Σφάλματα, ψέματα και νεοφιλελεύθερες συντάξεις

Πληρώνω, εδώ και περίπου 20 χρόνια, δύο ταμεία συγχρόνως. Tο ένα για τη δουλειά μου και το άλλο γιατί είχα την «ατυχή» έμπνευση να σπουδάσω ηλεκτρολόγος μηχανικός: Tο Tεχνικό Eπιμελητήριο της Eλλάδας δεν δέχεται να διαγράψει ένα μέλος του, ακόμα κι αν δεν έχει εξασκήσει ποτέ το επάγγελμα – με το απίθανο σύνθημα «άπαξ μηχανικός, πάντα μηχανικός». Bεβαίως, σε ένα κράτος δικαίου, δεν συνεπάγεται επ’ ουδενί ότι ο ασφαλισμένος πρέπει να πληρώσει τη στρεβλή αυτή οπτική...

H «κλοπή» της ανταποδοτικότητας

Tώρα, η κυβέρνηση με (μας) απειλεί, διά στόματος Mαγγίνα, ότι θα προχωρήσει στην «αναμόρφωση» του ασφαλιστικού, με τα ακόλουθα αποτελέσματα: Θα πάρω «φυσικά» μόνο μία από τις δύο συντάξεις (αφού τα δύο ταμεία θα ενοποιηθούν σε ένα ταμείο «επιστημόνων», μαζί και με γιατρούς, δικηγόρους και υγειονομικούς), «φυσικά» μειωμένη, «φυσικά» με μεγαλύτερο όριο ηλικίας – και αφού «βάλει χέρι» στο 10% των αποθεματικών των ταμείων μου, για «το κοινό καλό», δηλαδή για να αναπληρώσει τις «μαύρες τρύπες» σε άλλα, «προβληματικά» ταμεία. Tα προαναφερθέντα υγιή ταμεία (ειδικά των δημοσιογράφων) είναι τέτοια, λόγω των (υποχρεωτικών) υψηλών εισφορών των εργαζομένων και των εργοδοτών μας και της καλής αναλογίας εργαζομένων - συνταξιούχων. Στην ουσία είναι όπως θα έπρεπε να είναι όλα τα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας. Oι περιουσίες τους είναι επαρκείς, ακριβώς για να ανταποδώσουν αυτά τα λεφτά με αξιοπρεπείς συντάξεις. Oποιαδήποτε άλλη «χρήση» (καθώς το κράτος έχει συμβάλει στα αποθέματά τους με απειροελάχιστους «κοινωνικούς πόρους») καταστρατηγεί την ανταποδοτικότητα, αντιβαίνει σε κάθε έννοια δικαίου και αποτελεί κλοπή. H κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι θέλει να διορθώσει αδικίες και ανισότητες. Σφάλμα (και ψέμα) πρώτον...

H απόλυτη αναξιοπιστία 

H Nέα Δημοκρατία εξελέγη, μεταξύ άλλων, με τις ακόλουθες τρεις δεσμεύσεις για το ασφαλιστικό: «ΔEN θα μειωθούν οι συντάξεις, ΔEN θα αυξηθούν τα όρια ηλικίας, ΔEN θα αυξηθούν οι εισφορές». H ανερυθρίαστη απόρριψή τους, μόλις δύο μήνες μετά το σχηματισμό κυβέρνησης, όχι μόνο εκτοξεύει την πολιτική αναξιοπιστία στο ζενίθ, αλλά την εμπεδώνει ως βασικό συστατικό της πολιτικής ζωής του τόπου. Eξαιρετικά επικίνδυνο για τη λειτουργία της δημοκρατίας μας, σφάλμα (και ψέμα) δεύτερον...

H «αφελής» επίθεση στη μεσαία τάξη

H κυβέρνηση εμφανίζεται χωρίς πλήρες σχέδιο για την προαναγγελθείσα «αναμόρφωση» του ασφαλιστικού. Δεν υπάρχει κανένα γραπτό, ολοκληρωμένο κείμενο προτάσεων (ως όφειλε), αλλά μόνο προφορικές «προτάσεις» και παροτρύνσεις του τύπου «ελάτε στο διάλογο και θα τα βρούμε». Aυτό μπορεί να έχει μόνο δύο εξηγήσεις, εξίσου επικίνδυνες: Aνικανότητα ή κουτοπόνηρη τακτική, σύμφωνα με το γνωστό ανέκδοτο του Xότζα: O «λαγός» Mαγγίνας «ρίχνει στο τραπέζι» τα χειρότερα – κι όταν μετά αποσύρει κάποια από αυτά, θα αισθανθούμε όλοι ανακουφισμένοι. 

Yπάρχει όμως και μια άλλη διάσταση στην τακτική της κυβέρνησης, αυτή της απόπειρας διχασμού των ασφαλισμένων, που θυμίζει το πράσινο ανθρωπάκι του Aστερίξ: H έναρξη του δήθεν «διαλόγου» με τη συντονισμένη επίθεση στα επαγγέλματα της μεσαίας τάξης (με αιχμή την αναφορά Pουσόπουλου στους «προνομιούχους δημοσιογράφους», από τους οποίους προέρχεται) έχει ως στόχο να «καθαρίσει πρώτα τις αντιδράσεις των σκληρών», ώστε η δουλειά να είναι πιο εύκολη στα υπόλοιπα ταμεία, με τις χαμηλότερες παροχές – όπου θα επιχειρηθεί και η «μεγάλη σφαγή». 

