Κληρονομιά και χρέη: Η νέα γενιά και οι υπερχρεωμένοι γονείς

Σε συζήτηση με γνωστή που έχασε πρόσφατα τη μητέρα της, ανέφερε ότι σκόπευε να αποποιηθεί την κληρονομιά της, ένα διαμέρισμα 100 τμ. στο Παγκράτι. «Μα θα χάσεις το πατρικό σου!» της είπαμε όλοι αυθόρμητα. «Τι να το κάνω χρεωμένο; Μήπως μπορώ να το ξεπληρώσω;», μας απάντησε.

Μια από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης στη χώρα μας και της συνακόλουθης συρρίκνωσης των εισοδημάτων των πολιτών είναι η αδυναμία εξυπηρέτησης των οφειλών τους. Το αποτέλεσμα είναι τα παιδιά τους, οι κληρονόμοι τους, μαζί με την περιουσία να κληρονομούν και τα χρέη τους. Η αποποίηση κληρονομιάς είναι η λύση που καταφεύγουν. Τα τελευταία χρόνια, οι αποποιήσεις έφτασαν τις 100.000 ετησίως. Τι μπορούμε να κάνουμε σε αυτή την περίπτωση; Πώς μπορούμε να χειριστούμε την κληρονομιά του χρέους; Και τι γίνεται όταν το ίδιο το παιδί έχει μπει εγγυητής σε δάνειο των γονέων του που αδυνατούν να εξοφλήσουν; 

Σε αυτές τις ερωτήσεις μάς απαντά η Άννα Κορακή, Δικηγόρος - Οικονομολόγος - Διαπιστευμένη Διαμεσολαβητής, ιδρύτρια της δικηγορικής εταιρίας Άννα Κορακή και Συνεργάτες στην Αθήνα.

Κυρία Κορακή, τα τελευταία χρόνια πολλές οικογένειες έχουν οδηγηθεί σε αδυναμία πληρωμών των οικονομικών τους υποχρεώσεων προς τράπεζες, funds και servicers. Πώς επηρεάζει αυτό τη νέα γενιά;
Στην γενική απογοήτευση και σκεπτικισμό της νέας γενιάς έχει συμβάλει -εκτός από τα σημαντικά ποσοστά ανεργίας και την εν γένει οικονομική ύφεση σε ολόκληρο τον κόσμο- και η σκληρή πολλές φορές πραγματικότητα, την οποία έχουν κληθεί να αντιμετωπίσουν κάποιοι νέοι, παρατηρώντας τους ίδιους τους γονείς τους να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις και πολύ συχνά να χάνουν την πρώτη κατοικία τους, λόγω οφειλών.

Ακούμε συχνά, νέοι να μπαίνουν ως εγγυητές σε δάνεια των γονιών τους, με συνέπεια να χρεώνονται και οι ίδιοι. Προβλέπεται κάτι τέτοιο από την νομοθεσία μας ή είναι υποχρεωτικό από το Τραπεζικό μας σύστημα;
Δυστυχώς δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που γονείς συνυπέγραφαν δανειακές συμβάσεις μαζί με τα ενήλικα παιδιά τους, προκειμένου να λάβουν μία χρηματοδότηση με μεγάλη διάρκεια αποπληρωμής. Τις περισσότερες φορές οι γονείς αγνοούσαν τις επιπτώσεις που θα είχε η πιθανή καταγγελία λόγω μη πληρωμής της οφειλής. Η νομοθεσία προβλέπει την ίση ευθύνη του πιστούχου – πρωτοφειλέτη και του εγγυητή και βάσει αυτής ενέχονται και τα τέκνα στην αποπληρωμή του δανείου, καθώς ο εγγυητής ενέχεται εις ολόκληρον με τον πρωτοφειλέτη.

Ποιες είναι στην πράξη οι συνέπειες μιας τέτοιας ενέργειας;
Σε περίπτωση που τα τέκνα, τα οποία ενέχονται στην οφειλή, μέσω της εργασίας τους αποκτήσουν ένα ακίνητο, κινδυνεύουν να το χάσουν, αν το δάνειο δεν αποπληρώνεται από τον γονέα - οφειλέτη και καταστεί ληξιπρόθεσμο ή αν η αξία του ήδη προσημειωμένου ακινήτου του οφειλέτη δεν επαρκεί.

Στις περιπτώσεις ρύθμισης ληξιπρόθεσμων δανείων, μπορούν τα funds να απαιτήσουν να συμβληθεί ως εγγυητής άτομο νεότερης ηλικίας από τον οφειλέτη;
Είναι σύνηθες προς εξασφάλιση της αποπληρωμής ενός ληξιπρόθεσμου δανείου, οι πιστωτές να ζητούν στη νέα σύμβαση ρύθμισης οφειλών τη συμβολή νέου εγγυητή (είτε λόγω εισοδημάτων, είτε λόγω ηλικίας). Ως νέοι εγγυητές συνήθως συμβάλλονται μέλη της οικογένειας με πρώτη επιλογή τα ενήλικα τέκνα.

 Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, καταγράφονται πάνω από 100.000 αποποιήσεις κληρονομιών ετησίως. Αυτό το ρεκόρ που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια σχετίζεται με την δυσκολία αποπληρωμής των δανείων;
Πράγματι τα τελευταία έτη παρατηρείται το φαινόμενο όλο και περισσότεροι κληρονόμοι, ειδικά νεαρής ηλικίας να αποποιούνται την κληρονομιά που τους άφησαν οι γονείς ή οι παππούδες τους, καθώς δεν είναι σπάνιο να καθίσταται μη συμφέρουσα η αποδοχή μιας κληρονομιάς, η οποία βαρύνεται με τα χρέη του κληρονομούμενου. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε ότι η απόφαση περί αποποίησης ή μη της επαχθείσας κληρονομιάς καθώς και οι διαδικασίες για την ορθή και εμπρόθεσμη ολοκλήρωση της, λόγω των ασφυκτικών προθεσμιών απαιτεί τη συμμετοχή ενός έμπειρου δικηγόρου, ο οποίος θα μπορεί να ελέγξει και να σταθμίσει τα πραγματικά δεδομένα που προκύπτουν και να προτείνει στον πελάτη του την πιο συμφέρουσα λύση.

Ποια είναι η απάντησή σας στην απαισιοδοξία των νέων για το μέλλον, βάσει και των νομικών ζητημάτων που αναφέρθηκαν στη συζήτηση μας;
Οι νέοι μας εκτιμώ, ότι λόγω του μορφωτικού τους επιπέδου και της δυνατότητας πρόσβασης τους σε πολλές πληροφορίες και επιστημονικά δεδομένα, έχουν την ευχέρεια να μπορούν να ενημερώνονται για τα προβλήματα που προκύπτουν στις ζωές τους ακόμα κι αν αφορούν νομικά ζητήματα. Η πολυπλοκότητα των ζητημάτων που ανακύπτουν, απαιτεί από τους ίδιους να απευθύνονται στον εξειδικευμένο νομικό σύμβουλο, προκειμένου να λάβουν μια εμπεριστατωμένη νομική συμβουλή ώστε να βγουν από το αδιέξοδο στο οποίο έχουν περιέλθει, προβαίνοντας στις ενδεδειγμένες νομικές ενέργειες.