Πήγαμε στις Σπέτσες και παρακολουθήσαμε το πρώτο πιλοτικό πρόγραμμα για εκπαιδευτικούς στο νησί που αφορά στη συμπερίληψη μαθητών
Οι πρώτες μέρες στο νηπιαγωγείο ήταν δύσκολες, η διαδρομή Σπέτσες-Αθήνα είχε γίνει πια ρουτίνα και οι γονείς της έπρεπε να επιλέξουν ανάμεσα στη ζωή του νησιού και της μεγάλης πόλης. Η μικρή Αθηνά έχει διαβήτη (τύπου 1), αντιμετωπίζει επικοινωνιακές δυσκολίες και το 2020 μετακόμισε με την οικογένειά της από το Παρίσι, στις Σπέτσες. Μια κοινότητα, όπως την χαρακτηρίζει η μητέρα της, Χάνα Χίντι, η οποία τους αγκάλιασε από την πρώτη στιγμή. Ωστόσο, όσο όμορφη και αν είναι η επαρχία, συχνά οι επιλογές είναι περιορισμένες. «Η κόρη μας χρειάζεται παράλληλη στήριξη στο σχολείο, πρέπει να βρίσκεται σε ένα περιβάλλον συμπεριληπτικό, στο οποίο θα μπορεί να μαθαίνει αλλά και να νιώθει άνετα», λέει η Χάνα.
Όταν τελείωσε σχολική χρονιά, η οικογένεια της Αθηνάς έπρεπε να αποφασίσει αν θα μείνει στην Αθήνα για μια καλύτερη εκπαίδευση ή αν θα επιστρέψει στις Σπέτσες για την ήρεμη ζωή που τόσο ονειρεύονταν. «Έπρεπε να βρουμε μια λύση και για τα δύο. Τελικά, φέραμε τους θεραπευτές από την Αθήνα στο νησί, ώστε να επωφεληθούν κι αλλά παιδιά που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες». Η Χάνα πλέον μένει με τον σύζυγο και τα παιδιά της στις Σπέτσες, στο μέρος που πριν μόλις ένα χρόνο ξεκίνησε τη ΜΚΟ «Το Νησί μου», ένα κέντρο με θεραπείες και συμπεριληπτικά εργαστήρια για παιδιά και οικογένειες.
Το ταξίδι της μικρής Αθηνάς έγινε η αφορμή για την έναρξη του πρώτου πιλοτικού εκπαιδευτικού προγράμματος συμπερίληψης μαθητών, στις Σπέτσες. Ένα πρόγραμμα το οποίο απευθύνεται στους φροντιστές και εκπαιδευτές παιδικής ηλικίας, έχοντας ως στόχο μέσα από σεμινάρια, workshops και συναντήσεις να δημιουργήσουν μια τάξη για όλους. «Δεν υπάρχει κάποια οικογένεια, ένα παιδί που να μην αντιμετωπίζει δυσκολίες. Ο καθένας μας προσπαθεί να ενταχθεί με τον δικό του τροπο στην κοινωνία, για αυτό και το να γίνει η συμπερίληψη τρόπος ζωής και όχι απλά ένας όρος, είναι πολύ σημαντικό για εμάς», λέει η Γιούλα Μπλέσιου, υπεύθυνη παιδαγωγικού σχεδιασμού και συμμετέχουσα του προγράμματος.
Οι σχολικές τάξεις ήταν και συνεχίζουν να είναι γεμάτες με τουλάχιστον 25 μαθητές, 25 διαφορετικά παιδιά που λειτουργούν με τους δικούς τους ρυθμούς και δυνατότητες. Πόσο εύκολο είναι άραγε για έναν εκπαιδευτικό να συντονίσει ένα τμήμα και να δημιουργήσει μια ενωμένη ομάδα; Πώς δεν θα μείνει κανείς εκτός;
Στο ιδιωτικό νηπιαγωγείο που χρειάστηκε να πάει η κόρη της Χάνα, ένα ολόκληρο τμήμα προσπάθησε και κατάφερε να μάθει τη γλώσσα «Makaton», ώστε να μπορεί η Αθηνά να αναπτύξει σχέσεις με τους συμμαθητές της και τελικά να αγαπήσει το σχολείο. Η «Μakaton» συνδυάζει χειρονομίες, σύμβολα και ομιλία για να βοηθήσει άτομα με μαθησιακές δυσκολίες και προβλήματα επικοινωνίας να αναπτύξουν δεξιότητες κατανόησης και έκφρασης. Δεν θεωρείται ολοκληρωμένη γλώσσα, αλλά περισσότερο ως ένα βοήθημα.
