Περισσότεροι από 8.000 κρατούμενοι των ελληνικών φυλακών βρίσκονται από τις 29/11 σε αποχή συσσιτίου, που κλιμακώνεται αυτές τις μέρες σε μαζικότατη απεργία πείνας, διεκδικώντας να δοθεί λύση στο πρόβλημα του υπερπληθυσμού, που παρά τις κατά καιρούς εξαγγελίες ολοένα και διογκώνεται, να αποκτήσουν μόνιμη και επαρκή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, να παίρνουν τις άδειες που ορίζει ο νόμος, να κάνουν τα μεροκάματα που τους δίνουν την ευκαιρία για κάποια δημιουργική απασχόληση και μείωση της ποινής, να αντιμετωπίζονται με λογική και ανθρωπιά οι χρήστες ουσιών που αποτελούν το μισό πληθυσμό των φυλακών, να μειωθεί ο χρόνος έκτισης της ισόβιας ποινής και των πειθαρχικών παραπτωμάτων, να έχουν πρόσβαση στα βασικά είδη υγιεινής οι χιλιάδες κρατούμενοι που δεν έχουν τα χρήματα να τα αγοράσουν. Αυτά είναι τα βασικά από τα «ακραία» αιτήματα των φυλακισμένων, όπως τα χαρακτήρισε προσφάτως ο υπουργός Χάρης Καστανίδης, σε δηλώσεις που έκανε για «υποκινούμενες κινητοποιήσεις», που σκοπό έχουν να σαμποτάρουν το νομοσχέδιο που έφερε στη Βουλή. Ένα νομοσχέδιο που αφορά πολύ μικρό αριθμό κρατουμένων και που μόνο μικροβελτιώσεις επιφέρει, γι’ αυτό φαίνεται τυγχάνει και τέτοιας υποδοχής από τους άμεσα ενδιαφερόμενους, τους ίδιους δηλαδή τους φυλακισμένους, που βλέπουν να τους προσφέρονται «καθρεφτάκια και μπιχλιμπίδια» αντί λύσεων στα καθημερινά και επιτακτικά τους προβλήματα.
Κάτω από την πίεση των μαζικών κινητοποιήσεων το Υπουργείο Δικαιοσύνης πρόσθεσε κάποιες αποσπασματικές προτάσεις για την υγεία, εθελοντικές και φιλανθρωπικές δράσεις διάφορων κοινωνικών φορέων, καθώς και το ημίμετρο της ψυχιατρικής υποστήριξης σε μια από τις 33 φυλακές (ψυχιατρική παρακολούθηση των ασθενών του Κορυδαλλού 2 φορές την εβδομάδα από τέλος Νοέμβρη). Αν σκεφτεί κανείς ότι μόνο στον Κορυδαλλό χορηγούνται καθημερινά 4.000 ψυχοφάρμακα, εύλογα ανησυχεί μήπως έτσι προαναγγέλλεται περαιτέρω αύξησή τους. Επίσης ανακοίνωσε ακόμη πιο αποσπασματικές ψυχιατρικές υπηρεσίες (σε 15ήμερη βάση) για τους κρατούμενους στα Διαβατά, ενώ υπόσχεται στο μέλλον ψυχιατρικές υπηρεσίες για τους κρατούμενους στα Γιάννενα.
Η μονομερής παροχή –και πρόθεση παροχής– υπηρεσιών στον τομέα της ψυχιατρικής σημαίνει άραγε ότι αυτό είναι το σημαντικότερο ιατρικό πρόβλημα των κρατούμενων; Ή, μήπως, ότι τα ψυχοφάρμακα θα βοηθήσουν στην κατεύθυνση μιας ήσυχης φυλακής; Το υπουργείο ανακοίνωσε και άλλες προθέσεις του: να αγοράσει ένα φορητό ακτινολογικό μηχάνημα για τον Κορυδαλλό, να λειτουργήσει μια μονάδα απεξάρτησης 40 κρατούμενων στον Ελεώνα (4.300 είναι οι έγκλειστοι τοξικοεξαρτημένοι), να μελετηθεί επιστημονικά η ανάπτυξη των παιδιών που μεγαλώνουν μαζί με τις μητέρες τους στη φυλακή! Ως αρωγό δε σ’ αυτή την τριτοκοσμική κατάσταση κάλεσε ένα κλιμάκιο των Γιατρών του Κόσμου που έχουν εμπειρία από Ουγκάντα, Καμερούν, Αζερμπαϊτζάν, Αιθιοπία να επισκεφτεί για να κάνει εξετάσεις στους κρατούμενους των Γρεβενών επί μία εβδομάδα (ενώ ένας παθολόγος θα παραμείνει να τους παρακολουθεί για 3 ή 6 μήνες). Μετά σειρά μάλλον έχουν οι μητροπολίτες Θεσσαλονίκης και Δημητριάδος που αναφέρει η εν λόγω ανακοίνωση...
Αυτό που δεν ανακοινώθηκε όμως από το αρμόδιο υπουργείο είναι τα δομικά μέτρα και η άμεση υλοποίησή τους – άλλωστε εξαγγελίες έγιναν και σε προηγούμενες κινητοποιήσεις των κρατούμενων χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Όσο για το θέμα των οικονομικών πόρων που προτάσσουν οι αρμόδιοι αναρωτιέται κανείς γιατί συνεχίζουν να επενδύονται πόροι για νέες πτέρυγες, ακόμη και για νέα φυλακή ανηλίκων στη Λάρισα, αντί να διατίθενται για εκπαίδευση και κοινωνική ένταξη. Ίσως μάλιστα δεν θα χρειάζονταν ούτε πόροι ούτε νέες φυλακές αν το ίδιο το σύστημα των εμπλεκόμενων φορέων δεν δημιουργούσε υπερπαραγωγή κρατουμένων: για παράδειγμα, το σύστημα των συστηματικών προφυλακίσεων δημιουργεί από μόνο του υπερπληθυσμό (4.000 υπόδικοι, το 32% των κρατουμένων), όπως και η συστηματική απόρριψη των αιτήσεων αναστολής της ποινής από το δικαστικό σώμα, μολονότι το 30%-35% όσων έχουν καταδικαστεί πρωτοβάθμια απαλλάσσονται στο δεύτερο βαθμό. Επίσης δεν χρειάζονται επιπλέον οικονομικοί πόροι ούτε για την παροχή αδειών, ένα ζωτικό δικαίωμα των κρατούμενων που τείνει να εκλείψει, ούτε για την ικανοποίηση πολλών άλλων πάγιων αιτημάτων τους.
Όταν ανέλαβε η σημερινή κυβέρνηση οι κρατούμενοι ήταν 11.734 από τους 9.700 που μπορούν να στεγάσουν οι φυλακές και ένα χρόνο μετά είναι 12.600, όταν το κύριο ζητούμενο από όλες τις πλευρές ήταν μέτρα για τη μείωση του υπερπληθυσμού. Οι κρατούμενοι, αλλά και η κοινωνία στο σύνολό της, δεν μπορούν να περιμένουν το επαναλαμβανόμενο παιχνίδι της εξαγγελίας νέων νόμων που στο τέλος δεν αλλάζουν τίποτε... Αυτό που χρειάζεται είναι να γίνουν σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα των κρατούμενων. Το υπουργείο να αναλάβει τις ευθύνες του για τη σωστή λειτουργία του συστήματος της απονομής της δικαιοσύνης –στο μεταξύ ας ψηφίσει και νέους νόμους– ώστε να ανακόψει την αναποτελεσματικότητα που αποδεικνύεται περίτρανα και από τους αριθμούς.
4°
