Τον τελευταίο χρόνο υπολογίζεται ότι πάνω από 600.000 οχήματα πέρασαν από τα διόδια των Αφιδνών χωρίς να καταβάλουν το αντίτιμο των διοδίων. Κατά τη διάρκεια των χριστουγεννιάτικων μετακινήσεων περίπου το 60% των διερχομένων οχημάτων σήκωσε τις μπάρες και πέρασε χωρίς να πληρώσει. Το κίνημα των «διοδίων» αποτέλεσε το μεγάλο θέμα συζήτησης της εορταστικής περιόδου –ζήσαμε και το μίνι σίριαλ του δημάρχου Στυλίδας–, τα συντονιστικά των πολιτών επιμένουν στις κινητοποιήσεις.
Η A.V. μάζεψε γνώμες κι αντικρουόμενα επιχειρήματα…
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΓΚΡΙΩΤΗΣ
(Υφυπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων)
Η αντίδραση των πολιτών είναι, σε μεγάλο βαθμό, δικαιολογημένη, τόσο γιατί τα διόδια είναι πυκνά και ακριβά, όσο και γιατί τμήματα των αυτοκινητοδρόμων κατασκευάζονται αυτή την περίοδο. Σημαντικό μέρος των προβλημάτων οφείλεται στη βιασύνη και την προχειρότητα με την οποία οι συμβάσεις παραχώρησης συγκροτήθηκαν, δημοπρατήθηκαν και κυρώθηκαν με νόμο στη Βουλή, από τη ΝΔ, το 2007. Όπως προβλέπεται στις συμβάσεις παραχώρησης, τα διόδια είναι βασική πηγή χρηματοδότησης της κατασκευής, συντήρησης, λειτουργίας και ασφάλειας των αυτοκινητοδρόμων, γιατί το δημόσιο δεν διέθετε επαρκείς πόρους για να χρηματοδοτήσει και τους πέντε αυτοκινητόδρομους ταυτόχρονα. Επίσης, μέσα στα διόδια η απελθούσα κυβέρνηση ενσωμάτωσε σημαντικά έσοδα, υπέρ του δημοσίου, για την περίοδο μετά την ολοκλήρωση των αυτοκινητοδρόμων, ή και αργότερα, με πρόθεση τη μελλοντική χρηματοδότηση δημόσιων έργων στη χώρα.
Όπως είχαμε δεσμευθεί προεκλογικά, ετοιμαστήκαμε για να επαναδιαπραγματευθούμε τις συμβάσεις στις αρχές του 2010. Ωστόσο, βρεθήκαμε μπροστά στο δημοσιονομικό εκτροχιασμό, με κύρια ευθύνη της κυβέρνησης της ΝΔ, καθώς και στην εκτίναξη των επιτοκίων λόγω της οικονομικής κρίσης. Τα δύο αυτά στοιχεία έκαναν ανέφικτη την άμεση επαναδιαπραγμάτευση της τιμής των διοδίων. Εάν ζητούσαμε τη μείωση νωρίτερα, οι φορολογούμενοι πολίτες θα πλήρωναν αυτή τη διαφορά με πολύ υψηλό επιτόκιο.
Από τα τέλη του 2010 ξεκινήσαμε τις διαπραγματεύσεις με τους παραχωρησιούχους και τις τράπεζες, για: α) Να δώσουμε λύσεις σε τεχνικά προβλήματα, σε λανθασμένες προβλέψεις των συμβάσεων και στα προβλήματα που δημιούργησαν οι αποφάσεις του ΣτΕ, με τις οποίες αναστέλλεται ή απαγορεύεται οριστικά η κατασκευή τμημάτων των αυτοκινητοδρόμων για περιβαλλοντικούς λόγους, β) Να μετατρέψουμε τα διόδια σε ηλεκτρονικά και ο χρήστης να πληρώνει ανάλογα με τα χιλιόμετρα που διανύει, γ) Να διευκολύνουμε τις τοπικές μετακινήσεις και να εκδώσουμε εκπτωτικές κάρτες για τους συχνούς χρήστες των δρόμων, δ) Να μειώσουμε τις τιμές των διοδίων ιδιαίτερα για την περίοδο κατασκευής.
Ελπίζουμε ότι στα τέλη του Μαρτίου θα έχουμε ολοκληρώσει τις συζητήσεις, θα έχουν συμφωνήσει και οι δυο πλευρές, γιατί αυτό προβλέπουν οι συμβάσεις για τα βασικά θέματα, και θα φέρουμε τις αλλαγές στη Βουλή.
