Δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση η αποκάλυψη της κυπριακής offshore εταιρείας του κωμικού και υφυπουργού Χαϊκάλη. Ούτε νομίζω πως είναι απαραίτητο να επιχειρηματολογήσω ενάντια στα αστεία επιχειρήματα του κωμικού ηθοποιού, με τα οποία ισχυρίζεται ότι είναι onshore, ενώ φέρει όλα τα καραμπινάτα χαρακτηριστικά των υπεράκτιων εταιρειών που συστήνονται αποκλειστικά για να αποκρύπτουν φόρους.
Απλά μένω εντυπωσιασμένος από το γεγονός ότι ακόμη και μικρά «ψάρια» τύπου Χαϊκάλη (προφανώς με τις υποδείξεις λογιστών και εξιδεικευμένων δικηγόρων) χρησιμοποιούν τις μεθόδους του πολυδαίδαλου ιδιοκτησιακού πλέγματος των offshore εταιρειών.
Γιατί η Metrofin LTD (για την οποία δικαιολογήθηκε ο Χαϊκάλης) ήταν υπό την ιδιοκτησία και διαχείρηση άλλης offshore, της Pandalaw LTD.
Ο Πίτερ Έβανς, βιογράφος του Ωνάση, αναφέρει πως τα περιουσιαστικά στοιχεία του Έλληνα μεγιστάνα βρίσκονταν περιπλεγμένα σε ένα ατέρμονο κουβάρι 54 εταιρειών offshore σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου.
Ο σχεδιασμός της εξαφάνισης του ίχνους ιδιοκτησίας μεταθέτει από offshore με έδρα την μπανανία σε άλλη offshore με έδρα φορολογικό παράδεισο και μετά πριβέ νήσους που με λίγες χιλιάδες κατοίκους δηλώνουν αυτόνομη δημοκρατία.
Εάν, ας πούμε, οι εφοριακοί πάρουν ζεστά τον έλεγχο μιας offshore και έχουν την όρεξη να μεταβούν με αεροπλάνο στο πράσινο ακρωτήρι για να ελέγξουν τον ιδιοκτήτη της που κατέχει το πακέτο των μετοχών της, εκεί θα πληροφορηθούν ότι ιδιοκτήτης είναι μία άλλη offshore με έδρα τα Κάιμαν.
Και εφόσον στα Κάιμαν είναι συνεργάσιμοι τότε θα μάθουν ότι η ιδιοκτησία είναι κάπου σε κάποιο νησί του Ινδικού, και μετά στον Μαυρίκιο ή στον Παναμά και ακόμη στα νησιά Μάφια (δεν αστειεύομαι, τα συγκεκριμένα νησιά βρίσκονται απέναντι από τη Ζανζιβάρη), έως ότου καταλήξουν σε κάποιο εξωτικό μέρος που θα απαντήσουν: «Ντεν γνωρίζω αγγλικά, καρδιά μου».
Ο Nicholas Shaxson στην εξαιρετική και ολοκληρωμένη μελέτη του «Οffshore - Τα νησιά των θησαυρών» μας ενημερώνει πως 99 από τις 100 μεγαλύτερες εταιρείες της Ευρώπης χρησιμοποιούν υπεράκτιες θυγατρικές. Το 50% των παγκόσμιων εμπορικών συναλλαγών και το μεγαλύτερο μέρος του διεθνούς δανεισμού διεκπεραιώνονται μέσω τέτοιων εταιρειών.
Τα νησιά Κάιμαν είναι το πέμπτο μεγαλύτερο χρηματοπιστωτικό κέντρο και στα μητρώα τους είναι εγγεγραμμένες 80.000 εταιρείες, ενώ φιλοξενούν πάνω από το 75% των μεγαλύτερων κεφαλαίων αντιστάθμισης κινδύνων (hedge funds) στον κόσμο, καθώς και καταθέσεις ύψους 2,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων – τετραπλάσιες από τις καταθέσεις στις τράπεζες της Νέας Υόρκης.
Ο Αυστραλός καθηγητής οικονομικών Τζέισον Σάρμαν αποφάσισε να διαπιστώσει πόσο εύκολο είναι να στήσει κανείς φορείς εχεμύθειας για υπεράκτιες εταιρείες. Στην έκθεσή του, που δημοσιεύτηκε το 2009, καταγράφει την υποβολή από μέρους του 45 προσφορών για μυστικές εταιρείες-βιτρίνες. Βρήκε 17 εταιρείες που δέχτηκαν να στήσουν φορείς εχεμύθειας δίχως καν να ελέγξουν την ταυτότητά του.
Μόνο τέσσερις ήταν από κλασικούς παράδεισους, όπως τα Κάιμαν και το Τζέρσεϊ, ενώ οι υπόλοιπες 13 βρίσκονταν σε χώρες του ΟΟΣΑ: επτά στη Βρετανία και τέσσερις στις ΗΠΑ. Ο «Economist» έγραψε σχετικά με την μελέτη του Σάρμαν: «Πρόκειται για την πιο ύπουλη μορφή απορρήτου, στο πλαίσιο της οποίας αρχές και τραπεζίτες δεν μπαίνουν καν στον κόπο να ζητήσουν ονόματα, γιατί οι διαχειριστές των λογαριασμών τους δεν θα μπορέσουν ποτέ να εξαναγκαστούν να αποκαλύψουν αυτό που δεν γνωρίζουν».
