Θεοφάνεια 2025 στην Ελλάδα: Φωτογραφίες από την τελετή καθαγιασμού των υδάτων

Θαρραλέοι πολίτες κάθε ηλικίας βούτηξαν στα παγωμένα νερά της θάλασσας, των ποταμών και των λιμνών της Ελλάδας σήμερα Θεοφάνεια (6.1) για να πιάσουν τον Σταυρό, κατά την τελετή καθαγιασμού των υδάτων. 

Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, επισκέφθηκε το Κιλκίς για τον εορτασμό των Θεοφανείων. Η κ. Σακελλαροπούλου παρακολούθησε τη θεία λειτουργία στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και στη συνέχεια μετέβη στη λίμνη Δοϊράνη για την τελετή Αγιασμού των Υδάτων. «Γιορτάζουμε σήμερα τη βάφτιση του Χριστού, μια περίλαμπρη γιορτή που ο βαθύς συμβολισμός της προμηνύει και υπόσχεται πνευματική και ηθική αναγέννηση. Από το ακριτικό Κιλκίς, εύχομαι το φως της αγάπης και της ειρήνης να διαλύσει τα σκότη που απειλούν την ανθρωπότητα και να αγγίξει τις καρδιές όλων μας. Χρόνια πολλά και καλή φώτιση!», δήλωσε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας. 

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρέθηκε στη Δεξαμενή στο Κολωνάκι για τον Καθαγιασμό των Υδάτων και την Κατάδυση του Τιμίου Σταυρού με αφορμή την εορτή των Θεοφανείων. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρακολούθησε τη Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου στην Αθήνα. Ο πρωθυπουργός σε δηλώσεις του αμέσως μετά την κατάδυση του Τιμίου Σταυρού, αναφέρθηκε στην απώλεια του πρώην πρωθυπουργού, Κώστα Σημίτη, αλλά και τη μάχη που δίνει στον Ευαγγελισμό μετά την επιδείνωση της υγείας του ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας, Αναστάσιος. Ο πρωθυπουργός μεταξύ άλλων ευχήθηκε καλή χρονιά και τόνισε πως η χώρα μας αποτελεί αυτή τη στιγμή έναν φάρο σταθερότητας σε έναν ασταθή κόσμο και δρομολογεί την πρόοδο σε ένα περιβάλλον καθήλωσης. «Ας κρατήσουμε αυτό το περιβάλλον».

Θεοφάνεια 2025: Περισσότεροι από 50 «βουτηχτάδες» στα νερά του λιμανιού στο Ηράκλειο

Οι καιρικές συνθήκες ευνόησαν και έτσι πλήθος κόσμου παραβρέθηκε στο Λιμάνι του Ηρακλείου, για την τελετή αγιασμού των υδάτων, ανήμερα των Θεοφανίων. Η τελετή πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά την ολοκλήρωση της Θείας Λειτουργίας και του Μεγάλου Αγιασμού στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Τίτου, ιερουργούντος του Αρχιεπισκόπου Κρήτης Ευγενίου. Περισσότεροι από πενήντα «βουτηχτάδες» έπεσαν στα νερά του λιμανιού, για να πιάσουν τον σταυρό, με τους φορείς και τους πιστούς που παραβρέθηκαν στο λιμάνι, να χειροκροτούν θερμά.

Το μήνυμα που έστειλε στους πιστούς ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ευγένιος ήταν: «Μακριά από σκοτάδια και σκοταδισμούς. Έχουμε το φως του Χριστού και μπορούμε να το προσλαμβάνουμε και να το εξακτινώνουμε. Να γινόμαστε δέκτες και πομποί του, για να φωτιστεί όλος ο κόσμος».

Ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, στις δηλώσεις του ανέφερε: «Το αιώνιο Φως της Χριστιανοσύνης, της αγάπης και της ανθρωπιάς ας φωτίζει τις ζωές όλων μας. Η μεγάλη γιορτή των Θεοφανίων, ο αγιασμός των υδάτων σε κάθε χωριό και πόλη της Κρήτης, σφυρηλατεί την ενότητα της κοινωνίας για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της εποχής. Στους Έλληνες ναυτικούς καλές θάλασσες. Χρόνια Πολλά και Καλή Φώτιση σε όλες και όλους».

