτερον, δεν έχουμε κανενός είδους ισχυρές ευρωπαϊκές σχέσεις και διασυνδέσεις, ώστε να κάνουμε κάτι γι’ αυτή την περίφημη “Συνθήκη του Δουβλίνου”  να μην “επιστρέφονται” από άλλες ευρωπαϊκές χώρες πίσω σε εμάς οι πρόσφυγες, ακόμα κι όταν δεν έχουν καν περάσει από την Ελλάδα. Τρίτον, το πολιτικό - οικονομικό. Μας αρέσει το φτηνό εργατικό δυναμικό – “επιδοτούμε” δεκάδες φοροδιαφεύγουσες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Και χρησιμοποιούμε τους μετανάστες, ως εξαιρετικό “προπέτασμα”, για όλη την παραβατικότητα στο κέντρο της Αθήνας». Κάτω από την οδό Αθηνάς «βγαίνουν» καθημερινά χιλιάδες ευρώ – ικανά να «λαδώσουν» όποιον χρειάζεται. Υπολογίστε: 15-16 χιλιάδες δόσεις πρέζας, ανήλικα κορίτσια από την Αφρική, παρεμπόριο, «υπνωτήρια» για τους μετανάστες – με μερικά ευρώ την ώρα ανά κεφάλι, σε άθλιες συνθήκες, στοιβαγμένοι πενήντα άνθρωποι σ’ ένα δωμάτιο. Ελέγχεται και ενοχλείται ποτέ κανείς από όλους αυτούς; Ακόμα και το επιτελικό όργανο που –σύμφωνα με την πρόταση των κατοίκων– θα λειτουργούσε ρυθμιστικά για το κέντρο «έμπλεξε» στη συζήτηση με τα «σπασίματα» στη Σκουφά, καθώς το εξήγγειλε βεβιασμένα ο Χρήστος Μαρκογιαννάκης.

Ο δημοσιογράφος Σταύρος Θεοδωράκης, που βρισκόταν δύο μέρες μέσα στο παλιό Εφετείο για γυρίσματα της εκπομπής του, αποδίδει ευθύνες στην ανικανότητα και στην άγνοια που διακρίνει μεγάλο μέρος του πολιτικού προσωπικού της χώρας: «Πολλά στελέχη ζουν σε μια Disneyland. Δεν ξέρουν ούτε τι σημαίνει οδός Γερανίου στις 9 μ.μ., ούτε Σωκράτους στις 6 π.μ. Κι αυτό αφορά ένα μεγάλο μέρος του πολιτικού συστήματος – όχι μόνο του κυβερνητικού. Όταν τους πας σε αυτές τις περιοχές (σε προστατευμένες συνθήκες φυσικά) είναι σαν να κάνουν ζάπινγκ σε κάποια κανάλια που δεν θέλουν να δουν. Γι’ αυτό ή δεν ακούς τίποτα από το στόμα τους ή ακούς βλακείες – όπως η πρόταση να γίνει επίσημα κέντρο υποδοχής μεταναστών το κέντρο της Αθήνας. Όταν βάζεις τους  μετανάστες στο γκέτο, είναι σαν να τους περνάς από ΙΕΚ παρανομίας, εγκληματικότητας και ναρκωτικών. Κανένας αριστερός πολιτικός σε ευρωπαϊκή πόλη δεν θα πρότεινε μέσα σ’ ένα γκέτο να φυτέψεις ένα επίσημο γκέτο». 

Τι λέει ο Δήμος Αθηναίων, μέσω του Αντιδημάρχου Καταστημάτων & Ασφάλειας Πόλης Ανδρέα Παπαδάκη, που είναι επικεφαλής της Δημοτικής Αστυνομίας:

«Θα προσπαθήσουμε να καθαρίσουμε την πλατεία Θεάτρου. Εδώ και μια εβδομάδα είναι καθαρή και θα παραμείνει καθαρή, σε συνεργασία με την Ελληνική Αστυνομία. Από το πρωί στις 9 ως το βράδυ στις 9 είναι καθαρή. Τη νύχτα είναι θέμα της αστυνομίας, γιατί η δύναμή μας είναι τέτοια που δεν επαρκεί.

Μέχρι τώρα, δεν είχαμε αυτή τη δυνατότητα. Εδώ και 15 ημέρες άλλαξε εκ βάθρων η οργάνωση της Δημοτικής Αστυνομίας, μετά την εφαρμογή του σχετικού νόμου που πέρασε τον Φεβρουάριο από τη Βουλή. Οργανώθηκε ιεραρχία, που δεν υπήρχε. Πριν είχαμε περιορισμένες αρμοδιότητες, που τώρα ενισχύθηκαν. Δημιουργήθηκε Τμήμα Αγοράς, είμαστε υπεύθυνοι για τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και πολλά άλλα. Ο δήμαρχος προσπαθεί και πιέζει συνέχεια υπουργεία και αστυνομία, για να καθαρίσει το κέντρο. Ο ΟΚΑΝΑ δεν ήρθε επί υπουργού Υγείας Νικήτα Κακλαμάνη, αλλά είχε αποφασιστεί από τον προκάτοχό του»

Ρωτήσαμε τον πρόεδρο του ΟΚΑΝΑ Γιώργο Φωτεινόπουλο:

Ποια είναι η θέση του ΟΚΑΝΑ για τη μεταφορά του καταστήματος Σοφοκλέους στα νοσοκομεία – όπως ζητούν οι κάτοικοι και οι φορείς της περιοχής και έχει πολλάκις εξαγγελθεί από το Υπουργειο Υγείας και το Δήμο Αθηναίων;

«Ο ΟΚΑΝΑ, στο πλαίσιο εφαρμογής της Εθνικής Πολιτικής για τα Ναρκωτικά και σύμφωνα με το Νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης, θέτει ως βασικό στόχο και προωθεί την πλήρη ένταξη όλων των Μονάδων Θεραπείας στον περιβάλλοντα χώρο επιλεγμένων δημόσιων νοσοκομείων ολόκληρης της χώρας.

Βάσει αυτού του σχεδίου ανάπτυξης, ήδη, όλες οι νέες Μονάδες Θεραπείας που ιδρύθηκαν κατά το έτος 2008 λειτουργούν εντός του περιβάλλοντα χώρου των νοσοκομείων, όπως στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ρίου, ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης, Γ. Ν. Βόλου, Γ. Ν. Κατερίνης “Πέτρα Ολύμπου”, Γ. Ν. Πρέβεζας και στο Γ. Ν. Κέρκυρας.

Στον ίδιο σχεδιασμό εμπίπτουν και οι ήδη λειτουργούσες Μονάδες της Αττικής, για τις οποίες έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες μετακίνησής τους σε επιλεγμένα νοσοκομεία της Αττικής, με βασική προτεραιότητα τη μετεγκατάσταση της Μονάδας της οδού Σοφοκλέους, στοχεύοντας έτσι τόσο στην προστασία και την ασφάλεια των θεραπευομένων όσο και την ηρεμία και την προστασία της οικονομικής ζωής των πολιτών της ευρύτερης περιοχής»

(Φωτό: ΑΡΗΣ ΛΥΧΝΑΡΑΣ)