Η κυβέρνηση Τσίπρα επιχειρεί την εφαρμογή ενός εξαιρετικά δύσκολου προγράμματος-μνημονίου σε ένα αποσταθεροποιημένο ευρωπαϊκό περιβάλλον. Υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες να βρεθούμε, σε διάστημα λίγων μηνών, σε οικονομικό αδιέξοδο χωρίς αυτή τη φορά να υπάρχει ευρωπαϊκό δίκτυ ασφαλείας. Ο μόνος τρόπος να αποφύγουμε τα χειρότερα είναι να σοβαρευτούν οι πρωταγωνιστές της πολιτικής ζωής και να αναλάβουν όσοι από την κοινωνία στέκονται ακόμα όρθιοι, τις ευθύνες που τους αναλογούν.
Ευρωπαϊκή αποσταθεροποίηση
Έχει δημιουργηθεί ένα σκηνικό ευρωπαϊκής αποσταθεροποίησης που είναι πιθανό να μας στερήσει τις οικονομικές εφεδρείες της ΕΕ. Η Γερμανία δέχεται μεγάλη πίεση εξαιτίας του σκανδάλου της Volkswagen και των δυσκολιών που αντιμετωπίζει η Deutsche Bank. Μεγάλα ονόματα της γερμανικής οικονομίας μετατρέπονται σε παράγοντες δυσλειτουργίας της. Επιπλέον το «ψαλίδισμα» των ρυθμών ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας μπορεί να περιορίσει τις γερμανικές εξαγωγές και τον προβλεπόμενο για το 2015 ρυθμό ανάπτυξης.
Στις γερμανικές δυσκολίες προστίθεται η διαχείριση του προσφυγικού-μεταναστευτικού. Η καγκελάριος κ. Μέρκελ έχει κάνει γενναία ανοίγματα στην κατεύθυνση του ανθρωπισμού και της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, δεν είναι βέβαιο όμως ότι θα βρει πολιτική ανταπόκριση. Προς το παρόν αντιδρούν δυναμικά η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Σλοβακία, ενώ ενισχύονται σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις οι δεξιοί ευρωσκεπτικιστές και οι ακροδεξιοί που ζητούν μια αυστηρή αντιμετώπιση των πολιτικών προσφύγων και των οικονομικών μεταναστών. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Αυστρίας όπου οι ακροδεξιοί πέτυχαν ποσοστό 30% στις περιφερειακές εκλογές της άνω Αυστρίας και 31% στις δημοτικές εκλογές της Βιέννης.
Η ευρωπαϊκή εικόνα γίνεται πιο σύνθετη και εξαιτίας του κίνδυνου νέας οικονομικής αποσταθεροποίησης της Πορτογαλίας και της Ισπανίας λόγω πολιτικής αστάθειας. Σε περίπτωση που οι αγορές κινηθούν κατά της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, η κατάσταση θα γίνει κρίσιμη για την Ελλάδα.
Επικίνδυνη καθυστέρηση
Οι πρωταγωνιστές του ελληνικού πολιτικού συστήματος εξακολουθούν να λειτουργούν με τους κανόνες του μικρόκοσμού τους. Η κυβέρνηση σέρνει τα πόδια της στην εφαρμογή των συμφωνηθέντων. Τα έσοδα του δημοσίου μένουν πίσω, όπως και τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων, ενώ εμφανίζονται συνεχώς νέες μαύρες τρύπες στις τράπεζες και το δημόσιο τομέα που στέλνουν το δημόσιο χρέος προς το 205% του ΑΕΠ. Η ΝΔ, η οποία βρίσκεται σε φάση μεγάλης εσωτερικής αναταραχής, κινδυνεύει να περάσει από τη στοχευμένη κριτική στις επιλογές της κυβέρνησης σε μια νέα αντιμνημονιακή φάση.
Ο συνδυασμός κυβερνητικών δισταγμών και προχειρότητας και αντιπολιτευτικών υπερβολών μπορεί να οδηγήσει την οικονομία σε μια νέα στασιμότητα που θα αναβιώσει τον κίνδυνο του Grexit. Αυτή τη φορά το σενάριο του Grexit δεν θα έχει σχέση με την αμφισβήτηση του τρόπου λειτουργίας της ευρωζώνης από τον κ. Τσίπρα και τον κ. Βαρουφάκη αλλά με την πρακτική αδυναμία της ελληνικής πολιτικής τάξης να εφαρμόσει τα συμφωνηθέντα και να αποτρέψει νέα αύξηση του κόστους της ελληνικής «διάσωσης» για τους Ευρωπαίους εταίρους και τους πιστωτές.
Οι Ευρωπαίοι εταίροι διαπιστώνουν ότι τα 86 δισ. με τα οποία θα χρηματοδοτηθεί το τρίτο πρόγραμμα-μνημόνιο δεν υπάρχουν εφόσον το ΔΝΤ δεν συμμετέχει επίσημα στο πρόγραμμα και περιορίζεται σε ρόλο συμβούλου και παρατηρητή. Η συμμετοχή του ΔΝΤ περνάει υποχρεωτικά από την αναδιάρθρωση του χρέους του ελληνικού δημοσίου προϋπόθεση της οποίας είναι η θετική έκβαση της πρώτης αξιολόγησης του τρίτου προγράμματος-μνημονίου. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να πείσουμε στη διάρκεια των επόμενων μηνών όλους τους εμπλεκόμενους στη διαχείριση της ελληνικής κρίσης και του χρέους ότι πρέπει να συνεχίσουν να μας υποστηρίζουν. Η υποστήριξή τους δεν είναι δεδομένη σε ένα εξαιρετικά σύνθετο διεθνές περιβάλλον γι’ αυτό είμαστε υποχρεωμένοι να στέλνουμε θετικά μηνύματα προσαρμογής, αποτελεσματικότητας και δημιουργικών πρωτοβουλιών που πηγαίνουν πέρα από τα συμφωνηθέντα.
5°
