Πώς είναι τα πράγματα στον πάτο

Γεια σας.

Τι κάνετε; Όλα καλά; Όχι ε;

Μαντεύω ότι είστε κι εσείς άυπνοι κι αποσβολωμένοι, και προσπαθείτε να καταλάβετε τι συμβαίνει, κάπως σαν τους κατοίκους της Πομπηίας καθώς έβλεπαν το βουνό να ξερνά παχιές και μαύρες τολύπες καπνού και στάχτη και φλεγόμενες κοτρώνες.

Καθώς κοιτάζω κι εγώ το ηφαίστειο μαζί σας, να μερικά πράγματα που σκέφτομαι...

Η ιδέα της «κωλοτούμπας», ότι δηλαδή ο Αλέξης Τσίπρας, ως άλλος Ανδρέας Παπανδρέου, με το που θα εκλεγόταν θα εγκατέλειπε τις λαϊκιστικές παλαβομάρες του «προγράμματος Θεσσαλονίκης» και του «με ένα νόμο κι ένα άρθρο» και θα υιοθετούσε τον πολιτικό πραγματισμό, πέθανε. Πέθαινε εδώ και μήνες, αλλά τώρα ακόμα και οι πιο ρομαντικοί και δήθεν γνώστες το κατάλαβαν. Τα είχαν σκεφτεί όλα λάθος.

Αν θέλει κανείς να ερμηνεύσει τα πράγματα που κάνει η κυβέρνηση του Τσίπρα, ή και κάθε κυβέρνηση, δεν πρέπει να σκέφτεται με όρους όπως «τι προστάζει το δημόσιο συμφέρον» ή «τι χρειάζεται η χώρα» ή ακόμα και «τι τον συμφέρει». Δεν μπορούμε να ξέρουμε τι τον συμφέρει, γιατί μας λείπει ο μόνος πραγματικά σημαντικός όρος: Ποια είναι τα κίνητρά του. Τι θέλει.

Τόσο καιρό πολύς κόσμος νόμιζε ότι ο Τσίπρας θέλει να γίνει ο Ανδρέας Παπανδρέου του 21ου αιώνα. Έκαναν λάθος. Ο Τσίπρας δεν θέλει να γίνει Παπανδρέου. Θέλει να γίνει αυτό που υποσχόταν να γίνει ο Παπανδρέου, και δεν έγινε. Θέλει να γίνει Ούγκο Τσάβες. Και κανείς δεν μπορεί να γίνει Τσάβες σε μια χώρα της Ενωμένης Ευρώπης. Υπάρχουν περιορισμοί. Δεν έχει την... πώς να το πω... θεσμική άνεση.

Από νωρίς (αλλά όχι από την αρχή) υποπτευόμουν ότι ο πραγματικός στόχος του Τσίπρα ήταν η ρήξη με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά πώς το γράφεις αυτό το πράγμα; Δεν είσαι στο μυαλό του άλλου, και τα μόνα στοιχεία που έχεις είναι ενδεικτικά, πολλά και χειροπιαστά μεν, αλλά όχι αποδεικτικά. Οπότε έγραψα το εξής: Αν ο στόχος του ήταν η ρήξη, τι θα έκανε διαφορετικά; Η απάντηση όταν το έγραψα ήταν «τίποτα». Η απάντηση είναι ακόμα «τίποτα». Αν ο Αλέξης Τσίπρας δεν ήθελε να συμβιβαστεί με τους δανειστές και να «απομονώσει την αριστερή πτέρυγα», αλλά να πυροδοτήσει μια ρήξη με τους Ευρωπαίους, το νόμισμα και το κεκτημένο τους -αφού πρώτα τους περιγράψει πολύ καλά με διχαστικό λόγο και πολλά πολλά ψέματα ως «εχθρούς» στην εσωτερική πελατεία-, θα έκανε ακριβώς τα ίδια πράγματα. Ακριβώς. Με αποκορύφωμα το χτεσινό δράμα.

Ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά των χειρισμών αυτής της κυβέρνησης είναι η τσαπατσουλιά και ο ερασιτεχνισμός. Υποκριτές και τυχοδιώτες υπήρχαν πάντα στην πολιτική, μην τρελαθούμε κιόλας, πρόσφατο τον έχουμε τον Αντώνη Σαμαρά, τη θυμόμαστε καλά την πολύχρωμη σταδιοδρομία του Βαγγέλη Βενιζέλου. Αλλά ετούτοι εδώ είναι επιπλέον και πάρα πολύ ατσούμπαλοι και γκαφατζήδες. Ούτε οι δολοπλοκίες τους δεν έχουν συνοχή.

Αυτό το δημοψήφισμα ενδέχεται να είναι παράνομο, είναι πιθανότατα αδύνατο να υλοποιηθεί σε επτά ημέρες, μάλλον δεν μπορούμε να το πληρώσουμε -δεν έχουμε καν εξασφαλίσει ότι θα είναι ανοιχτές οι τράπεζες- και το ερώτημά του ενδέχεται να είναι άκυρο, καθώς η συμφωνία στην οποία αναφέρεται προτείνεται για ένα πρόγραμμα που λήγει την Τρίτη. Αυτή δεν είναι πολιτική κίνηση. Είναι ανέκδοτο. Ακόμα και η κωμικοτραγική Επιτροπή Αλήθειας για το Χρέος στήθηκε με περισσότερη σοβαρότητα.

Το δημοψήφισμα προκυρήχθηκε επειδή ο Αλέξης Τσίπρας δεν θέλει να υπογράψει μια συμφωνία που θα τον εμποδίσει να γίνει Τσάβες. Ο μόνος λόγος που δεν το έφερε νωρίτερα είναι οι δημοσκοπήσεις (ο ΣΥΡΙΖΑ παραγγέλνει δεκάδες δημοσκοπήσεις το μήνα) που εξακολουθούν να δείχνουν ότι οι ψηφοφόροι προτιμούν το «ευρώ με κάθε θυσία» σε ποσοστό περίπου 60-40. Γι' αυτό έκανε πρόταση μέτρων η κυβέρνηση τις τελευταίες εβδομάδες. Αν και θέλει τη ρήξη, ο Τσίπρας καταλαβαίνει ότι ο λαός δεν τη θέλει. Ακόμα. Βασικός στόχος της κυβέρνησης, και βασική αιτία της κωλυσιεργίας τους όλους αυτούς τους μήνες, ήταν η αντιστροφή αυτού του ποσοστού. Έχουν ήδη καταφέρει αρκετά. Τον Ιανουάριο το ποσοστό ήταν 70-30.

Με το να ρίξει την ευθύνη στους ψηφοφόρους, ο Τσίπρας πιστεύει ότι «κερδίζει» ό,τι κι αν γίνει. Αν γίνει δημοψήφισμα και κερδίσει το «ΝΑΙ», παραιτείται ή ανασχηματίζεται, ανάλογα με τη συγκυρία, και συνεχίζει να είναι πυλώνας συσπείρωσης του αντιευρωπαϊσμού, είτε στην κυβέρνηση (όπου δεν θα υλοποιήσει τίποτε από τη συμφωνία, μη γελιόμαστε) είτε από την αντιπολίτευση, περιμένοντας. Αν κερδίσει το «ΟΧΙ», βεβαίως, αντιλαμβάνεστε. Ρήξη, δραχμή και Τσάβες.

Εικασίες είναι αυτά, βεβαίως, εκτιμήσεις από αυτές που αποφεύγω να μοιραστώ τους τελευταίους μήνες. Αλλά τώρα είμαι άυπνος και ευάλωτος, οπότε ορίστε.

