Μπορεί να παρεξηγηθεί σαν λέξη η ενσυναίσθηση; Τι ακριβώς σημαίνει; Πώς μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά στις ανθρώπινες σχέσεις; Στο 1οForum της Athens Voice οι ομιλητές αυτού του πάνελ έθεσαν με έναν πιο θεωρητικό τρόπο την ενσυναίσθηση διατυπώνοντας μάλιστα διαφορετικές οπτικές για το αν και με ποιους τρόπους είναι χρήσιμη, ποιοι είναι οι κίνδυνοι, υπό ποια έννοια μπορεί να λειτουργήσει προβληματικά, ποια είναι τα όρια. Η Βάσω Κιντή ξεκίνησε με μια ιστορική αναδρομή στις σημασίες και τη χρήση του όρου της ενσυναίσθησης.
«Ποια θα έβλεπα εγώ ως προβλήματα σε σχέση με την ενσυναίσθηση; Το ότι την αισθανόμαστε για ανθρώπους που βρίσκονται πιο κοντά σε εμάς, που μας μοιάζουν, κι αυτό μπορεί να μας κάνεις ηθικά μεροληπτικούς. Επίσης, θα θέλαμε οι δικαστές να έχουν ενσυναίσθηση; Ένα άλλο πρόβλημα είναι ότι στις κοινωνίες μας υπάρχουν και συστημικά προβλήματα που δεν έχουν σχέση με το πώς αισθάνεται και το σε ποια θέση βρίσκεται ο καθένας. Και άρα δεν είναι ούτε αναγκαία ούτε ικανή συνθήκη το να έχεις ενσυναίσθηση για να μπορείς να λύνεις τα προβλήματα».
Παναγής Παναγιωτόπουλος|«Όλοι εδώ έχουμε περίπου την ίδια εντύπωση, ότι η ενσυναίσθηση είναι μια ηθική αρετή που έχει να κάνει με την ικανότητα ή το καθήκον μας να προσπαθούμε να αισθανθούμε όπως ή ό,τι και ο άλλος. Εγώ είμαι σε αυτή τη μικρή ομάδα ανθρώπων που βρίσκω ότι αυτή η έννοια μπορεί να είναι προβληματική, εννοιολογικά,ή και να δημιουργεί εμπλοκές στο μετρό που έρχεται να αντικαταστήσει άλλες έννοιες και διαδικασίες που πιστεύω ότι είναι πιο ικανές για να πετύχουν τον ίδιο σκοπό, που είναι ποιος; Μια καλή, κοινή κοινωνία. Μια κοινωνία που οι άνθρωποι επιδιώκουν όσο γίνεται περισσότερο έναν καλό κοινό σκοπό ».
«Το πρώτο πρόβλημα είναι καθαρά πρακτικό με τη συνεχή επίκληση της ενσυναίσθησης. Πού μπαίνει το όριο της ενσυναίσθησής μου, δηλαδή μέχρι πού οφείλω να συναισθάνομαι και ποιους για να έχουμε μια κοινή καλή κοινωνία; Τα θύματα μιας αδικίας ή μιας βίας. Ωστόσο η έννοια της ενσυναίσθησης φεύγει από αυτό, επεκτείνεται, και είναι πάρα πολύ εύκολο να διεκδικήσει ενσυναίσθηση κι ένας θύτης. Είναι κάτι που το βλέπουμε πολύ συχνά να στο δυτικό κόσμο, να εξομοιώνονται θύτες και θύματα στο όνομα της ενσυναίσθησης».
Ρωμανός Γεροδήμος | «Τα τελευταία 20-30 χρόνια έχουν συμβεί αλλαγές σαν αποτέλεσμα μιας πολύ μακράς διαδικασίας όπου μετατοπίζεται η πίστη του ανθρώπου από τις συλλογικές δομές, τους θεσμούς, το κράτος, στο άτομο. Στο αποκορύφωμα αυτής της διαδικασίας το άτομο γίνεται κυρίαρχο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Μέσα σ’αυτό τον προβληματισμό, μπορούμε να αντιληφθούμε την ενσυναίσθηση σαν επιστέγασμα μιας διαδικασίας αιώνων Διαφωτισμού, όπου το άτομο ψάχνει να βρει πώς θα συνδεθεί με άλλα άτομα σε ένα περιβάλλον όπου έχουν καταρρεύσει όλα αυτά τα οποία κάποτε πιστεύαμε. Οι νεότερες γενιές έχουν ένα συναισθηματικό λεξιλόγιο που δεν είχαν οι παλιότερες, μια επαφή με τον ψυχισμό τους, ενώ πλέον ψαχνόμαστε πολύ περισσότερο, αναζητώντας μια πνευματικότητα την οποία έχουμε χάσει».
«Ναι, φυσικά και ο θύτης είναι και θύμα, και φυσικά είναι άνθρωπος και πρέπει να αναπτύσσουμε ενσυναίσθηση, κι όσο το ψάχνουμε τόσο καταλαβαίνουμε τι κρύβεται πίσω από τη βία και τα εγκλήματα, αυτή την αλυσίδα πόνου και ντροπής και τραύματος τα οποία απλώς αναπαράγονται. Χωρίς να είναι δικαιολογία για κανέναν, είναι όμως αυτό που διαφοροποιεί μια πολιτισμένη κοινωνία η οποία θα αντιμετωπίσει τον παραβατικό, ακόμα και τον δολοφόνο, με ενσυναίσθηση και ανθρωπιά γιατί εντέλει είναι άνθρωπος».
Το πάνελ συντόνισε η Αγγελική Κοσμοπούλου, Story Strategist, Ιδρύτρια Storymentor
14°