Στις 18 Οκτωβρίου 2024 παρακολουθήσαμε την παρουσίαση του πιλοτικού προγράμματος «Ένταξη για όλους», από τις εκπαιδευτικούς, Έλενα Σουκάκου, Γιούλα Μπλέσιου και Σταθούλα Σαντά. «Είμαστε στο πρώτο μας βήμα, όλες μαζί τώρα ξεκινάμε. Όταν βρεθήκαμε συζητούσαμε τι είναι η συμπερίληψη, θέλαμε να χτίσουμε μια κοινή γλώσσα μεταξύ μας και νομίζω το καταφέραμε. Η πόρτα μας είναι ανοιχτή για όλους, θέλουμε να ακούσουμε τις ιδέες, τους προβληματισμούς σας και να κάνουμε την κοινότητα των Σπετσών πραγματικά συμπεριληπτική», λέει η Έλενα Σουκάκου.
Το να επιμορφώνονται οι παιδαγωγοί είναι ένας τρόπος για να καταλαβαίνουν καλύτερα τα παιδιά, να έρχονται όλο και πιο κοντά, φτιάχνοντας ένα πλαίσιο σεβασμού και ασφάλειας. Η συμπερίληψη στο σχολείο δεν αναφέρεται μονάχα σε μαθητές με αναπηρία, αλλά σε οποιονδήποτε αισθάνεται ότι δεν είναι μέλος της τάξης. Στόχος του προγράμματος είναι μέσω των κατάλληλων εφοδίων να μπορέσουν εκπαιδευτές και φροντιστές να ανταποκριθούν στα διαφορετικά αναπτυξιακά και μαθησιακά προφίλ των παιδιών, για μια μια σχολική κουλτούρα δίχως αποκλεισμούς. «Πρόσφατα άκουσα σε ένα σεμινάριο ότι δεν πρέπει να στηριχτεί μόνο ο αδύναμος, αλλά και ο δυνατός. Πρέπει και εκείνος να μάθει να ανοίγεται, να εμπλουτίζεται και να αποδέχεται», λέειη Γιούλα Μπλέσιου.
Δώδεκα μηνιαία σεμινάρια για προσωπικό προσχολικής ηλικίας (δάσκαλοι, φροντιστές, δάσκαλοι παράλληλα στήριξης). Στόχος: Υποστήριξη της μάθησης και της εφαρμογής πρακτικών συνεκπαίδευσης στην πρώιμη παιδική ηλικία.
Πέντε δραστηριότητες που βασίζονται στην κοινότητα, όπως διαδραστικά εργαστήρια, οικογενειακές και σχολικές εκδηλώσεις, για φροντιστές παιδικής ηλικίας, δασκάλους, οικογένειες και μέλη της κοινότητας.
Στόχος: Προώθηση ενός χωρίς αποκλεισμούς πολιτισμό στις Σπέτσες.
Δέκα επισκέψεις καθοδήγησης στην τάξη από ειδικό εκπαιδευτή.
Στόχος: Η υποστήριξη του προσωπικού της πρώιμης παιδικής ηλικίας να εφαρμόζει στρατηγικές χωρίς αποκλεισμούς στην τάξη.
Δώδεκα διαδικτυακές συναντήσεις για την υποστήριξη των δασκάλων της προσχολικής ηλικίας.
Στόχος: Η δημιουργία ενός κοινοτικού επαγγελματικού δικτύου, προκειμένου να ανταλλάξουν πόρους, γνώσεις και δεξιότητες.
Σε μια εποχή εξαιρετικά καλή στο να λέει πόσο συμπεριληπτική είναι, αλλά στην πράξη συνήθως ξεχνιέται, η αλλαγή έρχεται από τις μικρές κοινότητες, εκείνες τις ομάδες που προσπαθούν με τον δικό τους τρόπο. Το πρόγραμμα «Ένταξη για όλους» θα ξεκινήσει να τρέχει πιλοτικά από 1 Ιανουαρίου 2025 και ελπίζουμε να εφαρμοστεί πλήρως. Η συμπερίληψη δεν είναι απλά μια λέξη, είναι τρόπος σκέψης.
18°
