Πριν από δύο μήνες, σε εκδήλωση του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου για την επέκταση του Συμφώνου Συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια, μετά τις εισηγήσεις των κύριων ομιλητών, ένας από το κοινό που πήρε το λόγο, νεαρός, δεν πρόλαβα το όνομα και ποιους εκπροσωπούσε, ένα λεπτοφυές αγόρι με πολύ εκφραστικό πρόσωπο, «Κοιτάξτε», άρχισε, όρθιος και σε ζωηρό τόνο, «τώρα είμαι είκοσι δύο και με απασχολεί η αντιμετώπιση των ρατσιστικών επιθέσεων», απαρίθμησε τα πρόσφατα τότε κρούσματα, για να καταλήξει, «αλλά σε καμιά δεκαριά χρόνια, δεν ξέρω πώς, κόψτε το κεφάλι σας, θέλω να μπορώ να κάνω τη δική μου οικογένεια». Η εκδήλωση, ενδιαφέρουσα όπως κάθε φορά που συζητιούνται ζωτικής σημασίας θέματα, πήρε σε μάκρος, αλλά η δική μου προσοχή είχε ξεχαστεί στην αμεσότητα και την ευθύτητα του αγοριού. Στο τέλος τον συγχάρηκα, συγκινημένος κιόλας τον αγκάλιασα και τον φίλησα. Ψέλλισα κάτι σαν «εμείς στην ηλικία σου ίσα που σηκώναμε το κεφάλι», που κι αυτό –η αλήθεια- το καταφέρναμε πολύ λίγοι και πολύ σπάνια.
Δεν του συστήθηκα, απέφυγα κάθε περαιτέρω οικειότητα, να ήταν όσο γίνεται άδολη η επιβράβευσή μου. Αλλά η στάση, το σθένος και ο τρόπος του έρχονταν και ξανάρχονταν στη σκέψη μου. Να διευκρινίσω το λόγο. Όταν ο προσανατολισμός (και υποθέτω πολύ περισσότερο η ταυτότητα φύλου) καταπιέζονται, απωθούνται, στη θέση τους λίγο έως πολύ εγκαθίστανται η ενοχή και η ντροπή, είναι σχεδόν αδύνατη η άμεση έκφραση του υποκειμένου. Ο ομοφυλόφιλος (το λόατ άτομο), παιδί ή περισσότερο έφηβος, είναι αναγκασμένος να κρύβει πολλά, βλέμματα, επιθυμίες, σκέψεις, υποχρεώνεται να λέει ψέματα ή να σιωπά, να αποφεύγει το σταθερό, ευθύ βλέμμα από φόβο μην προδοθεί, τον άμεσο λόγο μην του ξεφύγει κάτι. Ο εικοσιδυάχρονος αυτός, βέβαια, δεν ήταν ο πρώτος που παρατηρούσα να αφίσταται από τα προηγούμενα γενικά χαρακτηριστικά, άλλωστε πάντοτε υπήρχαν οι εξαιρέσεις, το στιγμιότυπο μου εντυπώθηκε και γιατί ενίσχυε την αίσθηση ότι η νεότερη λόατ γενιά είναι πολύ λιγότερο εσωστρεφής ή συνεσταλμένη στην έκφρασή της.
Και πράγματι περίπου δύο εβδομάδες αργότερα, στη γιορτή των Οικογενειών Ουράνιο Τόξο, θα συζητούσα και μ’ έναν άλλον, στην ίδια ηλικία και με πολλά κοινά μεταξύ τους χαρακτηριστικά, κάποια στιγμή του ανέφερα και το στιγμιότυπο στο Ίδρυμα Μαραγκοπούλου, τις παραπάνω παρατηρήσεις μου, «Μα ήμουνα κι εγώ εκεί, μαζί του, ήμαστε εκεί εκ μέρους της Colour Youth». Μιλούσα με τον Γιώργο Μηλιαράκη και ο προηγούμενος, πρόεδρος μάλιστα της Colour Youth, ήταν ο Γιώργος Παπαδημητρίου, φοιτητές και οι δύο. Ανταλλάξαμε τηλέφωνα και το μεσημεράκι της περασμένης Τετάρτης συναντηθήκαμε και οι τρεις σ’ ένα μπαρ επί της Ηπίτου, μερικά στενά κάτω από την Πλατεία Συντάγματος.