Το δημόσιο τηρεί τις συμβατικές του υποχρεώσεις, πιστεύουμε ότι οι παραχωρησιούχοι και οι τράπεζες θα πράξουν ανάλογα. Ζητούμε την κατανόηση των πολιτών, για το συμφέρον των οποίων προσπαθούμε. Δεν πρέπει να δημιουργείται άλλοθι σε όποιον επιδιώκει την ακύρωση των συμβάσεων, κάτι που θα έχει δυσμενείς συνέπειες για τα έργα, το δημόσιο συμφέρον και το φορολογούμενο πολίτη.
Η Συντονιστική Επιτροπή Κατοίκων και Φορέων ΒΑ Αττικής κατά των Διοδίων προέκυψε αυθόρμητα και αποτέλεσε ένα όργανο άμυνας των μόνιμων κατοίκων, των οικιστών και των εργαζομένων στην περιοχή μας, όταν ξαφνικά μπήκαν διόδια στην επικοινωνία ανάμεσα στα χωριά μας και το κέντρο. Σήμερα ο ενιαίος Δήμος Ωρωπού έχει 8 θέσεις διοδίων! Αναγκαζόμαστε να χρησιμοποιούμε την Εθνική Οδό (Ε.Ο.) στις καθημερινές μας μετακινήσεις καθώς δεν υπάρχουν ασφαλείς παράδρομοι σε όλο το μήκος της Ε.Ο., ούτε αστική συγκοινωνία. Καταγγείλαμε ευθύς εξαρχής την απαράδεκτη και προκλητική «παραχώρηση» των εθνικών μας δρόμων σε κοινοπραξίες πολυεθνικών εταιρειών. Είμαστε σκληρά φορολογούμενοι πολίτες, πληρώνουμε τη χρήση των δρόμων με τα τέλη κυκλοφορίας και τη βενζίνη και αρνούμαστε να είμαστε χρηματοδότες της κατασκευής μελλοντικών δρόμων που πιθανότατα δεν θα χρησιμοποιήσουμε ποτέ.
Κρατήσαμε τη φλόγα αναμμένη με καθημερινό ανυποχώρητο αγώνα στους δρόμους ήδη από τις αρχές του καλοκαιριού του 2009. Με αποφασιστικό όργανο λήψης αποφάσεων τις Τοπικές Συνελεύσεις και πανελλαδική δικτύωση με άλλες Επιτροπές και Συντονιστικά που στο μεταξύ ιδρύθηκαν. Ένα κίνημα ακηδεμόνευτο, αδέσμευτο, με αυτοοργάνωση, που λειτουργεί με άμεση δημοκρατία. Στη σημερινή κατάσταση που η χώρα είναι υποτελής στο ΔΝΤ, την ΕΚΤ και την ΕΕ, το κίνημά μας συμπυκνώνει γενικότερα το ανάθεμα των πολιτών στο Μνημόνιο και έχει αποκτήσει μεγάλη δυναμική.
Δεν πληρώνουμε διόδια και απαιτούμε να καταγγελθεί η αποικιακού τύπου σύμβαση παραχώρησης των εθνικών μας δρόμων. Μια σύμβαση που επιτρέπει στην «παραχωρησιούχο» εταιρεία να τοποθετεί διόδια μετωπικά και πλευρικά, όπου και όσα θέλει, αδιαφορώντας για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τα συγκοινωνιακά προβλήματα που δημιουργούνται, καθώς και να αυξάνει κάθε χρόνο τις τιμές.
Απαιτούμε άμεσα να καταργηθούν όλα τα διόδια εντός της Αττικής και πλέον συντονίζουμε τον αγώνα μας με τους κατοίκους και των άλλων περιοχών της χώρας μας για ελεύθερους δρόμους χωρίς διόδια. Το υπουργείο λέει: «έχετε δίκιο», «κάντε υπομονή»! Τα ψέματα όμως τελείωσαν. Σύμφωνα με την απόφαση του τελευταίου Πανελλαδικού Συντονιστικού που έγινε στη Λαμία στις 15 /1/2011: Λέμε όχι σε κάθε είδους ληστρική επιδρομή ενάντια στο εισόδημα των εργαζομένων και στα κοινωνικά μας δικαιώματα. Οι δρόμοι φτιάχτηκαν με τα χέρια και το χρήμα μας. Τους χρησιμοποιούμε ελεύθερα. Απορρίπτουμε τις λογικές της κάρτας ή του ηλεκτρονικού διοδίου. Να καταργηθούν όλα τα διόδια.