Από την πλευρά του ο δήμαρχος Ηρακλείου Αλέξης Καλοκαιρινός, σημείωσε: «Εύχομαι ο ήλιος και το φως, να μπαίνει στις ψυχές μας, να οδηγεί και την καρδιά και το νου μας, το 2025. Μια χρονιά που θα αντιμετωπίσουμε και αντιμετωπίζουμε ήδη, μεγάλες προκλήσεις, ωστόσο έχουμε και μεγάλες δυνατότητες. Αυτές τις δυνατότητες πρέπει να τις αξιοποιήσουμε και είναι στο χέρι μας αυτό να το κάνουμε όλοι μαζί».

Θεοφάνεια 2025: 12χρονη μαθήτρια έπιασε τον Σταυρό στη λίμνη των Ιωαννίνων

Ο καθαγιασμός των υδάτων πραγματοποιήθηκε με κάθε επισημότητα και κατάνυξη (και) στην Ήπειρο. 

Με συννεφιά, στα ποτάμια, στα πέτρινα γεφύρια, στη θάλασσα και στη λίμνη Παμβώτιδα πλήθος πιστών με ευλάβεια παρακολούθησαν την κατάδυση του Τιμίου Σταυρού ανήμερα των Θεοφανείων. 

Στα Ιωάννινα, καραβάκια και κωπηλάτες συμπλήρωσαν το θρησκευτικό σκηνικό. Τολμηροί κολυμβητές, άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικίας, βούτηξαν στα παγωμένα νερά της λίμνης για να πιάσουν τον Σταυρό τον οποίο έριξε ο Μητροπολίτης Μάξιμος. Τον Σταυρό έπιασε μια 12χρονη μαθήτρια.

Στην Άρτα ο Αγιασμός των Υδάτων έγινε στο ιστορικό πέτρινο Γεφύρι και στην Ηγουμενίτσα στο λιμάνι.

Στην Πρέβεζα, ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος επιβιβάστηκε σε σκάφος και έκανε τον καθαγιασμό των υδάτων, στο λιμάνι της πόλης, στον Αμβρακικό Κόλπο.

Δείτε φωτογραφίες από τα Θεοφάνεια στην Ελλάδα

Θεοφάνεια 2025: Γιατί ρίχνουμε τον Σταυρό στη θάλασσα

Τα Θεοφάνεια εορτάζονται στις 6 Ιανουαρίου και είναι η τρίτη και τελευταία εορτή του Δωδεκαημέρου. Το όνομα της προκύπτει από τη φανέρωση των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας, που συνέβη σύμφωνα με τρεις σχετικές ευαγγελικές περικοπές. Η εορτή των Θεοφανίων λέγεται επίσης και Επιφάνεια και Φώτα (ή Εορτή των Φώτων).

Μαζί με τη φανέρωση της Αγίας Τριάδας, γιορτάζεται και μία υπολανθάνουσα λατρεία προς το νερό, που θεωρούνται παντού αγιασμένα. Κυρίως οι νέοι βουτάνε στα νερά, αψηφώντας το κρύο, γιατί θεωρούν μεγάλη ευλογία να πιάσουν το σταυρό, ενώ, σε πολλές περιοχές της χώρας μας, ο ιερέας απελευθερώνει ένα περιστέρι σε ανάμνηση της εμφάνισης του Αγίου Πνεύματος «εν είδει» (με τη μορφή) περιστεριού.