Να πω κατ’ αρχάς ότι δε συγκαταλέγω τον εαυτό μου στους ακτιβιστές, όμως τους εκτιμώ αδιακρίτως όλους, ακόμα και αν διαφωνώ πλήρως πολιτικά μαζί τους, και μόνο για το θάρρος της ορατότητάς τους, ετούτα τα «μικρά» τα παρακολουθώ για έναν επιπλέον λόγο, για τα υπερδιπλάσια χρόνια που κουβαλάω στην πλάτη, την απόσταση γενιάς από την ηλικία τους. Ήταν και η πρώτη ερώτηση που τους έκανα, «Πόσων χρόνων ο πατέρας σου;», του ενός γεννημένος το 62, του άλλου το 63, μικρότεροί μου και οι γονείς τους! Γονείς με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, που ενηλικιώθηκαν στο τέλος της δεκαετίας του 70 – πρώτα χρόνια του 80, μεσαία τάξη, γονείς που αποδέχονται ευκολότερα την ορατότητα των παιδιών τους. Ειδικά ο Γιώργος Παπαδημητρίου μιλάει για τον πατέρα του όπως για φίλο και σχεδόν συνεργάτη στην ακτιβιστική του δράση. Έπειτα, εξάλλου, συμβάλλει και η ευρύτερη κοινωνία, που και μόνο λόγω διαδικτύου εκούσα – άκουσα ανοικτή στον κόσμο, παρά τα όποια πισωγυρίσματα, εύλογα γίνεται όλο και πιο ανεκτική.
Μιλάνε χρησιμοποιώντας όρους ή κωδικούς μιας λόατ «κινηματικής» ιδιολέκτου που δεν κατέχω πάντοτε, κατανοώ ωστόσο ότι τα αιτήματα ολοένα και βαθαίνουν ποιοτικά, ετούτη η γενιά εννοεί να μην αφήσει στερεότυπο δίχως να το σπάσει, διεκδικεί, αν αντιλαμβάνομαι σωστά τον οίστρο τους, την έκφραση της ατομικής διαφοράς στο μέγιστο δυνατό βαθμό ελευθερίας, μα αν γινόταν το αρκτικόλεξο λόατ να συμπεριλάβει τα αρχικά του ονόματος του καθενός μας. Συλλογικότητα, ειδικά για τα μέλη της Colour Youth, (τα πολύχρωμα πλάσματα, όπως τους αρέσει να αυτοαποκαλούνται, παίζοντας με τον τίτλο «υπέροχα πλάσματα» της τηλεοπτικής σειράς), που θέλει να αναδείξει κάθε επιμέρους ατομικότητα.
Ζούμε συναρπαστικούς καιρούς, σίγουρα. Θυμάμαι στην περσινή Παρέλαση Περηφάνιας το πανό ακροαριστερής ομάδας: «Ποτέ το ατομικό δεν ήταν περισσότερο πολιτικό». Σωστά. Μόνο που η φράση ανήκει στις θεμελιώδεις του πολιτικού φιλελευθερισμού: τα ατομικά δικαιώματα, η αυτοδιάθεση των ανθρώπων με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, στο κέντρο κάθε δράσης ή θεώρησης.
Οι δυο Γιώργηδες είναι παιδιά με καθαρό εσωτερικό κόσμο, ήδη με συγκρότηση, με καλλιέργεια, με λόγο -δε μ’ άφησαν να μονοπωλήσω την κουβέντα, το αντίθετο-, κι όταν αργότερα, Βουλής και Ερμού, χωρίζαμε, ειλικρινά ζήλευα τους (περίπου) συνομηλίκους μου πατεράδες τους.
Δεν είναι μικρό το καλό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, δεν είναι αμελητέο.
(Στη φωτογραφία, ο Γιώργος Μηλιαράκης στο κέντρο, δεξιά ο Γιώργος Παπαδημητρίου.)
