Γιατί αποδοκιμάστηκε (και) ο ΣΥΡΙΖΑ

Από αυτό εδώ το βήμα (“Cheeprah opos Oprah?”, τ. 201) η υπεράσπιση ενός «φρέσκου» προοδευτικού ηγέτη από τις αδόκιμες επιθέσεις του ΚΚΕ ήταν αυτονόητη. Ωστόσο, ο Αλέξης Τσίπρας απεδείχθη κακή επιλογή – όχι γιατί ήταν “lifestyle”, αλλά γιατί λειτούργησε ανεπαρκώς και με παρουσία (και γλώσσα) «κομματικού σωλήνα». Το βράδυ των εκλογών, όπως και ο Καραμανλής, έμοιαζε να μην έχει καταλάβει γιατί έχασε...

Οι τόσο επιτυχημένες κινήσεις Αλαβάνου, που είχαν προκαλέσει ενθουσιασμό και αύξηση του ποσοστού του Συνασπισμού στο 5% (αντιπολιτευτικό «μονοπώλιο» προς την κυβέρνηση, σπάνια «δημοκρατική» απόφαση αποχώρησης, εξαιρετική εμφάνιση στο debate του 2007) δεν είχαν συνέχεια. Το ίδιο και η ολοκλήρωση της μεταβίβασης της ηγεσίας.

Το εκλογικό σώμα (που κρίνει πρόσωπα και «υπόγεια μηνύματα») δεν δέχτηκε καλά την εξέλιξη ενός νέου προσώπου, που φάνηκε να δημαγωγεί – με μια ελαφρά ειρωνεία μάλιστα. Το ίδιο ισχύει και για την επιλογή του εκπροσώπου του κόμματος, ένα πρόσωπο που φάνηκε «στυφό» και ζορισμένο – και εισπράχθηκε ως φανατικό. Η εικόνα του μαχητικού, αλλά εγκάρδιου (ανανεωτή) αριστερού είχε χαθεί.

Το ιδεολόγημα της «επικίνδυνης αριστεράς», που «γίνεται ενοχλητική» (σε αντίθεση με την «αριστερά του σαλονιού»), λειτούργησε αντιπαθητικά στην κοινωνία, περιορίζοντας την παραδοσιακή εμβέλεια που θα μπορούσε να έχει η ανανεωτική αριστερά.

Η αίσθηση «ύπαρξης ενός κωλοπαιδισμού» και του μη σεβασμού των θεσμών ενισχύθηκε και από πολλά –μικρότερα ή μεγαλύτερα λάθη– τακτικής και συμπεριφοράς. Ο Τσίπρας δεν πήγε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για τα εθνικά και έστειλε τον Γιάννη Μπανιά. Η ηγεσία ζήτησε σύσσωμη από τον Κάρολο Παπούλια να μην υπογράψει νομοθέτημα της κυβέρνησης – και να το επιστρέψει, εκτρεπόμενος του ρόλου του.

Η αλαζονεία και η αμετροέπεια, όταν (κυρίως οι απογοητευμένοι «βενιζελικοί» ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ) έδιναν 17% στον Συνασπισμό, ήταν διάχυτη. Η ελληνική κοινωνία άκουσε έκπληκτη αναφορές για «αριστερή διακυβέρνηση» και για «δυναμική που μπορεί να φέρει τον Συνασπισμό δεύτερο κόμμα» – λες και η παραδοσιακή Αριστερά μπορούσε ξαφνικά να αποκτήσει τόσους γνήσιους υποστηρικτές.

Οι χειρισμοί, με την εκχώρηση της δεύτερης θέσης του ευρωψηφοδελτίου σε μια «συνιστώσα», ήταν καταστροφικοί – ούτε η συνεργασία με το ΔΗΚΚΙ του Γιώργου Πάντζα βοήθησε. Μια εκπρόσωπος της ΚΟΕ, με αντιευρωπαϊκές απόψεις, έφτασε να διεκδικεί τη μετάβασή της στις Βρυξέλλες, αντί του Δημήτρη Παπαδημούλη (η «χοντροκοπιά» κάποιων να τον αποκαλέσουν «πρώην» βάρυνε ακόμα περισσότερο το κλίμα). Στην ψηφοφορία που ανέδειξε πρώτο τον Νίκο Χουντή, η συνήθης αναλογία (70%-30% υπέρ του «Αριστερού Ρεύματος») μεταβλήθηκε αρκετά (60%-40%), αλλά το μήνυμα δεν ελήφθη.  

Παρά τις επιτυχημένες παρεμβάσεις στο κοινωνικό πεδίο, η ηγεσία του Συνασπισμού επανέλαβε το λάθος ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ – και επέμενε να αποδίδει το «δημοσκοπικό ξεφούσκωμα» στον πόλεμο των συμφερόντων, που φυσικά πάντοτε παίζουν τα παιχνίδια τους. Αυτό, ωστόσο, δεν εξηγεί την απογοήτευση ή την κριτική στάση του κάθε σκεπτόμενου πολίτη, που δεν χρειάζεται την «υπόδειξη των ΜΜΕ» για να βγάλει τα συμπεράσματά του. Η πλήρης απουσία του Συνασπισμού από το πρόβλημα της «γκετοποίησης» στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, όπου (αυτός κυρίως) όφειλε να έχει προτάσεις και παρεμβάσεις, ήταν ενδεικτική. Το ίδιο και η σθεναρή άρνησή του να προχωρήσει σε προτάσεις κυβερνητικής συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ – και να το «σύρει» προς μια πιο προοδευτική κατεύθυνση.

Και ο ίδιος ο Αλαβάνος συνέβαλε στην κακή πορεία. Εμφανίστηκε κάποιες φορές με δημαγωγικές ατάκες, έκανε πλέον του δέοντος «σημαία» το άρθρο 16 και το ρόλο του ΣΥΡΙΖΑ στην παιδεία (που αποδοκιμάστηκε στην ΠΟΣΔΕΠ), δεν επανέλαβε τη δυναμική εμφάνιση στο debate – ενώ διαφάνηκε και κόντρα με τον Τσίπρα, ενός υποδόρια «μετανιωμένου πατέρα» για τη λάθος επιλογή. Ωστόσο, το κορυφαίο στρατηγικό λάθος ήταν η αδυναμία να περάσει το μήνυμα ότι διαχωρίζει σαφώς, χωρίς δισταγμούς και μισόλογα, την (υγιή) εξέγερση μαθητών και νέων τον Δεκέμβρη, από τη βία, τους εμπρησμούς και το πλιάτσικο.

Ο θάνατος του Μιχάλη Παπαγιαννάκη ήρθε σε μια πολύ κακή συγκυρία – για να θυμίσει πόσο αυτή η ευρωπαϊκή, πεφωτισμένη αριστερά, που όλοι υμνούν, έχει τεθεί στο περιθώριο στο σημερινό ΣΥΝ. Κι αν τα δάκρυα του Αλέκου Αλαβάνου ήταν γνήσια, αυτά των νεοτέρων φάνηκαν κροκοδείλια. Αγνοώντας και τον Λεωνίδα Κύρκο, ο ΣΥΝ «διολισθαίνει» διαρκώς μεταξύ Περισσού και Γένοβας, κοιτώντας παντού αλλού εκτός από την κοινωνία. Ξεχνώντας ότι αριστερός σημαίνει πάνω απ’ όλα σεμνότητα και δημιουργική αντιδεξιά πολιτική...