Το post της ημέρας: Γιόλα Κατσαργύρη

Ο πατέρας μου ήταν μαθηματικός και χάθηκε μαζί με τους υπόλοιπους στην φωτιά στο Μάτι / Νέο Βουτζά (επειδή τον Νέο Βουτζά πάντα τον ξεχνάμε, αλλά εμείς εκεί καήκαμε). Ο πατέρας μου ήταν μαθηματικός και μου μάθαινε μια ζωή να εμπιστεύομαι τους αριθμούς, γιατί οι αριθμοί κάθε φορά που κάνεις την ίδια πράξη θα σου δώσουν την ίδια απάντηση, δε θα σε γελάσουν. Έμαθα κι εγώ λοιπόν να σκέφτομαι τα πάντα με αριθμούς.

Πριν από 2 μέρες πήρα μια πτήση 17 ωρών, και πέταξα από 1.1000 χιλιόμετρα μακριά μόνο και μόνο για να βρεθώ στην δίκη που θα αποφάσιζε το ποιοι έφταιγαν για τον χαμό των 102 ανθρώπων. Άκουσα τους δικαστές να μιλούν για 21 κατηγορούμενους από τους οποίους τελικά μόνο 6 φταίγανε. Οι υπόλοιποι 21 από ο,τι φαίνεται κανανε 0 λάθη. Στη συνέχεια οι συνήγοροι ζήτησαν ελαφρυντικά για τους κατηγορούμενους, οι οποίοι είχαν πρότερο έντιμο βίο και δεν είχε ξανατύχει να κάνουν άλλο τέτοιο θανατηφόρο λάθος, οπότε ας τους δώσουνε άλλη μια ευκαιρία. Οι συνήγοροι των κατηγορουμένων για κάποιο λόγο δεν ακούγονταν καθόλου, ίσως να ήταν χαλασμένα τα μικρόφωνα, ισως να ήταν χαλασμένες οι φωνές τους, ίσως να ήμασταν όλοι εμείς κουφοί, ισως πάλι και να ντρέπονταν για αυτό που ζητούσαν και ήλπιζαν ότι δε θα τους ακούσουμε. Αν είσαι συνήγορος, θα περίμενε κανείς να έχεις μάθει τόσα χρόνια αν ακούγεται η φωνή σου η όχι, να προσπαθείς να μιλήσεις στεντόρεια για να υποστηρίξεις τον πελάτη σου, όχι να απαντάς ψυθιριστα  «δε μπορώ να μιλήσω πιο δυνατά». Για αυτούς τους 6 λοιπόν ενόχους μας διάβασαν τις ποινές. Ο ενας κρίθηκε υπευθυνος για 102 θανάτους, συνολική ποινή 111 χρόνια φυλάκισης, την οποία υπολόγισε ο εισαγγελέας σε ένα φύλλο χαρτι την ώρα της δίκης με κάτι πρόχειρα μαθηματικά, με napkin math όπως λένε στα αγγλικά, η όπως λέμε στα ελληνικά με μαθηματικά του ποδαριού. Αυτά τα 111 χρόνια φυλάκισης, με “ετικέτα” από το νόμο ξαφνικά έγιναν 5 χρόνια φυλάκισης, δεν πάει παραπάνω, πιάσαμε ταβάνι. Από αυτά τα χρόνια φυλάκισης ο κατηγορούμενος μπορεί να ξεπληρώσει την ποινή με 10 ευρώ τη μέρα, το οποίο βγαίνει βαριά βαριά 40000 ευρώ. Δηλαδή ο κάθε άνθρωπος που χάθηκε κόστιζε περίπου 400 ευρώ ο ένας, αν τα υπολογίζω καλά με τα λίγα μαθηματικά που ξέρω. Και συνεχίστηκαν οι ποινές για τους επόμενους κατηγορούμενος, «ομοίως τα υπόλοιπα» όπως έλεγε ο πατέρας μου οταν μου δίδασκε τις μαθηματικές αποδείξεις. Το δικαστήριο σταματούσε περίπου κάθε 5 λεπτά, οι ΔΙΚΑΣΤΕΣ παίρνανε τις τσαντούλες τους, βγαίνανε έξω, βγάζανε καινούργιες αποφάσεις και ξανά μπαίνανε μέσα να μας τις ανακοινώσουν. Αυτό έγινε περίπου 32 φορές, και αναρωτιόμουν αν, μετά από 6 χρόνια δικαστικών διαδικασιών μιας τόσο τραγικής υπόθεσης, ήταν όντως εκείνα τα τελευταία 30 δεύτερολεπτα στα οποία παίρνανε αυτές τις σοβαρές απόφασεις, ή αν στην πραγματικότητα αυτή η επίσημη διαδικασία του «μπες-βγες» κάνει απλώς τη δίκη λίγο πιο θεατρική για να κρατάει το κοινό σε αγωνία, ή για να διακόπτει το κοινό που παραπονιέται για μια άδικη απόφαση. Μετά από μερικά «μπες-βγες», οι ΔΙΚΑΣΤΕΣ ξαναμπήκαν μέσα και μας είπαν με υπερηφάνεια ότι η ποινή του ενός κατηγορουμένου αυξάνεται στα 300, 400, 150000 (δεν θυμάμαι ακριβώς πόσα) χρόνια επειδή το ματαβρήκαν, και έπρεπε να τιμωρηθεί πιο σοβαρά ο κύριος. Ο εισαγγελέας για μια ακόμη φορά, με κάτι πρόχειρα μαθηματικά που υπολόγιζε σε ένα φύλλο χαρτι την ώρα της δίκης, μας είπε ότι η ποινή αυτή είναι πάλι 5 χρόνια τελικά. Και εγώ έχω μπερδευτεί και οι αριθμοί πλέον δε μου βγάζουν κανένα νόημα, με τα λίγα μαθηματικά που ξέρω… Πώς γίνεται [102 νεκροί άνθρωποι = 300 χρόνια φυλακής = 5 χρόνια φυλακής = 40 χιλιαρικακια και επιστροφή στην κανονική τους ζωή]? Δεν το καταλαβαίνω…

