9 κανόνες επικοινωνίας για όσους επιθυμούν να εκτεθούν στη δημόσια σφαίρα

Με αφορμή τις εξελίξεις του προηγούμενου Σαββατοκύριακου, μετά τον ανασχηματισμό, ακολουθούν 9 σκληρές αλήθειες, χρήσιμες για κοινούς θνητούς που ενδιαφέρονται να εκτεθούν στη δημόσια σφαίρα - είτε στην πολιτική, είτε στον κόσμο των επιχειρήσεων:

1. Να έχετε συγκριμένο στόχο στην επικοινωνία σας. Έχετε ένα σχέδιο για το πώς θέλετε να σας αντιλαμβάνονται και προσαρμόστε την επικοινωνία σας ανάλογα. Κάθε λέξη, ανάρτηση και αλληλεπίδραση, στην πραγματική ζωή ή στο διαδίκτυο, διαμορφώνει τη δημόσια εικόνα σας (personal branding), είτε το επιδιώκετε συνειδητά είτε όχι. Δεν μπορείτε να ελέγξετε και να καθορίσετε πλήρως τη δημόσια εικόνα σας, αλλά μπορείτε να επηρεάσετε σημαντικά το πώς σας βλέπει ο κόσμος. Αν δεν το κάνετε εσείς, κάποιος άλλος θα το κάνει για εσάς - και το αποτέλεσμα μπορεί να μην σας αρέσει.
2. Οι παλιές σας απόψεις/αναρτήσεις/βίντεο θα σας ακολουθούν για πάντα. Δεν είναι κακό να χτίζετε το προφίλ σας πάνω σε προκλητικές δηλώσεις – εξάλλου, ο Τραμπ είχε πει: «Θα μπορούσα να σταθώ στη μέση της 5ης Λεωφόρου και να πυροβολήσω κάποιον, και δεν θα έχανα ούτε έναν ψηφοφόρο, ΟΚ;» Και πράγματι, δεν έχασε. Αλλά δεν είστε ο Τραμπ. Εσείς πρέπει να περιμένετε ότι οι παλαιότερες δηλώσεις σας θα επανεμφανιστούν με τρόπους που δεν μπορείτε να ελέγξετε και που μπορεί να σας βλάψουν. Πορευτείτε αναλόγως.
3. Τα social media είναι δίκοπο μαχαίρι. Χρησιμοποιήστε τα έξυπνα. Το να κάνει κανείς μία ανάρτηση είναι υπερβολικά εύκολο –το κάνουν όλοι– και βοηθάει να επικοινωνήσετε με ένα πολύ ευρύ κοινό (που δεν καθορίζετε). Να θυμάστε όμως ότι ότι «το ψηφιακό σας αποτύπωμα θα επιβιώσει και μετά από εσάς» (τρομακτικό, έτσι;). Όταν εκτίθεστε στην πολιτική, σκεφτείτε διπλά πριν δημοσιεύσετε οτιδήποτε. Συμβουλευτείτε επαγγελματίες της επικοινωνίας. 
4. Στην πολιτική, δεν είστε πλέον «εσείς». Εκπροσωπείτε ένα κόμμα, ίσως και μια κυβέρνηση, και αυτά –όπως κάθε θεσμός– έχουν τους δικούς τους κανόνες. Δεν είναι το προσωπικό σας blog. Και αν έχετε προσωπικό blog, έχετε σκεφτεί τι έχετε δημοσιεύσει εκεί;
5. Προκλητικός σήμερα, χωρίς θέση στο ψηφοδέλτιο αύριο. Αυτό που σας κάνει viral τώρα μπορεί να είναι ο λόγος που αύριο θα αποκλειστείτε από ένα ψηφοδέλτιο ή μία άλλη δημόσια θέση. Ακόμα χειρότερα, κάτι που πέρασε απαρατήρητο όταν δημοσιεύθηκε, τώρα μπορεί να σας καταστρέψει (θυμηθείτε την πολύ πρόσφατη υπόθεση της Κάρλα Σοφία Γκασκόν στα Όσκαρ). Η μνήμη του κοινού είναι επιλεκτικά μακρά και πάντα αμείλικτη. Οι άνθρωποι, ειδικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αναζητούν λόγους για να θυμώσουν, να διαφωνήσουν, να φωνάξουν. Γίνονται όχλος, και τότε η αλήθεια δεν έχει σημασία. Στην πραγματικότητα, η «αλήθεια» μπορεί να κατασκευαστεί και να σερβιριστεί επιδέξια στον όχλο. Δείτε τι κάνουν τα ρωσικά bots σε όλη την Ευρώπη και αλλού. Να θυμάστε: η διαχείριση κρίσεων ξεκινά χρόνια πριν από την κρίση.
