Tο ερώτημα του πρόσφατου δημοψηφίσματος ερμηνεύτηκε από τους οπαδούς του ΝΑΙ και του ΟΧΙ διαφορετικά. Η κυβέρνηση χρησιμοποίησε το δημοψήφισμα και κατ’ επέκταση το ίδιο το εκλογικό σώμα ως ένα «διαπραγματευτικό υπερόπλο», λόγω του οποίου οι δανειστές θα έκαναν πίσω στις απαιτήσεις τους, ενώ σύσσωμη η δημοκρατική αντιπολίτευση καθώς και ένα πλήθος φορέων θεώρησαν ότι το δημοψήφισμα σπρώχνει την Ελλάδα κοντύτερα στη έξοδο από την Ευρωζώνη.
Εκ του αποτελέσματος, διαπιστώνουμε ότι με το δημοψήφισμα ο ΣΥΡΙΖΑ επιζητούσε τη λαϊκή νομιμοποίηση στη στροφή του προς το ρεαλισμό, και πιο συγκεκριμένα στη σταδιακή του μετεξέλιξη σε εκφραστή της κεντροαριστεράς. Με άλλα λόγια, το εκλογικό σώμα κλήθηκε να απαντήσει στο αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα γίνει το νέο ΠΑΣΟΚ.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα της κεντροαριστεράς τη δεδομένη χρονική στιγμή είναι τα πρόσωπα, τα οποία ως επί το πλείστον είναι αποστασιοποιημένα πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ που αναπολούν την αναγέννηση του κραταιού κινήματος με τους ίδιους στην πρώτη γραμμή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της πασοκικής νομενκλατούρας είναι η κίνηση των 58, η οποία κόπτεται οψίμως για την παρουσία της σοσιαλδημοκρατίας στην Ελλάδα.
Ένα άλλο εμπόδιο για τη δημιουργία της κεντροαριστεράς είναι το ίδιο το ΠΑΣΟΚ ως κόμμα καθώς και οι δορυφόροι του (ΚΙΔΗΣΟ, ΔΗΜΑΡ), αφού η παρουσία τους και μόνο είναι ικανή να αποδυναμώσει την εκλογική δυναμική ενός κεντροαριστερού σχήματος, λόγω των παραδοσιακών τους ψηφοφόρων, των συνδικαλιστών και των εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης που σχετίζονται με αυτά τα κόμματα.
Η ψήφιση των προαπαιτούμενων μέτρων για το τρίτο πακέτο διάσωσης καθώς και η δημοσκοπική υπεροχή του ΣΥΡΙΖΑ έναντι των αντιπάλων του δείχνει ότι ένα μεγάλο μέρος των πολιτών δεν έχει άρει την εμπιστοσύνη του στο κυβερνών κόμμα, παρά τα τραγικά λάθη της εξάμηνης διακυβέρνησής του.
Ποιος θα γίνει ο εκφραστής της δημοκρατικής παράταξης και θα αναπληρώσει το κενό που δημιουργήθηκε με την κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ; Θα είναι ο κ. Τσίπρας με ένα μεταλλαγμένο ΣΥΡΙΖΑ ή με τη δημιουργία ενός νέου πολιτικού σχηματισμού από τον ίδιο; Θα υπάρξει ένας συνασπισμός των τωρινών δυνάμεων της ευρύτερης κεντροαριστεράς, δηλαδή όλων των κομμάτων που κινούνται μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ με το Ποτάμι σε πρωταγωνιστικό ρόλο; Θα μπορέσουν νέες πρωτοβουλίες, όπως το Δημοκρατικό Κόμμα του Αλέκου Παπαδόπουλου, να αποκτήσουν την κατάλληλη δυναμική και να παίξουν κάποιο ρόλο στην ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς;
Σε κάθε περίπτωση, αριστερά και μνημόνιο, δηλαδή ένα τριετές πρόγραμμα περαιτέρω φιλελευθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας, είναι έννοιες αλληλοαντικρουόμενες. Το διακύβευμα για την κεντροαριστερά είναι αν θα καταφέρει να συνδυάσει την κοινωνική δικαιοσύνη με τις επώδυνες αλλά και συνάμα απαραίτητες οικονομικές μεταρρυθμίσεις, όπως έκανε στη Βρετανία ο Μπλερ διαβαίνοντας τον «τρίτο δρόμο». Απομένει να δούμε ποιος θα χαράξει αυτόν το δρόμο και θα προχωρήσει τον εκμοντερνισμό της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η λύση δεν μπορεί να προέλθει από τη συγκυβέρνηση μειοψηφίας ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, αλλά από ένα προοδευτικό ρεύμα που θα τοποθετείται στο χώρο της κεντροαριστεράς.
12°