Σας διαβεβαιώ πάντως ότι αυτοί οι άνθρωποι πιστεύουν ότι μπορεί να φέρουν τη ρήξη και να μην πέσει η κυβέρνηση ή να μεσολαβήσει μια προσωρινή κυβέρνηση «εθνικής ενότητας» ή, όπως λέγεται, να επιστρέψουν πολύ γρήγορα ως περήφανοι αντιευρωπαίοι, εκτός Ευρώπης. Το πιστεύουν.

Το ότι τους τελευταίους πέντε μήνες εξαφάνισαν τα αποτελέσματα αιματηρών θυσιών μιας πενταετίας, διέλυσαν τα δημόσια ταμεία, κατέστρεψαν την ιδιωτική οικονομία και εξαγρίωσαν όλους τους Ευρωπαίους εταίρους με κωλυσιεργία και ασχετοσύνη, δεν τους νοιάζει. Δεν τους ενδιαφέρει καθόλου. Όπως φάνηκε και από τα μέτρα που πρότειναν, το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η πελατεία των συνδικάτων, των δημοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων. Αυτή η κυβέρνηση λειτουργεί προεκλογικά από τη μέρα που ορκίστηκε. Τα πρώτα πράγματα που έκανε ήταν να δώσει σάντουιτς στη ΓΕΝΟΠ και ρύθμιση χρεών στον ΠΑΟΚ. Ακόμα και αυτή την εβδομάδα ο Κατρούγκαλος επαναδιορίζει επίορκους γιατρούς.

Και το ερώτημα είναι, τι γίνεται τώρα.

Ο νέος ελληνικός διχασμός κατοχυρώνεται και επισήμως, και φέρει ως διαχωριστική γραμμή την Ευρώπη. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πλέον ένα αντιευρωπαϊκό λαϊκιστικό κόμμα και επισήμως, μαζί με τους Ανεξάρτητους Έλληνες και τη Χρυσή Αυγή. Είναι ομολογουμένως μια εκλεκτή παρέα. Ο χωρισμός «αριστερά» - «δεξιά» σχεδόν δεν υφίσταται πλέον. Μέσα στην κρίση, οι Έλληνες χωρίστηκαν από μόνοι τους σε διαφορετικά στρατόπεδα. Αν τελικά γίνει δημοψήφισμα (που δύσκολο το βλέπω, να σας πω την αλήθεια) θα είναι η πρώτη επίσημη σύγκρουση μεταξύ τους. Όχι «μάχη», διστάζω να χρησιμοποιήσω τέτοιες λέξεις. Επειδή τα πράγματα αναμένεται να κλιμακωθούν, ας μη σπαταλάμε τις μεταφορές.

Η ερώτηση του δημοψηφίσματος είναι ένα βλακώδες, διχαστικό και ανεδαφικό δίλημμα. Τι σημαίνει το «ΟΧΙ»; Τι θα γίνει αν ψηφίσει ο λαός όχι; Τι επιλέγει ακριβώς; Κανείς δεν ξέρει. Όποια αερολογία σκεφτεί κάθε παλαβός υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ ή ο Καμμένος σημαίνει. Είναι κι αυτή μια «δημιουργική ασάφεια». Οπότε πρέπει να υποθέσουμε μόνοι μας ποιο είναι το πραγματικό ερώτημα. Η μόνη υπόθεση που μπορεί να γίνει είναι προφανής: Το νέο ελληνικό σχίσμα. Αυτό που θέλουμε εμείς και αυτό που δεν θέλουν αυτοί. Η Ευρώπη.

Αν γίνει δημοψήφισμα, το «ΝΑΙ» είναι μονόδρομος. Όχι η αποχή, που δεν ελέγχεται και δεν οργανώνεται (και δη σε μια εβδομάδα). Το «ΝΑΙ». Δεν λύνει τίποτα, απλά αναβάλλει το αναπόφευκτο. Κι αυτό είναι το καλύτερο που μπορεί να ελπίζει κανείς σήμερα.

Καλή τύχη.