Μπελαβίλας: Δεν αρκεί πλέον το μέγεθος του Κηφισού για να τραβήξει τα νερά της Αθήνας

Απίστευτες εικόνες καταγράφονται τις τελευταίες ημέρες στη Βαλένθια, που θρηνεί την απώλεια τουλάχιστον 95 ανθρώπων μετά τις φονικές πλημμύρες που έπληξαν την Ισπανία. Πριν από λίγες ημέρες, ο καθηγητής του ΕΜΠ, Νίκος Μπελαβίλας, είχε μιλήσει για το ενδεχόμενο να καταγραφούν στην Αττική ακραία καιρικά φαινόμενα που θα έφερναν πολύ νερό στον Κηφισό. 

Ο καθηγητής Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ, Νίκος Μπελαβίλας, έχει δηλώσει ότι όταν μία τέτοια κακοκαιρία συμβεί, μια τεράστια πολεοδομική ζώνη συνολικά 12 δήμων από την Πάρνηθα έως το Φάληρο, θα βρεθεί σε κίνδυνο. «Ο Κηφισός έχει σχεδιαστεί σε άλλες εποχές (1950) για να αντιμετωπίσει άλλες μετεωρολογικές συνθήκες. Δεν αρκεί πλέον το μέγεθός του για να τραβήξει τα νερά της Αθήνας και των εκατοντάδων χιλιομέτρων ρεμάτων. Είμαστε αθωράκιστοι», είπε ο καθηγητής και πρόσθεσε: «Πρέπει να αναθεωρήσουμε όλη τη στρατηγική κάλυψης των ρεμάτων και να ανοίξουμε παράλληλους αγωγούς νερού, για να φεύγουν προς τη θάλασσα. Αν δεν υπάρξει διάθεση για τέτοια συζήτηση θα γίνει δυστυχώς βιαίως, μετά από δυο - τρεις καταστροφές. Όπως όλες οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ανοίγουν τα ποτάμια τους και τα ρέματά τους, αυτό πρέπει να γίνει και στην Αθήνα. Ξέρουμε 250 σημεία επικινδυνότητας δημοσίου ενδιαφέροντος εκ των οποίων τα 145 είναι σχολεία και παιδικοί σταθμοί».

«Οι αγωγοί δεν αντέχουν το φορτίο που δημιουργούν τα νέα καιρικά φαινόμενα»

Επιπλέον, ο καθηγητής είχε εκτιμήσει ότι τα «φρεάτια είναι τόσο μικρά και στενά που βλέπουμε ότι μέσα σε 15 λεπτά ισχυρής βροχής, οι αγωγοί αναβλύζουν νερό. Είναι κατασκευασμένα για τις ανάγκες μιας άλλης εποχής, από το παρελθόν. Οι αγωγοί δεν αντέχουν το φορτίο που δημιουργούν τα νέα καιρικά φαινόμενα. Θα πρέπει να δρομολογήσουμε άμεσα τα φράγματα στα βουνά, γιατί αν δεν πιάσουμε το νερό και μπει στις πόλεις, δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά». 

Σε δηλώσεις του στον Αθήνα 9.84, ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ και καθηγητής Γεωλογίας, Ευθύμιος Λέκκας, ρωτήθηκε για τον βαθμό ετοιμότητας της Ελλάδας, σε αντίστοιχο φαινόμενο gota fria στην Ισπανία, εκτίμησε ότι «καμία χώρα δεν έχει τρόπο να αντιμετωπίσει αυτές τις ανείπωτες καταστροφές και τις συνεπακόλουθες εικόνες χάους, που δημιουργούνται όταν μεγάλοι όγκοι νερού κατακλύζουν με τεράστια ταχύτητα, οικιστικές περιοχές». 

Τι είναι το φαινόμενο gota fria που προκάλεσε τις φονικές πλημμύρες στην Ισπανία

Οι φονικές πλημμύρες στην Ισπανία προκλήθηκαν από καταστροφικό καιρικό φαινόμενο στο οποίο ο ψυχρός και θερμός αέρας συναντώνται και δημιουργούν ισχυρά σύννεφα βροχής, ένα μοτίβο που πιστεύεται ότι εμφανίζεται συχνότερα λόγω της κλιματικής αλλαγής. Το φαινόμενο είναι γνωστό τοπικά ως DANA, ένα ισπανικό ακρωνύμιο για το απομονωμένο κοίλωμα σε μεγάλο υψόμετρο, και σε αντίθεση με τις κοινές καταιγίδες ή θύελλες, μπορεί να σχηματιστεί ανεξάρτητα από πολικά ή υποτροπικά ρεύματα αερίων μαζών.