Διεκδικούμε: α) Να καταγγελθούν οι αποικιοκρατικές συμβάσεις ξεπουλήματος των εθνικών μας δρόμων, β) Να καταργηθούν όλα τα Διόδια, ιδιωτικά ή κρατικά, γ) Να συνεχιστούν όλα τα έργα επέκτασης ή βελτίωσης όλων των εθνικών δικτύων με την ευθύνη ενός δημόσιου φορέα και με κοινωνικό έλεγχο.
Η τακτική της τιμολόγησης της χρήσης με σκοπό τη χρηματοδότηση της κατασκευής, λειτουργίας και συντήρησης των μεταφορικών υποδομών (ειδικά των οδικών) βασίζεται στις αρχές της αποδοτικότερης, δικαιότερης και ορθολογικότερης χρήσης διαθεσίμων κεφαλαίων, αλλά και της διευκόλυνσης δημιουργίας ευκαιριών στους χρήστες που θα επωφεληθούν από αυτού του είδους την πολιτική υποδομή. Αποδοτικότερη: Εξασφαλίζεται το απαιτούμενο κεφάλαιο επένδυσης, συνθήκη αναγκαία (αλλά όχι και ικανή πάντοτε, ειδικά στη χώρα μας) για την ολοκλήρωσή της. Με δεδομένο ότι ημιτελή οδικά έργα μπορούν να οδηγήσουν σε δυσμενέστερες καταστάσεις από την αρχική (μη-επένδυση) σε τομείς όπως η οδική ασφάλεια, η αξιοπιστία της λειτουργίας, η περιβαλλοντική επιβάρυνση κ.ά., η εξασφάλιση της ολοκλήρωσης της επένδυσης κρίνεται αποφασιστικής σημασίας. Δικαιότερη: Οι χρήστες που «εισπράττουν» τις ωφέλειες από μία υποδομή, εκείνοι οφείλουν να αποδώσουν ένα μέρος αυτών (σε χρηματικό αντίτιμο), για την κατασκευή, λειτουργία και συντήρησή της. Η γενικευμένη και αδιάκριτη επιβολή φορολογίας σε όλους τους πολίτες, για την πλήρη κάλυψη του κόστους κατασκευής και λειτουργίας ενός οδικού τμήματος, καταλήγει σε αδικία εις βάρος όσων δεν πρόκειται ποτέ να δεχτούν καμία ωφέλεια από αυτό. Ορθολογικότερη: Γίνεται σαφές ότι η καθολική δέσμευση κεφαλαίου –και δη δημόσιου κεφαλαίου σε συνθήκες έλλειψης και ειδικότερα δανείων κεφαλαίων– έναντι της, κατά το δυνατόν, συντομότερης συλλογής και αποπληρωμής των υποχρεώσεών κατασκευής και λειτουργίας, αποτελεί υπόδειγμα κακής χρήσης των δημόσιων διαθεσίμων. Ο οποιοσδήποτε, μικρός ή μεγάλος, επαγγελματίας αντιλαμβάνεται την αναγκαιότητα της συντομότερης αποπληρωμής των υποχρεώσεών του ώστε να απαλλαγεί από το ευκαιριακό κόστος του κεφαλαίου που δεσμεύεται (που μεταφράζεται σε επιτόκιο και τελικά στο συνολικό κόστος της επένδυσης). Ανακεφαλαιωτικά, η συζήτηση για την αναγκαιότητα της τιμολόγησης της χρήσης της οδικής υποδομής (όχι μόνο μετά την ολοκλήρωση αλλά και πολύ πριν, για παράδειγμα κατά τον αρχικό προγραμματισμό μελλοντικών επενδύσεων ακόμη) ταυτίζεται με τη συζήτηση για την αναγκαιότητα της πολιτείας να αποταμιεύει, να προγραμματίζει μακροπρόθεσμα και τελικά να δρα με υπευθυνότητα για το μέλλον.