Κατά τις ευαγγελικές περικοπές στις αρχές του 30ου έτους της ηλικίας του Ιησού, ο Ιωάννης (ο Πρόδρομος), γιος του Ζαχαρία και της Ελισάβετ, ο επιλεγόμενος στη συνέχεια Βαπτιστής, που ήταν 6 μήνες μεγαλύτερος του Χριστού, και διέμενε στην έρημο, ασκητεύοντας και κηρύττοντας το βάπτισμα μετανοίας, βάπτισε με έκπληξη και τον Ιησού στον Ιορδάνη ποταμό. Κατά δε τη στιγμή της Βάπτισης κατέβηκε από τον ουρανό το Άγιο Πνεύμα υπό μορφή περιστεράς στον Ιησού και ταυτόχρονα από τον ουρανό ακούσθηκε φωνή που έλεγε ότι: «Ούτος εστίν ο Υιός μου ο αγαπητός εν ω ευδόκησα». Η φράση αναφέρεται στα ευαγγέλια του Ματθαίου, του Μάρκου και του Λουκά, ενώ απουιάζει από αυτό του Ιωάννη. Αυτή δε είναι και η μοναδική φορά της εμφάνισης, στη Γη, της Αγίας και ομοουσίου και αδιαιρέτου Τριάδος υπό του πλήρους «μυστηρίου» της Θεότητας.

Τα θεοφάνεια ονομάζονται έτσι επειδή η φωνή του θεού ακούστηκε στη γη. Για αυτό ονομάστηκαν έτσι Θεό+Φάνεια. Ο θεός φάνηκε στη γη, θεός+φάνηκε. Το πότε καθιερώθηκε να εορτάζεται η μνήμη του γεγονότος της Βάπτισης του Ιησού δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα. Φαίνεται όμως ότι αναφάνηκε πολύ νωρίς στην πρώτη Εκκλησιά των Χριστιανών. Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς (Στρωμ. βιβλ. α΄) αναφέρει πως κάποιοι αιρετικοί, οι περί τον Βασιλείδη γνωστικοί στις αρχές του Β΄ αιώνα εόρταζαν την ημέρα της Βάπτισης του Κυρίου «προδιανυκτερεύοντες» και ότι η εορτή αυτή γινόταν κατ΄ άλλους μεν στις 6 Ιανουαρίου, κατ΄ άλλους στις 10 Ιανουαρίου.

Κατά δε τον 3ο αιώνα η εορτή φαίνεται κοινότατη σε όλη τη Χριστιανική Εκκλησία. Έτσι ενώ ο Gieseler ( Kirchengeschichte I ,376) δέχθηκε ότι πρώτοι οι Βασιλειδιανοί καθιέρωσαν την εορτή των Θεοφανίων ο Neander (Kirchengeschichte I 386) θέτει το ερώτημα: πως από αιρετικούς το δέχθηκε η Εκκλησία; Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος παραδέχεται και περιγράφει την εορτή ως αρχαία πανήγυρης μάλλον στην Αντιόχεια τη Μεγάλη, και ότι από εκεί την παρέλαβαν οι Γνωστικοί Βασιλειδιανοί... Κατά δε τις Αποστολικές Διαταγές (η΄ 38) η εορτή των Επιφανείων «ήγετο δια το εν αυτή ανάδειξιν γεγενήσθαι της του Χριστού θεότητος». Στο τέλος του 3ου αιώνα προστέθηκε και άλλη έννοια στον εορτασμό αυτό που άρχισε να πανηγυρίζεται και ως ημέρα της «εν σαρκί» φανερώσεως του Κυρίου. Ούτως και στην Αλεξάνδρεια κατά τον Κασσιανό, και στη Κύπρο κατά Επιφάνιο. Από της εποχής λοιπόν αυτής άρχεται, κατά το πιθανότερο, και ο εορτασμός των Χριστουγέννων. Κατά τον 4ο αιώνα η εορτή των Θεοφανίων γιορτάζεται πλέον με λαμπρότητα σε όλη την ανατολική Εκκλησία ως εορτή του φωτισμού της ανθρωπότητας δια του Αγίου Βαπτίσματος, απ΄ όπου και το όνομα «Τα Φώτα», εορτή «των Φώτων» (Γρηγόριος Ναζιανζηνός λόγος 39, Αστερίου Αμάσ. Λόγος εις «εορτών των Καλανδών»).

