Ο υποκειμενικός παράγων και η σημασία του στην ανασυγκρότηση της χώρας

Μετά την Ελλάδα έγιναν οι εκλογές και στην Τουρκία και πάνω από το 60% των εκλογέων ανεξαρτήτως τι ψήφισαν επέλεξαν την «ταύτιση με τον επιτιθέμενο», δηλαδή τι;

Ένα ζήτημα που έρχεται και ξανάρχεται στις συζητήσεις είναι ο υποκειμενικός παράγων και η σημασία του. Ο Καστοριάδης το λέει ποιο συγκεκριμένα, το υποκείμενο αυτοπροσώπως. Εκείνη η συνθήκη όπου το υποκείμενο αναλαμβάνει αυτοπροσώπως την ευθύνη των πράξεών του. Το υποκείμενο χωρίς καθηλώσεις ναρκισσιστικού τύπου που δεν θα το οδηγήσουν σε μια επαναλαμβανόμενα αυτοκαταστροφική διαδικασία. Αυτή η συνθήκη της ενόρμησης της ζωής δεν μπορεί να εκπορευθεί παρά μόνο από εκείνες τις κοινωνικές και κοινωνικοπολιτικές δυνάμεις που έχουν ως βασικό τους μέλημα τη με κάθε τρόπο και μέσο προάσπιση των αρχών της δημοκρατίας.

Στο ερώτημα λοιπόν του πώς θα βγούμε από την κρίση που εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε και τη διαιωνίζουμε επαναλαμβανόμενοι αυτοκαταστροφικά, η απάντηση δεν μπορεί να είναι άλλη από το ερώτημα: Τι πρέπει να κάνω εγώ, το συγκεκριμένο πολιτικό υποκείμενο για να αλλάξω τα πράγματα;

Αφορά πρωτίστως στις δημοκρατικές πολιτικές δυνάμεις αλλά και τον κάθε πολίτη ξεχωριστά και σημαίνει ότι για να προχωρήσουν τα πράγματα παρακάτω χρειάζεται να αποδεχτούμε όλοι, ως απόλυτο αξίωμα, την παραπάνω διαπίστωση. Να αποδεχτούμε δηλαδή ότι είμαστε κομμάτι και αίτιο της κρίσης ως πολιτικά υποκείμενα που συμμετείχαν και συμμετέχουν με τον έναν ή άλλο τρόπο στο πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας. Έτσι θα αποκτήσει νόημα η κενού περιεχόμενου φράση που λένε π.χ. διάφοροι πολιτικοί από όλο το πολιτικό φάσμα: ναι, κάναμε λάθη. Δεν θα υποστηρίξω ότι το λένε υποκριτικά, αν και αυτό ισχύει για ένα ποσοστό, απλά θα επιχειρήσω δύο ερμηνευτικές υποθέσεις.

Φαίνεται κατά πρώτον να αφορά σε πρωταρχικές καθηλώσεις που παραπέμπουν σε μια αρχέγονη ψευδαισθητική πραγματικότητα, απόρροια του μεγάλου εθνοκεντρικού μας εγωκεντρισμού, η οποία επηρεάζει το παρόν κοινωνικό μας φαντασιακό, στη γενεαλογία μας. Είμαστε ο «περιούσιος» λαός κι όταν «θέλουμε» να αποπλανήσουμε τον άλλον, π.χ. τον Ευρωπαίο συνομιλητή μας, τότε εύκολα επικαλούμαστε είτε τη δόξα μας, την αρχαιοελληνική μας καταγωγή, την ορθοδοξία, είτε τα τραύματα μας, την τουρκοκρατία, την κατοχή, τον εμφύλιο, τη χούντα και πάει λέγοντας, π.χ. το παλιό πολιτικό κατεστημένο. Οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.

Κατά δεύτερο, αφορά σε ατομικού τύπου προσωπικές φιλοδοξίες για κατοχή της εξουσίας. Στις συγκεκριμένες μάχες χωρίς αρχές που γίνονται μέσα στους πολιτικούς χώρους αλλά και σε διάφορους φορείς του δημοσίου μεταξύ των μηχανισμών «για μια καρέκλα». Γιατί οι σοσιαλδημοκράτες δεν μπορούν 4 χρόνια τώρα να ανασυστήσουν το χώρο του δημοκρατικού σοσιαλισμού; Ήρθαν και οι «πρώτοι φορά αριστεροί» και κάνουν μια από τα ίδια! Γιατί;

Γιατί τελικά οι ιδεολογίες δεν μπορούν να απαντήσουν στην πράξη στο ερώτημα τι είναι αυτό που χρειάζεται η χώρα ώστε να διαμορφωθεί ένα νέο κρατικό και παραγωγικό μοντέλο; Φταίνε οι ιδεολογίες; Μα οι ιδεολογίες είναι ένας μπούσουλας. Μια στρατηγική. Δεν είναι δόγμα! Δεν είναι παρά ένα αφήγημα, μια ερμηνεία. Δεν είναι η βάση της συζήτησης. Οι σοσιαλδημοκράτες δεν μπορούν να κάνουν κόμμα γιατί οι μηχανισμοί τσακώνονται για τα οφίτσια. Το ίδιο και οι λαϊκοί δεξιοί. Οι δε «πρώτοι φορά αριστερά» εξακολουθούν ακόμα να φαντασιώνουν ότι κατέχουν την απόλυτη αλήθεια. Αναφορικά με το «Ποτάμι», μοιάζουν «χαμένοι στη μετάφραση».

Ο υποκειμενικός παράγων. Η ανασύσταση του κράτους προϋποθέτει την ανασύσταση του χώρου των δημοκρατικών δυνάμεων μέσα και με βάση την ανασυγκρότηση της κοινωνίας συντεταγμένα και θεσμικά. Με βάση την πραγματικότητα και όχι εκτός πραγματικότητας!