Κοινωνια

Η «Νέα Γυναίκα» του 19ου αιώνα

140 χρόνια από το φεμινιστικό ιδεώδες της νεότερης εποχής

A.V. Team
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Το κίνημα της «Νέας Γυναίκας» και ο ρόλος του στη διαμόρφωση του φεμινισμού του σήμερα

Το ιδεώδες της «Νέας Γυναίκας» διατυπώθηκε το 1894 στην North American Review και είχε βαθιά επίδραση στον φεμινισμό του εικοστού αιώνα. Τον όρο επινόησε Sarah Grand (1854–1943) σε ένα άρθρο με τίτλο «Η νέα πτυχή του γυναικείου ζητήματος» και τον διέδωσε περαιτέρω ο Χένρι Τζέιμς για να περιγράψει την αύξηση των φεμινιστριών· των μορφωμένων, ανεξάρτητων γυναικών καριέρας στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η «Νέα Γυναίκα» ώθησε τα όρια που είχαν επιβληθεί από την ανδροκρατούμενη κοινωνία, τα οποία είχαν ήδη αμφισβητήσει μεγάλοι συγγραφείς: για παράδειγμα, ο Χένρικ Ίψεν (1828-1906) στο «Κουκλόσπιτο» είχε απεικονίσει μια γυναίκα που πάλευε για την ανεξαρτησία και την αξιοπρέπειά της. Ο Max Beerbohm (1872-1956) έλεγε ότι «Η Νέα Γυναίκα ξεπήδησε πάνοπλη από το μυαλό του Ίψεν» — αναφορά στη γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του Δία.

Το κίνημα της «Νέας Γυναίκας»

Ο Χένρι Τζέιμς διέδωσε τον όρο «Νέα Γυναίκα», ως πρότυπο που εκπροσωπούσαν οι ηρωίδες του, όπως η Ντέιζι Μίλερ στην ομώνυμη νουβέλα)και η Ίζαμπελ Άρτσερ στο «Πορτρέτο μιας κυρίας». Σύμφωνα με την ιστορικό Ruth Bordin, ο όρος «Νέα γυναίκα» περιέγραφε «τις Αμερικανίδες που ζούσαν στην Ευρώπη: εύπορες γυναίκες με ευαισθησία, οι οποίες παρά τον πλούτο τους, ή ίσως εξαιτίας του, είχαν ανεξάρτητο πνεύμα και τα έβγαζαν πέρα μόνες τους. Είχαν τον έλεγχο της ζωής τους σε προσωπικό, κοινωνικό ή οικονομικό επίπεδο.» «Νέα Γυναίκα» ήταν επίσης το παρατσούκλι της Ella Hepworth Dixon, της Αγγλίδας συγγραφέως του βιβλίου «Η ιστορία της σύγχρονης γυναίκας».

Στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού, «νέες γυναίκες» χαρακτηρίζονταν όσες όχι μόνο εργάζονταν αλλά διέπρεπαν σε σταδιοδρομίες υψηλών απαιτήσεων. Η γεωλόγος Florence Bascom ήταν ένα παράδειγμα ως η πρώτη γυναίκα που απέκτησε διδακτορικό δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς (1893) και το 1894 η πρώτη γυναίκα που εξελέγη στη Γεωλογική Εταιρεία των ΗΠΑ. Παρά το γεγονός ότι η Νέα Γυναίκα γινόταν πιο δραστήριο μέλος της κοινωνίας και του εργατικού δυναμικού, συχνά απεικονιζόταν να ασκεί την ανεξαρτησία της στον οικιακό και ιδιωτικό χώρο μέσω της λογοτεχνίας, του θεάτρου και άλλων καλλιτεχνικών αναπαραστάσεων. Το κίνημα των σουφραζετών για δημοκρατικά δικαιώματα ήταν η πιο σημαντική επιρροή στην Νέα Γυναίκα, ενώ παραλλήλως, οι ευκαιρίες για μόρφωση και απασχόληση αυξάνονταν καθώς οι δυτικές χώρες έγιναν πιο αστικές και βιομηχανικές. Το γυναικείο εργατικό δυναμικό —οι «ροζ χαρτογιακάδες»— αυξανόταν διαρκώς: το 1870, οι γυναίκες ήταν μόνο το 6,4% του μη αγροτικού εργατικού δυναμικού στις Ηνωμένες Πολιτείες· το 1900 έφτασε 10% και το 1920 το 13,3%. Ένας μεγαλύτερος αριθμός γυναικών είχαν κερδίσει το δικαίωμα να φοιτήσουν στο πανεπιστήμιο ή στο κολέγιο. Ορισμένες είχαν αποκτήσει επαγγελματική εκπαίδευση και γίνονταν δικηγόροι, γιατροί, δημοσιογράφοι και καθηγήτριες, συχνά από έγκριτα κολέγια θηλέων όπως οι λεγόμενες Επτά Αδελφές: Barnard, Bryn Mawr, Holyoke, Radcliffe, Smith, Vassar και Wellesley. Στις Ηνωμένες Πολιτείες η «Νέα Γυναίκα» συμμετείχε στη μετα-δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε μεγαλύτερους αριθμούς ήδη από το τέλος του 19ου αιώνα. Το 1881, η Alice Freeman Palmer έγινε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του κολεγίου Wellesley.

Αυτός ο φεμινισμός του «πρώτου κύματος» δεν ήταν καν «πρώτο κύμα»: η διακήρυξη της Γαλλικής Επανάστασης εξασφάλιζε την ισότητα των φύλων. Στις ΗΠΑ, ο φεμινισμός επιταχύνθηκε συγκριτικά με την Ευρώπη και συνέχισε σε γρήγορο ρυθμό μέχρι τη δεκαετία του 1980 όταν άρχισε να επιβραδύνεται.