Ξέρω, έτσι είναι ο νόμος! Τρως 300 χρόνια φυλάκισης, το οποίο στην πράξη δεν μπορεί να είναι πάνω από 5, γιατί κάποιοι που σπούδαζαν χρόνια για να κάνουν αυτούς υπολογισμούς αποφάσισαν ότι είναι δίκαιο τα 300 χρόνια φυλακής να ισοδυναμούν με 5, και τα 111 χρόνια να ισοδυναμούν πάλι με 5. Και να το δεχτώ ότι έτσι είναι ο νόμος, άσχετα που δεν τον καταλαβαίνω. Γιατί με ταλαιπωρείς με όλα αυτά τα ενδιάμεσα βήματα, τις εντυπωσιακές ποινές σε εκατοντάδες χρόνια, τα «μπες-βγες» των δικαστών με τα τσαντάκια στον ώμο, και τις διαπραγματεύσεις για ελαφρυντικά πρότερου έντιμου βίου, όπου επαινούν τους κατηγορούμενους που όλα αυτά τα χρόνια φέρονται καλά στις οικογένειες τους, άρα δεν πρέπει να μπούνε φυλακή; Γιατί μου τα λες όλα αυτά και δε μου λες από την αρχή, 40000 ευρουλινια, και μάλιστα με δόσεις, θα πληρώσει ο καθένας, και εκεί θα τελειώσει, να μην περιμένω κάτι άλλο! Αφού τελικά, όλα αυτά που μου έλεγες τόσες ώρες και οι εντυπωσιακές θεατράλε δικαστικές διαδικασίες, στο τέλος στο ίδιο σημείο θα καταλήξουν; Γιατί δεν παίρνουμε το σύντομο δρόμο και χάνουμε όλοι το χρόνο μας και την ψυχή μας;

