Explainer - Ποτά Μπόμπες: Τι περιέχουν και πώς να τα αναγνωρίζετε

Έντονη ανησυχία έχει προκαλέσει η μαζική αδιαθεσία δεκάδων μαθητών σε κλαμπ της λεωφόρου Βουλιαγμένης από ποτά «μπόμπες», λόγω της οποίας μία 15χρονη κοπέλα μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο σε ημιλιπόθυμη κατάσταση.

Το συμβάν έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την ποιότητα των ποτών που σερβίρονται καθημερινά σε κέντρα διασκέδασης σε χιλιάδες καταναλωτές.

Τι είναι τα ποτά «μπόμπες», τι περιέχουν και τι προκαλούν σε όποιον τα καταναλώνει

Τι είναι, όμως, τα ποτά «μπόμπες»; Ουσιαστικά, ένα νοθευμένο μπουκάλι αλκοόλ παρασκευάζεται σε παράνομα εργαστήρια και περιέχει ως πρώτη ύλη το βιομηχανικό οινόπνευμα, το οποίο περιέχει μεγάλες ποσότητες άλλων αλκοολούχων και άλλων τοξικών ουσιών, όπως η μεθανόλη.

Η μεθανόλη είναι η απλούστερη αλκοόλη και αποτελεί ένα ελαφρύ, άχρωμο, εύφλεκτο και τοξικό υγρό με χαρακτηριστική οσμή, που θυμίζει αυτήν της αιθανόλης, αλλά είναι ελαφρά γλυκύτερη από αυτήν. Ωστόσο, η υγρή μεθανόλη πρόκειται για πολικό υγρό που χρησιμοποιείται ως αντιψυκτικό, διαλύτης ή και καύσιμο.

Η μεθανόλη είναι αυτή που χρησιμοποιείται κατά κόρον στη νόθευση ποτών καθώς εξαιτίας των ομοιοτήτων με την αιθανόλη (την αλκοόλη των ποτών), είναι δύσκολο να εντοπιστούν οι διαφορές μεταξύ των δύο ουσιών.

Με μία σχετικά μέτρια κατανάλωση προκαλείται άμεση επίδραση στο νευρικό σύστημα με ιλίγγους, εμετούς, ζαλάδες, πονοκεφάλους, επίδραση στη νεφρική λειτουργία και στην ηπατική, αλλά και σε μεγαλύτερες ποσότητες επηρεάζουν το οπτικό νεύρο και προκαλούν προσωρινή τύφλωση, προβλήματα στην όραση.

Φυσικά, δεν είναι όλοι οι οργανισμοί ίδιοι και η επίδραση των νοθευμένων ποτών διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο αφού έχει να κάνει και με το σωματικό βάρος και με την ευρύτερη κατάσταση υγείας του ανθρώπου αλλά και την ευαισθησία που του οργανισμού στις εν λόγω ουσίες.

Πώς αντιμετωπίζεται η δηλητηρίαση από μεθανόλη

Η δηλητηρίαση από μεθανόλη μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντίδοτα την αιθανόλη ή τη φομεπιζόλη. Και τα δυο ναρκωτικά λειτουργούν ανταγωνιστικά, μειώνοντας τη δράση της δεϋδρογονάσης της αλκοόλης, ώστε η μεθανόλη να αποβληθεί από τα νεφρά, πριν μετασχηματιστεί σε τοξικό μεταβολίτη.

Επιπλέον θεραπευτική αντιμετώπιση μπορεί να αποτελέσει η χορήγηση όξινου ανθρακικού νατρίου (κοινώς μαγειρική σόδα), ως αντίδοτο για τη μεταβολική οξύδωση, και αιμοδιάλυση ή αιμοδιαδιήθηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την απομάκρυνση μεθανόλης και μεθανικών ανιόντων από το αίμα. Φολινικό οξύ ή φολικό οξύ μπορούν επίσης να χορηγηθούν για να να ενισχύσουν τον μεταβολισμό (και άρα την εξουδετέρωση) των μεθανικών ανιόντων.

Πώς να αναγνωρίσετε τα ποτά «μπόμπες»

Σύμφωνα με τον βρετανικό οργανισμό ενημέρωσης για το αλκοόλ Drinkaware υπάρχουν κάποιες συγκεκριμένες τακτικές που θα πρέπει να έχουν οι καταναλωτές υπόψιν προτού προχωρήσουν στην αγορά ή κατανάλωση ποτών για να είναι σίγουροι πως δεν πρόκειται για «μπόμπα»:

• Να αγοράζετε οινοπνευματώδη ποτά για το σπίτι μόνο από αξιόπιστα καταστήματα (π.χ. σούπερ μάρκετ, κάβες)
• Να αποφεύγετε τα υπερβολικά φθηνά ποτά. Αν κάτι μοιάζει πολύ καλό για να είναι αληθινό, πιθανώς υπάρχει πρόβλημα. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο όταν η προσφορά γίνεται από μη αξιόπιστες πηγές (π.χ. πλανόδιοι πωλητές). Το ίδιο και όταν το φθηνό «ποτό» δεν βρίσκεται σε κοινή θέα σε ένα κατάστημα, αλλά προσφέρεται «ειδικά» σε εσάς.
• Προσέξτε τις ετικέτες. Πιο ασφαλείς είναι όσοι πίνουν μία συγκεκριμένη μάρκα ποτού, την ετικέτα της οποίας έχουν σχεδόν απομνημονεύσει (σε υφή και σε ό,τι αναγράφει). Μία άλλη επιλογή είναι να εξετάζετε την ποιότητα της ετικέτας του μπουκαλιού. Αν το χαρτί είναι φτωχής ποιότητας, φθαρμένο ή/και υπάρχουν ορθογραφικά λάθη, ζητήστε να σας σερβίρουν από άλλο.
• Στα μπαρ, να αποφεύγετε να πίνετε ποτά από ανοιγμένα μπουκάλια και να ζητάτε να σας σερβίρουν από σφραγισμένο μπουκάλι. Ωστόσο πρώτα να το ελέγχετε: αν δεν είναι σφραγισμένο ή η σφραγίδα είναι φθαρμένη, μην πιείτε.
• Κατεβάστε στο κινητό σας εφαρμογή (app) που σκανάρει τους γραμμωτούς κώδικες (barcodes). Σκανάρετε τον κωδικό του μπουκαλιού για να βεβαιωθείτε ότι αντιστοιχεί στο ποτό που αναγράφεται.
• Μην πίνετε μάρκες ποτών τις οποίες δεν έχετε ξαναδεί στη ζωή σας.
• Βεβαιωθείτε ότι το μπουκάλι δεν έχει «κατακάθια» ούτε αιωρούμενα σωματίδια. Αυτά είναι συχνά στη νοθευμένη βότκα.
• Να μυρίζετε πρώτα το ποτό σας. Αν έχει περίεργη μυρωδιά, μην το πιείτε. Ιδιαίτερα ύποπτη είναι η μυρωδιά του βερνικιού νυχιών ή του ξεβαφτικού νυχιών.