Οι κυβερνήσεις των πλούσιων χωρών του ΟΟΣΑ κατάφεραν πρόσφατα να πείσουν την κοινή τους γνώμη ότι έχουν προχωρήσει σε μεγάλη επιχείρηση πάταξης των επικρατειών εχεμύθειας. Ο Τζέφρεϊ Όουενς, επικεφαλής φορολογικού του ΟΟΣΑ, δήλωνε ότι ζούμε σε έναν καινούργιο κόσμο με περισσότερη διαφάνεια, ενώ ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Σαρκοζί προσπάθησε να μας πείσει ότι: «Τέλος οι φορολογικοί παράδεισοι και το τραπεζικό απόρρητο».
Αυτό είναι ένα μεγάλο ψέμα. Εξακολουθούν, όπως πάντα, αντί να ανοίγουν τραπεζικούς λογαριασμούς στο δικό τους όνομα, οι απατεώνες και όσοι ξεπλένουν χρήμα, απλά να στήνουν ανώνυμες εταιρείες μέσω των οποίων μπορούν στη συνέχεια να ανοίγουν τραπεζικούς λογαριασμούς και να διακινούν περιουσιακά στοιχεία.
Η ανακρίτρια Εύα Ζολί, που πήρε εντολή από τις αρχές του Λουξεμβούργου να διερευνήσει το σκάνδαλο Elf, όπου το τραπεζικό σύστημα της χώρας της παρείχε καταφύγιο σε κεφάλαια από τη Β.Κορέα, το 2010 έξαλλη από τις κωλυσιεργίες που πρόβαλλαν οι φορολογικοί παράδεισοι που είχαν κλιμακωτή σύνδεση με τις οffshore του Λουξεμβούργου δήλωσε: «Μας χλευάζουν και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα».
Το 2005 το Tax Justice Network υπολόγισε ότι εύπορα φυσικά πρόσωπα διατηρούν πλούτο αξίας έως και 11,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε υπεράκτια κέντρα. Πρόκειται για το ένα τέταρτο περίπου όλου του παγκόσμιου πλούτου και ισοδυναμεί με ολόκληρο το ΑΕΠ των Ηνωμένων Πολιτειών.
Αν αυτό το χρήμα ήταν σε χαρτονομίσματα του ενός δολαρίου τοποθετημένα το ένα μετά το άλλο, θα κάλυπτε 2.300 φορές την απόσταση μέχρι το φεγγάρι. Τα 250 δις που αντιστοιχούν στους χαμένους φόρους μόνο από το εισόδημα που αποφέρουν κάθε χρόνο αυτά τα χρήματα ισοδυναμούν με τρεις φορές το μέγεθος του παγκόσμιου προϋπολογισμού βοήθειας για την αντιμετώπιση της φτώχειας.
Αλλά αυτό το χρήμα αντιπροσωπεύει μόνο τους χαμένους φόρους από φυσικά πρόσωπα. Θα πρέπει να προσθέσουμε και τις ενδοομιλικές συναλλαγές των νομικών προσώπων για να αντιληφθούμε το μέγεθος.
Κάθε φορά που καταθέτουμε το εκκαθαριστικό μας σε μια ελληνική συστημική τράπεζα και συνεργαζόμαστε με τους τραπεζικούς υπαλλήλους για να μας ελέγξουν και συντασσόμαστε με το γραφειοκρατικό σύστημα, στην πραγματικότητα είμαστε τα θύματα μιας μεγάλης κοροϊδίας.
Να θυμηθούμε ότι όσο σκληρότερο γινόταν το ελληνικό τραπεζικό σύστημα στους ελέγχους στους μικροκαταθέτες και μικροεπαγγελματίες, τόσο μεγαλύτερα θαλασσοδάνεια λάμβανε χωρίς εγγυήσεις ο Λαυρεντιάδης, ενώ ο Μαντέλης άνοιγε λογαριασμό στην Ελβετία με ψευδώνυμο (Ρόκος, για όσους θυμούνται) για να διοχετευθούν τα χρήματα της Σίμενς. Όπως ο ιστός της αράχνης χρησιμεύει για να παγιδεύει τα αδύναμα έντομα και ζωύφια, έτσι πιάνονται οι μικροί φορολογούμενοι ενώ τα μεγάλα ζώα και οι εύποροι απατεώνες δεν έχουν καμία ενόχληση.
Αν δεν κατανοήσουμε το υπεράκτιο σύστημα δεν θα καταλάβουμε ποτέ σωστά την ιστορία του σύγχρονου κόσμου. Κάποτε πρέπει να αρχίσουμε να καλύπτουμε τα κενά στη γνώση μας και να καταλάβουμε πως το υπεράκτιο σύστημα έδωσε στην παγκόσμια οικονομία την τρέχουσα μορφή της, μετασχηματίζοντας κοινωνίες και πολιτικά συστήματα κατ’ εικόνα και ομοίωσή του.
Το υπεράκτιο σύστημα υπονομεύει τον υγιή καπιταλισμό και τις κοινωνίες, υποσκάπτοντας τη φορολογική βάση, και διαφθείρει τους πολιτικούς. Συντηρεί μία τεράστια οικονομία του εγκλήματος και δημιουργεί μία νέα ανυπόλογη αριστοκρατία εταιρικής και χρηματοπιστωτικής ισχύος.
Αν δεν δράσουμε συλλογικά για να περιορίσουμε και να ελέγξουμε τις υπεράκτιες εταιρείες και τους φορολογικούς παραδείσους που προσφέρουν καταφύγιο στους απατεώνες, τότε ο κόσμος που θα αφήσουμε στα παιδιά μας θα είναι ένας κόσμος αβρών insider, ατιμωρησίας, διεθνούς συνενοχής σε εγκλήματα και απελπιστικής φτώχειας.
19°