Πριν από 2 μέρες πήρα μια πτήση 17 ωρών, και πέταξα από 11000 χιλιόμετρα μακριά μόνο και μόνο για να βρεθώ στη δίκη που θα αποφάσιζε το ποιοι έφταιγαν για τον χαμό των 102 ανθρώπων, μέσα σε αυτούς και του πατέρα μου. Σήμερα παίρνω την πτήση της επιστροφής, άλλες 20 ώρες, ολοκληρώνοντας ένα ταξίδι αστραπή. Αναρωτιέμαι τελικά γιατί ήρθα και αν άξιζε… Αν αισθάνθηκα καλύτερα ή χειρότερα που ήρθα. Σκέφτομαι με ποιον είμαι θυμωμένη. Το θέμα είναι ότι όλα αυτά τα ήξερα από πριν, ήξερα ότι από τους 21 κατηγορούμενους, πολλοί θα κρίνονταν αθώοι, για σωστό ή για λάθος λόγο, αυτό ΙΣΩΣ να μην μπορώ να το κρίνω εγώ. Ήξερα ότι οι ένοχοι θα έπαιρναν εκατοντάδες χρόνια φυλακή στα χαρτιά, αλλά αυτό θα γινόταν τελικά μία μικρή σύσταση και ενα προστιμάκι 40000 ευρώ. Ήξερα το νόμο, όταν ερχόμουν, κανένας δε μου τον έκρυψε. Ήξερα ότι το δικαστήριο δε μπορούσε να παραβεί αυτό τον τελείως παράλογο νόμο, γιατί τελοσπάντων αυτός έχει θεσπιστεί, και αυτός πρέπει να τηρηθεί, ακόμα κι αν αυτός που τον θέσπισε φαίνεται να ήταν μεθυσμένος. Τα ήξερα όλα αυτά και τα δέχομαι. Αυτό που δεν ήξερα ήταν ότι οι συνήγοροι θα μιλούσαν τόσο σιγανά για να μην ακουστεί ο παραλογισμός τους, και θα κατηγορούσαν όλους εμάς ότι δεν ακούμε καλά, και ότι θα αρνηθούν να υψώσουν τη φωνή τους στο ύψος της περίστασης που ανέλαβαν. Αυτό που δεν ήξερα ήταν ότι η πρόεδρος θα λέει στους ανθρώπους που κλαίνε και οδύρονται ότι θα τους «βγάλει έξω», λες και είναι άτακτοι μαθητές της τρίτης γυμνασίου. Αυτό που δεν ήξερα ήταν ότι θα μας πούνε πως απαγορεύεται να βγάζουμε βίντεο μες στην αίθουσα και εμείς θα σκεφτούμε “και που απαγορεύεται τι θα μας κάνετε, θα μας βάλετε φυλακή, ενώ αυτοί είναι έξω;”. Αυτό που δεν περίμενα ήταν ότι ενώ ήξερα από την αρχή τον νόμο και την κατάληξη αυτής της ιστορίας, τελικά πληγώθηκα σαν μωρό όταν την άκουσα με τα αυτιά μου, και αισθάνθηκα ότι με προδώσανε, ενώ όντως μου το είχαν πει από την αρχή ότι η απόφαση θα είναι τόσο υποτιμητική για αυτούς που χάθηκαν και για αυτούς που έμειναν.

Αναρωτιέμαι τελικά γιατί ήρθα και αν άξιζε. Και τελικά σκέφτομαι ότι θα ξαναερχόμουν, γιατί τουλάχιστον ήμουν εκεί και είδα με τα μάτια μου αυτή την τόσο λανθασμένη διαδικασία, για την οποία δεν είμαι σίγουρη ποιος φταίει, αλλά όσο κι αν μου την περιέγραφαν από πριν, στην πράξη δεν άντεχα να πιστέψω ότι είναι σχεδιασμένη τόσο λάθος. Θα ξαναερχόμουν γιατί, έστω και με αυτό το τίποτα που πήραμε ως αποτέλεσμα, ήμουν τουλάχιστον δίπλα στους δικούς μου ανθρώπους, αυτούς που επιβίωσαν μόνο και μόνο επειδή ήταν τυχεροί, και αυτούς που χάθηκαν γιατί ήταν πολύ άτυχοι. Δεν τους άφησα μόνους τους να ακούσουν ένα δικαστήριο και έναν νόμο να τους λέει 3 το λάδι 3 το ξύδι, 100 χάσατε εσείς, 300 ευρώ για τον καθένα και είμαστε “πάτσοι”.

Ο πατέρας μου ήταν μαθηματικός και μου μάθαινε μια ζωή να εμπιστεύομαι τους αριθμούς. Εγώ έγινα μαθηματικός, και ακόμα προσπαθώ να καταλάβω γιατί το δικαστικό μας σύστημα χρησιμοποιεί αριθμούς, αφού ούτε τους καταλαβαίνει, ούτε τους σέβεται.