6. Η σιωπή είναι συχνά η καλύτερη στάση. Δεν χρειάζεται να μοιράζεστε κάθε σας σκέψη. Αν μόλις αναλάβατε μία σημαντική θέση με δημόσια έκθεση, πάρτε μια βαθιά ανάσα πριν δημοσιεύσετε – ή ακόμα καλύτερα, μην δημοσιεύσετε. Υπάρχουν στην Ελλάδα άνθρωποι που ήταν πολύ ενεργοί στα social media πριν την ανάληψη ενός δημόσιου αξιώματος (όχι απαραίτητα πολιτικής θέσης), και επέλεξαν να απέχουν σχεδόν πλήρως για ένα διάστημα μόλις ανέλαβαν τη θέση. Και πολύ σωστά έκαναν. Θα υπάρξουν ευκαιρίες να μιλήσετε αργότερα.
7. Γνωρίστε το νέο σας κοινό. Σίγουρα ποτέ δεν θα μπορέσετε να είστε αρεστοί στους πάντες (ούτε πρέπει να το επιδιώκετε κιόλας), αλλά και αυτοί που σας υποστήριζαν πριν, μπορεί να μην είναι πλέον το βασικό σας κοινό. Τις περισσότερες φορές, το κοινό σας μετά την ανάληψη δημόσιας θέσης θα είναι μεγαλύτερο, λιγότερο ομοιογενές και λιγότερο φιλικό. Θα σας παρακολουθεί ο Τύπος. Αν έχετε ήδη ένα επαγγελματικό παρελθόν, έχετε ήδη εχθρούς – και η πολιτική δημιουργεί περισσότερους. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Όπως είπε ο Ουίνστον Τσώρτσιλ: «Έχεις εχθρούς; Καλώς. Αυτό σημαίνει ότι κάποια στιγμή στη ζωή σου υπερασπίστηκες κάτι». Αλλά θα πρέπει να προσαρμόσετε την επικοινωνία σας αναλόγως. Και να αποκτήσετε πιο γερό στομάχι.
8. Οι προσωπικές σας θέσεις και απόψεις είναι σεβαστές, αλλά τώρα απαιτείται πειθαρχία. Πιστεύετε ό,τι θέλετε, αλλά εκφράστε το με τη συναίσθηση ότι οι λέξεις έχουν συνέπειες, ειδικά σε δημόσιο αξίωμα. Δεν είναι εύκολο να υποστηρίζετε ανθρώπους, ενέργειες και δηλώσεις με τις οποίες δεν συμφωνείτε απόλυτα ή να συγκρατείτε τα λόγια σας, αλλά θα χρειαστεί να το κάνετε – όπως σε κάθε ομάδα με περισσότερα από ένα άτομα. Μπορεί ακόμα και να χρειαστεί να υποστηρίξετε δημόσια κάτι με το οποίο διαφωνείτε. Αν θεωρείτε ότι αυτό είναι αδιανόητο, υπάρχει πάντα η επιλογή της παραίτησης.
9. Το να έχετε στρατηγική στην επικοινωνία σας δεν είναι χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Είναι η ικανότητα να ξέρετε πότε να μιλήσετε, τι να πείτε, και πότε να αφήσετε τη σιωπή να μιλήσει για εσάς. Κάποιοι μπορεί να σας θεωρήσουν χειριστικό, αλλά στην πραγματικότητα θα είστε απλώς προνοητικοί. Στη δημόσια ζωή, η αυτοπροστασία δεν είναι αδυναμία – είναι επιβίωση.

Ο αυθορμητισμός έχει θέση στη δημόσια σφαίρα, αλλά πρέπει στρατηγικά να επιλέξετε ποια κομμάτια του αυθόρμητου εαυτού σας θα αφήσετε να εκτεθούν.

Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε έναν τελευταίο κανόνα: κανείς δεν θα σας υποστηρίξει, αν δεν είστε απολύτως απαραίτητος/η (για οποιονδήποτε λόγο) ή αναντικατάστατος/η (κανείς δεν είναι πραγματικά). Θα σας φάνε τα λιοντάρια.