Σπύρος Καλογήρου: Ο αγαπημένος «κακός» του ελληνικού σινεμά γεννήθηκε σαν σήμερα

Η φωνή του Σπύρου Καλογήρου ήταν από τις πιο χαρακτηριστικές του παλιού, ελληνικού κινηματογράφου: βροντερή και κάπως σαν να τρέμει. Μπορεί να μεγαλούργησε στους ρόλους του «κακού», όμως, όλοι όσοι είχαν τη χαρά να τον συναντήσουν μιλούν για έναν γλυκύτατο άνθρωπο που υπηρέτησε την Τέχνη χωρίς να βάζει τεμπέλες. Έπαιξε σε μεγάλες κωμωδίες, αλλά και σε δράματα. Τσαλακώθηκε. Δεν έπαψε να πρωταγωνιστεί και να ξεχωρίζει ούτε στην εποχή της βιντεοκασέτας. Από τους «Δύο Ξένους» μέχρι και «Της Ελλάδος τα παιδιά», ο Σπύρος Καλογήρου έδινε καλλιτεχνικά το «παρών», μέχρι τη στιγμή που οι δυνάμεις του τον εγκατέλειψαν και τα προβλήματα υγείας άρχισαν να γίνονται όλο και πιο έντονα. 

Ο Σπύρος Καλογήρου γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 3 Νοεμβρίου 1922 στην Κυψέλη. Μετά το δημοτικό τελείωσε τη Σεβαστουπούλειο Εργατική Σχολή, όπου γράφτηκε για το φαγητό που προσέφεραν στους σπουδαστές μιας και η οικογένειά του ήταν πολύ φτωχή. Από τα εφηβικά του χρόνια εργαζόταν ως φωτογράφος και διατηρούσε ένα φωτογραφείο μαζί με τον αδερφό του, το οποίο του εξασφάλιζε ικανοποιητικά κέρδη. Παράλληλα ασχολούνταν ερασιτεχνικά με το θέατρο και έγραφε και στίχους, τους οποίους διάβαζε στον ραδιοφωνικό σταθμό των Ενόπλων Δυνάμεων. Εκεί τον άκουσε κάποτε ένας σκηνοθέτης και τον προέτρεψε να ασχοληθεί επαγγελματικά με την ηθοποιία και να γραφτεί σε μια σχολή υποκριτικής. Όταν ο Καλογήρου αρνήθηκε, ο σκηνοθέτης της ΥΕΝΕΔ επέμεινε και τελικά τον πήρε από το χέρι και τον πήγε στη Δραματική Σχολή του Ελληνικού Ωδείου.

Εκεί εκτός από τα εφόδια που πήρε για τη μετέπειτα καριέρα του, είχε την τύχη να γνωρίσει το 1952 και τη γυναίκα της ζωής του, την κατά 13 χρόνια μικρότερή του ηθοποιό Ευαγγελία Σαμιωτάκη. 

Τα πρώτα βήματα του Σπύρου Καλογήρου στην υποκριτική

Πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο το 1955, με τον θίασο του Νίκου Χατζίσκου στον «Ερωτόκριτο» και ακολούθησε ο «Άμλετ». Η θεατρική του σταδιοδρομία άρχισε ουσιαστικά να διαμορφώνεται με την ένταξή του στο Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» του Καρόλου Κουν, το 1960, με το οποίο έπαιξε σε ιστορικές παραστάσεις (π.χ. «Όρνιθες», «Πέρσες») σε Ελλάδα και εξωτερικό. Συνεργάστηκε με τους θιάσους των Λεού, Ροντήρη, Μινωτή, Σολομού, Κουν, Κατράκη, Μυράτ, Λαμπέτη, Κατερίνας κ.ά.

Έπαιξε σε πολλές ταινίες, και στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο, και όταν έκανε αντίστοιχους ρόλους ήταν πολύ πειστικός. Συμμετείχε και σε πολλές θεατρικές παραστάσεις αλλά δεν είχε πολλές συνεργασίες με τη γυναίκα του, καθώς εκείνη ήταν στο Εθνικό Θέατρο και ο ίδιος ασχολούνταν με το ελεύθερο θέατρο. Μετά το '80 έκαναν τον δικό τους θίασο, ανέβασαν παραστάσεις και πραγματοποίησαν περιοδείες. Έπαιξε σε περίπου διακόσια θεατρικά έργα και σε όλα τα είδη του θεάτρου, κλασικούς και σύγχρονους συγγραφείς, από θέατρο του παραλόγου (Ευγένιος Ιονέσκο) μέχρι επιθεώρηση, αλλά και σε πολλά του ελληνικού δραματολογίου. Από τους τελευταίους, χαρακτηριστικούς ρόλους του στη σκηνή, στον οποίο υπήρξε απολαυστικός, ήταν αυτός του Λουκά στο «Λόγω φάτσας» του Γιώργου Διαλεγμένου, που σκηνοθέτησε ο Αντώνης Αντύπας στο «Απλό Θέατρο» (1993-1995). Το καλοκαίρι του 1996 εμφανίστηκε με τον Θύμιο Καρακατσάνη στο «Καραγκιόζη-Ντριμ», ερμηνεύοντας τον μπαρμπα-Γιώργο, ενώ το 1999 έπαιξε στο πλευρό της Μιμής Ντενίση στο «Εγώ η Λασκαρίνα».