Συγκεκριμένα, όταν ψυχρός αέρας πνέει πάνω από τα ζεστά νερά της Μεσογείου, προκαλεί την άνοδο θερμότερου αέρα γρήγορα και τον σχηματισμό πυκνών σύννεφων, γεμάτων νερό, που μπορούν να παραμείνουν στην ίδια περιοχή για πολλές ώρες, αυξάνοντας τις καταστροφικές τους δυνατότητες. Το φαινόμενο προκαλεί ορισμένες φορές έντονη χαλαζόπτωση και ανεμοστρόβιλους όπως φάνηκε αυτή την εβδομάδα, λένε μετεωρολόγοι. Η ανατολική και η νότια Ισπανία είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στο φαινόμενο λόγω της θέσης τους μεταξύ Ατλαντικού Ωκεανού και Μεσογείου. Ζεστές, υγρές αέριες μάζες και ψυχρές μάζες συναντώνται σε μια περιοχή όπου τα βουνά ευνοούν τον σχηματισμό σύννεφων καταιγίδας και βροχοπτώσεων.

Το DANA αυτής της εβδομάδας ήταν μία από τις τρεις πιο έντονες τέτοιες καταιγίδες τον περασμένο αιώνα στην περιοχή της Βαλένθια, δήλωσε ο Ρούμπεν ντελ Κάμπο, εκπρόσωπος της εθνικής μετεωρολογικής υπηρεσίας Aemet. «Οι προβλέψεις ήταν σύμφωνες με αυτό που συνέβη. Αλλά σε μια περιοχή μεταξύ Ουτιέλ και Τσίβα στην επαρχία της Βαλένθια, η βροχόπτωση ξεπέρασε τα 300 λίτρα ανά τετραγωνικό μέτρο. Σε αυτήν την περιοχή, τα συστήματα καταιγίδων σχηματίστηκαν και αναδημιουργούνταν συνεχώς», εξήγησε.

Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι θα χρειαστεί χρόνος για να αναλυθούν όλα τα δεδομένα για να διαπιστωθεί εάν το συγκεκριμένο DANA προκλήθηκε από την κλιματική αλλαγή, οι περισσότεροι συμφωνούν ότι η αύξηση της θερμοκρασίας στη Μεσόγειο και οι θερμότερες και υγρότερες ατμοσφαιρικές συνθήκες συμβάλλουν στη δημιουργία συχνότερων ακραίων επεισοδίων.

«Δεν μπορούμε να πούμε τίποτα στο πόδι, εκτός από το ότι στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής, αυτού του είδους τα γεγονότα θα είναι πιο συχνά και πιο έντονα», δήλωσε ο Ισπανός μετεωρολόγος και ερευνητής δρ Ερνέστο Ροντρίγκεθ Καμίνο.

Πριν επινοηθεί ο όρος DANA στις αρχές της δεκαετίας του 2000, κάθε δυνατή βροχόπτωση το φθινόπωρο, χαρακτηριστικό του μεσογειακού κλίματος, συνηθιζόταν η δημοφιλής ονομασία «gota fria» (ψυχρή σταγόνα) στην Ισπανία και σε μέρη της Γαλλίας. Ο όρος εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ευρέως στην καθομιλουμένη. Η προέλευσή του χρονολογείται από το 1886 όταν Γερμανοί επιστήμονες εισήγαγαν την ιδέα του «kaltlufttropfen», ή σταγόνα ψυχρού αέρα, για να περιγράψουν την αναταραχή σε μεγάλο υψόμετρο αλλά χωρίς εμφανή αντανάκλαση στην επιφάνεια.

Η Aemet λέει ότι η έννοια των ψυχρών σταγόνων είναι ξεπερασμένη και ορίζει το DANA ως ένα κλειστό κοίλωμα σε μεγάλο υψόμετρο που έχει απομονωθεί και διαχωριστεί από έναν συσχετιζόμενο αεροχείμαρρο. Η Aemet λέει ότι τα DANA ορισμένες φορές παραμένουν στάσιμα ή ακόμη και κινούνται προς τα πίσω, από την ανατολή προς τη δύση.