Η βία μέσα από τις ιστορίες των πρωταγωνιστών της παράστασης «Ανδρείκελα» του Σπύρου Στεριάδη.
Ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών παρακολούθησα μια θεατρική παράσταση με θέμα τις ιστορίες πέντε θυμάτων βίας με ανδρικό όνομα. Του Ζακ, του Αλέξη, του Αντώνη, του Σαχζάτ, του Βαγγέλη. Πέντε ονομάτων που έγιναν γνωστά, όταν πια κανείς δεν ήταν σε θέση να γυρίσει στο άκουσμά τους. Όπως εκείνα της Ελένης, της Γαρυφαλλιάς, της Καρολάιν, της Κυριακής. Των γυναικών που δολοφονήθηκαν από τους ίδιους τους τους συντρόφους. Στο σπίτι τους, στις διακοπές τους, έξω από ένα αστυνομικό τμήμα. Οι γυναικοκτονίες συνιστούν αναμφίβολα έναν ιδιαίτερο τύπο εγκλήματος, καθώς η απώλεια της ζωής της γυναίκας προκύπτει ως αποτέλεσμα της μη αποδοχής από τον άνδρα της αυτονομίας της ύπαρξής της, κάτι που φυσικά ενέχει υποβιβασμό της αξιοπρέπειάς της. Είναι όμως η γυναικεία ταυτότητα η μόνη που κρίνεται ως χαμηλότερης αξίας;
Οι ιστορίες των πέντε ανδρών της παράστασης αποδεικνύουν πως όχι. Οι ταυτότητες του ΛΟΑΤΚΙ, του «μπαχαλάκια», του νοητικώς ανάπηρου, του μετανάστη, του συνεσταλμένου εκλαμβάνονται από ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας ως εξίσου χαμηλής αξίας. Για αυτό και η άσκηση βίας σε βάρος ατόμων με τέτοιες ταυτότητες είναι σχεδόν επιτρεπτή και πάντως δεν προκαλεί την αυθόρμητη παρέμβαση ακόμα και παρισταμένων σε ένα επεισόδιο βίας. Οι ιστορίες των πέντε ανδρών αποκαλύπτουν ότι η άσκηση βίας δεν προκαλεί αυτομάτως αποτροπιασμό. Οι περαστικοί θα στρέψουν αλλού το κεφάλι και οι παριστάμενοι θα βρούνε μια δικαιολογία για τον θύτη. «Προκάλεσε». «Δεν πρόσεξε». «Ας ήταν και αυτός διαφορετικός». Φράσεις που μεταφέρουν την ευθύνη της βίας από το θύτη στο θύμα.
Δεν είναι τυχαίο ότι τις ίδιες φράσεις θα ακούσεις από τον διευθυντή ενός σχολείου στο οποίο έχουν καταγραφεί περιστατικά εκφοβισμού. Οι ίδιες ταυτότητες είναι άλλωστε οι πλέον ευάλωτες στη σχολική βία. Αυτή η αντίδραση του διευθυντή του σχολείου είναι δηλωτική των ελλειμμάτων της οργανωμένης κοινωνίας μας που καγχάζει τη συμπερίληψη και εξισώνει την τοξική αρρενωπότητα με την ανδρεία. Όμως η απόσταση από τον «ανδρείο» στο «ανδρείκελο» είναι τεράστια. Το χειρότερο όμως δεν είναι η ασυλία που απολαμβάνουν οι συμπεριφορές των «ανδρείκελων» στην κοινωνία. Το χειρότερο είναι ότι συνηθίζοντας τέτοιες συμπεριφορές, αδρανούμε. Τα «ανδρείκελα» μοιάζουν με «σκιάχτρα». Οι περισσότεροι αδιαφορούμε για αυτά. Όμως αυτά συνεχίζουν να υπάρχουν γιατί δεν τα ξηλώσαμε ποτέ. Και στο τέλος καταλήγουμε να τα θεωρούμε δεδομένα. Και τη μαύρη σκιά τους αναπόδραστη.
Ο Ζακ, ο Αλέξης, ο Αντώνης, ο Σαχζάτ και ο Βαγγέλης είχαν την «λάθος ταυτότητα». Επόμενο ήταν να πέσουν θύματα βίας. Ο μεσίτης, ο κοσμηματοπώλης, ο αστυνομικός, ο ύπαρχος και ο πλοίαρχος, οι χρυσαυγίτες και οι Κρητικοί μάγκες απλώς υπέδειξαν την «λάθος ταυτότητα». Και για αυτό έπεσαν στα μαλακά. Ελαφριές ποινές που στα ανώτερα δικαστήρια έγιναν ελαφρύτερες. Μια κοινωνία που έμαθε να ζει με τα σκιάχτρα της. Μια κοινωνία που δεν είναι σε θέση να προστατεύσει από τη βία ούτε τις γυναίκες της, ούτε τους «εκτός προδιαγραφών» άνδρες της.
* Σημείωση: Η παράσταση «Ανδρείκελα» του Σπύρου Στεριάδη παρουσιάζεται στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης» κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:30 έως τις 17/12.
Η πολυδιάσπαση της κοινωνίας σε όλο και περισσότερα τμήματα που το καθένα επιδιώκει να αναδείξει τη δική του ταυτότητα ή να υπερασπιστεί ιδιαίτερα δικαιώματα κοινωνικών τμημάτων θέτει ορισμένους προβληματισμούς
38 ετών εγκατέλειψε το επαγγελματικό τένις ο Ραφαέλ «Ράφα» Ναδάλ Παρέρα, κάνοντας τους περισσότερους από τους φιλάθλους, αλλά και τους αντιπάλους του, να δακρύσουν από συγκίνηση.
14°