Στον κινηματογράφο πρωτοεμφανίστηκε το 1955 στην ταινία του Ντίμη Δαδήρα Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας. Έκτοτε συμμετείχε σε περισσότερες από 60 ταινίες, μαζί με τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού σινεμά. Εμφανίστηκε σε περίπου 55 ταινίες, ανάμεσά τους οι: Η Αθήνα τη νύχτα, Στεφανία, Κοντσέρτο για πολυβόλα, Η νεράιδα και το παλικάρι, Η δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά, Η Μαρία της σιωπής, Ο άνθρωπος με το γαρίφαλο, Στάκαμαν. Όμως, η ταινία που άφησε εποχή ήταν η Λόλα, στην οποία ο Σπύρος Καλογήρου είχε πει την αξέχαστη φράση «Είναι πολλά τα λεφτά Άρη», προς τον τότε συμπρωταγωνιστή του Νίκο Κούρκουλο για τα «μάτια» της Τζένης Καρέζη.

Το 1966, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, του απονεμήθηκε τιμητική διάκριση για την ερμηνεία του στη μικρού μήκους ταινία Τζίμης ο Τίγρης του Παντελή Βούλγαρη και οι κριτικοί κινηματογράφου τού απένειμαν το 1971 τον Αργυρό Απόλλωνα για τον ρόλο του στην ταινία Κατάχρηση εξουσίας. Τιμήθηκε με τη Χρυσή Κεφαλή του «Θεάτρου Βαχτάγκοφ» της Μόσχας.

Ο Σπύρος Καλογήρου το 2003 υπέστη πολλαπλά εγκεφαλικά. Είχε καταφέρει να επανέλθει μερικώς, όμως είχε καθηλωθεί σε αναπηρικό αμαξίδιο. Πέθανε στις 27 Ιουνίου 2009, σε ηλικία 86 ετών, στο Τζάνειο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν από την Πρωτομαγιά του ίδιου έτους. Από το πλευρό του δεν έφυγε στιγμή η λατρεμένη του σύζυγος, Ευαγγελία Σαμιωτάκη. 

Ο Σπύρος Καλογήρου για τον ρόλο του «κακού»

Ο Σπύρος Καλογήρου είχε μιλήσει για τον ρόλο του «κακού». Μάλιστα, σε συνέντευξη του το 1994 στον Μάνο Τσιλιμίδη εξομολογήθηκε ότι είχε αντιμετωπίσει διάφορα σκηνικά στη ζωή του, λόγω των ρόλων που είχε παίξει. «Έτσι καταλάβαινα ότι είχα επιτυχία στους ρόλους μου… Μια φορά, νύχτα, σταμάτησα ένα ταξί και μόλις με είδε ο οδηγός έπαθε την πλάκα του, φοβήθηκε, πάτησε γκάζι και εξαφανίστηκε. Σου λέει: "Αμάν! Τι μου έλαχε βραδιάτικα!"  Και τα παιδιά με φοβόντουσαν, μόλις με βλέπανε κάπου παίρνανε δρόμο… Στις πρεμιέρες των ταινιών, καθόμουν μπροστά μπροστά μαζί με τους συντελεστές, τους συναδέλφους, το σκηνοθέτη… Μόλις έβγαινα στο πανί άκουγα κάτι κυρίες από πίσω μου να λένε χαμηλόφωνα μεταξύ τους: "Παλιάνθρωπος! Ελεεινός! Τομάρι! Φαντάζομαι τι θα κάνει στη γυναίκα του, αν είναι παντρεμένος! Φτου σου, κάθαρμα!" Αλλά υπήρχαν και άνθρωποι που μου έδειχναν αγάπη μεγάλη, ίσως να μου αναγνώριζαν το ότι ήμουν τόσο αληθινός στον κάθε ρόλο μου. Δεν κορόιδευα τους θεατές. Έπαιζα με την ψυχή μου. Και αυτό, μου το εκτιμούσαν… Ωραίες οι εποχές με τον Φίνο. Κρίμα που το σινεμά πέθανε… Ο Φίνος δεν κοίταγε να κάνει ούτε σπίτια ούτε παλάτια. Στο ενοίκιο καθότανε… Κοίταγε τη δουλειά του, ήθελε να είναι τέλεια».

Η γνωριμία και ο έρωτας Καλογήρου - Σαμιωτάκη - Έζησαν μαζί σχεδόν 50 χρόνια

«Τον είδα στη σχολή του Εθνικού, ερχόταν για δουλειές επειδή παράλληλα διατηρούσε καλλιτεχνικό φωτογραφείο στην Αγίου Μελετίου, και τον ερωτεύτηκα σφοδρά. Ήταν ήδη πολύ γνωστός ηθοποιός από τις ταινίες του κι εγώ ήμουν φανατική θαυμάστρια του. Η αλήθεια είναι πως είχαμε μεγάλη διαφορά ηλικίας, αφού εγώ τότε ήμουν 18 χρονών κι εκείνος 36, αλλά εμένα μου άρεσε πολύ. Και τι δεν έκανα για να με προσέξει» είχε εξομολογηθεί στην Espresso η Ευαγγελία Σαμιωτάκη και συνέχισε:

«Με διάφορα προσχήματα έδιωχνα τον παππού μου που ερχόταν να με πάρει από τη σχολή, μπας και με συνοδεύσει ο Σπύρος, αλλά εκείνος δεν μου έδινε σημασία. Επί τρεις μήνες έκλαιγα και χτυπιόμουν λόγω της αδιαφορίας του. Αργότερα μου είπε πως του άρεσα από την πρώτη στιγμή αλλά φοβήθηκε, γιατί με θεώρησε πολύ ψηλή και πολύ όμορφη και είπε "αυτή η γυναίκα θα με ταλαιπωρήσει". Δηλαδή κράτησε πισινή από φόβο. Κάποια στιγμή όμως δεν άντεξε και μου αποκάλυψε τον έρωτα του μέσω ενός ποιήματος που είχε γράψει για μένα και μου το απήγγειλε. Τα πρώτα χρόνια, μέχρι να στεριώσει καλά ο γάμος μας, ζήλευε, αλλά δεν το έδειχνε».