(Δημοτική Σύμβουλος Ωρωπού/ Μέλος Πανελλαδικού Συντονισμού Επιτροπών ενάντια στα διόδια)
Πριν από σχεδόν δύο χρόνια, από τον Μάρτιο του 2009, οι κάτοικοι και οι εργαζόμενοι της ΒΑ Αττικής αντιδράσαμε όταν άρχισαν από παντού να μας ζώνουν με σταθμούς διοδίων σε εφαρμογή των αποικιοκρατικών συμβάσεων που ψήφισαν στη Βουλή από κοινού η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και το ΛΑΟΣ τον Απρίλη του 2007 και παραχώρησαν την εκμετάλλευση των εθνικών οδών σε ιδιωτικές εταιρείες. Στην περιοχή που σήμερα καλύπτει ο καλλικρατικός Δήμος Ωρωπού λειτουργούν 8 σταθμοί διοδίων, παγκόσμιο ρεκόρ, και οι κάτοικοι και εργαζόμενοι είμαστε υποχρεωμένοι για να κινηθούμε μέσα στον ίδιο μας δήμο, για να πάμε στα σπίτια μας, στις δουλειές μας, τα παιδιά μας στα σχολεία, στην εφορία, στο κέντρο υγείας, να πληρώνουμε διόδια!! Για κάποιον που πηγαίνει καθημερινά στη δουλειά του απαιτούνται 2 περίπου μισθοί το χρόνο για διόδια! Αλλά δεν είμαστε μόνοι μας! Στην Πιερία έγινε το ίδιο, αργότερα στην Τραγάνα, και σε λίγο διάστημα η Ελλάδα γέμισε διόδια από τη Καλαμάτα μέχρι τη Θεσσαλονίκη και φυσικά έπονται και από Γιάννενα μέχρι Έβρο.
Η αγανάκτηση και η αντίδραση που ξεκίνησε σαν μια σπίθα σήμερα έχει γίνει φωτιά. Ένα μεγάλο κίνημα που αντιστέκεται μέσα στις συνθήκες της οικονομικής κρίσης των επιταγών του ΔΝΤ και της τρόικας, στο χαράτσι των διοδίων, στο ξεπούλημα των δημόσιων αγαθών, όπως είναι οι εθνικοί μας δρόμοι, στα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα. Για δρόμους που τους έχουμε χρυσοπληρώσει τόσα χρόνια από τα διόδια που πληρώναμε, αλλά και μέσα από τα τέλη κυκλοφορίας, το φόρο στη βενζίνη, τους άμεσους και έμμεσους φόρους, και που το κράτος έχει υποχρέωση να κατασκευάσει. Το κίνημα ενάντια στα διόδια αυθόρμητα, με τη συμμετοχή ανθρώπων από όλα τα κοινωνικά στρώματα, ηλικίες, ιδεολογίες, υιοθετεί και προωθεί το «Δεν πληρώνω διόδια». Δεν είναι μόνο σύνθημα! Χιλιάδες οδηγοί κάθε μέρα, αψηφώντας τις πιέσεις των εταιρειών και της κυβέρνησης που μας εξαπολύει απειλές κάθε τόσο, σηκώνουμε τις μπάρες και δεν πληρώνουμε. Είναι πράξη αξιοπρέπειας και αντίστασης στο ξεπούλημα που γίνεται. Το πανελλαδικό μας κίνημα απαιτεί την κατάργηση των διοδίων. Απορρίπτουμε τη λογική των ηλεκτρονικών διοδίων και τη χορήγηση καρτών. Απαιτούμε κατάργηση των αποικιοκρατικών συμβάσεων παραχώρησης. Για την κατασκευή των έργων και τη συντήρησή τους προτείνουμε να συσταθεί δημόσιος φορέας με κοινωνικό έλεγχο.
Νομικά
α) Ποιος θα διεκδικήσει τα χαμένα χρήματα;«(…)Σε κάθε περίπτωση το Δημόσιο δεν φέρει την ευθύνη της βεβαίωσης της μη καταβολής και της είσπραξης των ανωτέρω. Ειδικότερα η δαπάνη της διαδικασίας βεβαίωσης και είσπραξης των ανωτέρω βαρύνει τον Παραχωρησιούχο (…)» (από τη Σύμβαση για τον Ε65 – άξονας Κεντρικής Ελλάδας)
β) Μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι κάμερες για ταυτοποίηση όσων δεν πληρώνουν;Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα επέτρεψε με απαντητικό της σημείωμα προς τα Υπουργεία Μεταφορών και Προστασίας του Πολίτη, τη χρήση εικόνων από τα αυτοκίνητα που διέρχονται. Ο e-lawyer διατυπώνει τις συνταγματικές ενστάσεις του και αποκαλύπτει ότι οι εταιρείες που εκμεταλλεύονται τους σταθμούς σκέφτονται την «έκδοση διαταγών πληρωμής που θα οδηγήσει κατευθείαν τους πολίτες στην αγκαλιά του ΤΕΙΡΕΣΙΑ» (elawyer.blogspot.com/2011/01/blog-post_05.html)
Κρατικά διόδια
Μάλγαρα, Πολύμυλος (Κοζάνη), Άκτιο
Διόδια EU
(σε αυτοκινητόδρομους) Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Πολωνία, Γαλλία
(σε γέφυρες και σήραγγες) Αγγλία, Σουηδία, Λετονία, Λιθουανία