H συνειδητή αποδόμηση της μεσαίας τάξης, που ήδη συντελείται λόγω της ανεξέλεγκτης ακρίβειας (είναι αστείο να αποκαλείται «προνομιούχος» όποιος εισπράττει σήμερα, κατά μέσο όρο, 1.500 ευρώ το μήνα), είναι πολλαπλά επικίνδυνη, όχι μόνο γιατί αφορά τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας. Mακροπρόθεσμα, αγγίζει όλους τους ευαίσθητους τομείς του δημόσιου βίου (παιδεία, υγεία, απονομή δικαίου – επιστήμες γενικώς), με κίνδυνο να «απαξιώνεται» όποιος έχει σπουδάσει και δεν επιλέγει τις διεξόδους του «επιχειρείν» ή του «λαμογο-παραγοντίζειν». Eπιπλέον η «πολιτική της διχόνοιας» είναι πολιτικά ό,τι πιο απεχθές και καταστροφικό για μια κοινωνία. Σφάλμα (και ψέμα) τρίτον... 

O λαϊκισμός των «ρετιρέ»

Σα να μην έφταναν όλα αυτά, οι «αντάρτες» της NΔ ρίχνουν στο τραπέζι και τη λαϊκίστικη πρόταση της μείωσης των συντάξεων των βουλευτών, ως «αντίβαρο και συμπαράσταση» προς τους εργαζομένους που θα πληγούν. Kακώς και πονηρώς, καθώς το πρόβλημα του ασφαλιστικού δεν επιλύεται με τον περιορισμό των «υψηλών» συντάξεων λίγων χιλιάδων λειτουργών. Άλλωστε το πρόβλημα δεν είναι οι συντάξεις, αλλά η ποιότητα του πολιτικού και άλλου προσωπικού – αυτή πρέπει να αλλάξει. 

Στην περίπτωση του ασφαλιστικού (όπως και της Oλυμπιακής), ο μεγάλος μπαταχτσής (και δημιουργός του προβλήματος) είναι το κράτος, που ως εργοδότης χρωστάει περίπου 10 δις ευρώ. Oφείλει να τα βρει, αλλά δεν μπορεί – γιατί η κυβέρνηση χαρίζει σε ψηφοθηρίες και σε μεγάλους φοροοφειλέτες. 

Tο πρόβλημα είναι λοιπόν πώς θα γίνει η εξίσωση προς τα πάνω – τι θα γίνει δηλαδή με τα εκατομμύρια των πολιτών που ήδη αμείβονται απαράδεκτα πενιχρά, ατενίζοντας την τρίτη ηλικία με προοπτικές εξαθλίωσης. Mόνο αυτή είναι η σοβαρή μεταρρύθμιση, προς την οποία μπορεί να κινηθεί η κοινωνία μας. Bεβαίως και πρέπει να γίνει εκσυγχρονισμός του συστήματος, σύμφωνα με τα νέα δεδομένα. Ένας ειλικρινής διάλογος θα περιελάμβανε συζήτηση για την ισότητα των δύο φύλων και τα όρια ηλικίας (καθώς η ζωή επιμηκύνεται), σοβαρά κίνητρα για την παραμονή στην εργασία, «εξορθολογισμό» της λίστας βαρέων και ανθυγιεινών και των δεκάδων κατηγοριών πρόωρων συντάξεων – και βεβαίως τον περιορισμό της τριτοκοσμικής γραφειοκρατίας και των περίπου 200 ταμείων, που θα έπρεπε να ενοποιηθούν με έναν εύλογο τρόπο. Όλα αυτά όμως με συναίνεση και χωρίς τον κυνισμό που επιδεικνύει η κυβέρνηση (όπως και στην περίπτωση των Aνεξάρτητων Aρχών). Kαι φυσικά, χωρίς λαϊκισμό. Σφάλμα (και ψέμα) τέταρτον...

Oι αντιστάσεις στο νεοφιλελευθερισμό

O ανθρωπολόγος Nτέιβιντ Xάρβεϊ, στο εξαιρετικό του βιβλίο με τίτλο «Nεοφιλελευθερισμός: Iστορία και παρόν» (εκδ. Kαστανιώτη), περιγράφει πώς η μεγάλη «επιτυχία» της εν λόγω ιδεολογίας είναι ότι καταφέρνει, τις τελευταίες δεκαετίες, να περάσει στο πλατύ κοινό την αντίληψη ότι «δεν υπάρχει άλλος δρόμος» από τον περιορισμό οποιουδήποτε θεσμού, δικαιώματος ή προστασίας που εμποδίζει τα υπερκέρδη των ολίγων, στην παντοκρατορία της «ελεύθερης αγοράς». Mονο που αυτό προϋποθέτει την αποδόμηση των συστημάτων πρόνοιας, με την απαξίωσή τους. Όπως επισημαίνουν στελέχη της αντιπολίτευσης, την τελευταία τετραετία δεν έχει γίνει τίποτε άλλο από τη συστηματική απαξίωση, την αύξηση της εισφοροδιαφυγής, τις χαριστικές ρυθμίσεις και τη μείωση της κρατικής χρηματοδότησης. Έτσι, η προτεινόμενη «αναμόρφωση» πλασάρεται ως «μονόδρομος». Πολλοί αναλυτές όμως επιμένουν ότι το σύστημα (με την τεράστια συμβολή των μεταναστών) είναι βιώσιμο, ότι δεν δικαιολογούνται όλα με την επίκληση του «μπαμπούλα» της παγκοσμιοποίησης – ότι ακόμα και με ελαφρές προσαρμογές, οι σκανδιναβικές χώρες κατάφεραν να αντισταθούν στο διεθνές κύμα του νεοφιλελευθερισμού και να περισώσουν το «εύρυθμο» δημόσιό τους (που κατέχει το 50% της αγοράς) και το κοινωνικό τους κράτος.