Στη Δύση τα Θεοφάνια απαντώνται στα μέσα του 4ου αιώνα, αλλά από της εποχής αυτής φαίνεται στη Ρωμαϊκή Εκκλησία και άλλη μια εορτή αφιερωμένη στην κατά σάρκα Γέννηση του Ιησού στις 25 Δεκεμβρίου. Όταν πλέον καθιερώθηκε αυτή η ημερομηνία για τα Χριστούγεννα σε όλο τον Χριστιανικό κόσμο έγινε και ο διαχωρισμός της εορτής των Φώτων στις 6 Ιανουαρίου, στα μέσα του 6ου αιώνα. 

Ο «αγιασμός των υδάτων»

Βασική τελετουργία των Θεοφανίων είναι ο «αγιασμός των υδάτων» με την κατάδυση του Σταυρού κατά μίμηση της Βάπτισης του Θεανθρώπου. Στην ελληνική εθιμολογία όμως, ο εν λόγω Αγιασμός έχει και την έννοια του καθαρμού, του εξαγνισμού των ανθρώπων καθώς και της απαλλαγής του από την επήρεια των δαιμονίων. Η τελευταία αυτή έννοια δεν είναι ασφαλώς αυστηρά χριστιανική, αλλά έχει ρίζες στην αρχαία λατρεία. Στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας ο αγιασμός γίνεται για πρώτη φορά (στις μέρες αυτές) την παραμονή των Θεοφανίων που λέγεται «μικρός αγιασμός» ή «Πρωτάγιαση» ή «Φώτιση»(αν και ο αγιασμός και της παραμονής και ανήμερα των Φώτων είναι ίσης αξίας, Μέγας Αγιασμός). Με την πρωτάγιαση ο ιερέας γυρίζει όλα τα σπίτια και με το Σταυρό και ένα κλωνί βασιλικό «αγιάζει» ή «φωτίζει» (ραντίζει) τους χώρους των σπιτιών. Η πρωτάγιαση είναι και το αποτελεσματικό μέσο με το οποίο τρέπονται σε άγρια φυγή οι καλικάντζαροι εκτός από το άναμμα μιας μεγάλης υπαίθριας φωτιάς.

Ο «Μέγας Αγιασμός» γίνεται ανήμερα των Θεοφανίων εντός των Εκκλησιών σε ειδική εξέδρα στολισμένη επί της οποίας φέρεται μέγα σκεύος γεμάτου ύδατος. Στη συνέχεια γίνεται η κατάδυση του Σταυρού στη θάλασσα ή σε γειτονικό ποταμό ή λίμνη. Η κατάδυση του Σταυρού, κατά τη λαϊκή πίστη δίνει στο νερό καθαρτικές και εξυγιαντικές ικανότητες. Οι κάτοικοι πολλών περιοχών μετά την κατάδυση τρέχουν στις παραλίες της θάλασσας ή στις όχθες ποταμών ή λιμνών και πλένουν τα αγροτικά τους εργαλεία ακόμη και εικονίσματα. Κατά την κοινή λαϊκή δοξασία ακόμη και τα εικονίσματα με το πέρασμα του χρόνου χάνουν την αρχική δύναμη και αξία τους, που την αποκτούν όμως εκ νέου από το αγιασμένο νερό. Αυτή ακριβώς η διαδικασία δεν αποτελεί παρά μόνο ακριβώς πιστή επιβίωση των αρχαίων δοξασιών. Οι αρχαίοι π.χ. Αθηναίοι είχαν τη τελετή (διαδικασία) των γνωστών «Πλυντηρίων» όπως την αποκαλούσαν κατά την οποία μετέφεραν «εν πομπή» στην ακτή του Φαλήρου το άγαλμα της Αθηνάς. Εκεί το έπλεναν με θαλασσινό νερό για να το καθαρίσουν από ρύπους και να ανανεωθούν οι ιερές δυνάμεις του αγάλματος.