Η Ματούλα Ζαμάνη, η κοιλιά της και ο μέσος –καλαίσθητος– Έλληνας

Αν θέλεις να μετρήσεις τον γκρεμό, πηδάς. Η Ματούλα Ζαμάνη, πιο πεπειραμένη, έριξε το μπλουζάκι της κι απ’ ό,τι φαίνεται, το ρούχο ακόμη πέφτει – υπάρχει απόσταση να καλυφθεί. Απόσταση μεταξύ σοβαρότητας και απολύτως φαιδρών καταστάσεων, μεταξύ ειλικρίνειας και απολύτως ευπώλητων ψεμάτων, μεγάλης αγάπης και τεράστιου μίσους, ουρανού και γης – τι να λέμε τώρα.

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή: τις προάλλες η Ματούλα Ζαμάνη, στο τέλος της συναυλίας της στο θέατρο Βράχων, πέταξε στο κοινό το μπλουζάκι της. Δεν είναι η πρώτη φορά, για όσους γνωρίζουν την καλλιτέχνιδα, δεν θα είναι η τελευταία (το ελπίζουμε για πολύ εγωιστικούς λόγους), απλώς τώρα το πήρε είδηση ο μέσος καλαίσθητος Έλληνας και την τίμησε με τα σχόλιά του στα social media.

Ειπώθηκαν πολύ ενδιαφέροντα πράγματα, από κοινωνιολογικής σκοπιάς για τη Ζαμάνη: για την ηλικία της, για τη σεξουαλικότητά της, για την ομορφιά της, ακόμη και για την υγιεινή της, όμως, ας είμαστε ειλικρινείς, τίποτα δεν προκαλεί τους συμπατριώτες μας όσο τα κιλά – τα κιλά σε γυναικείο σώμα. Ο άντρας μπορεί να είναι χοντρός, τεράστιος, ανοικονόμητος, μπέης. Στο ελληνικό φαντασιακό –όπως και στο φαντασιακό κάθε πατριαρχικής χώρας– η γυναίκα πρέπει να είναι μίσχος, λουλουδάκι, νεραϊδούλα τόση δα μικρή. Δεν κάνει να μεγαλώνει / παχαίνει / βαραίνει, διότι τότε την περιμένει η αφάνεια και η αορατότητα αν είναι σεμνή, η χλεύη και η επίθεση αν μιλάει, φωνάζει, διεκδικεί – και τολμά να γδυθεί.

«Ναι, αλλά κι εσείς τα media γιατί το βάλατε το βίντεό της ως είδηση;», μας ρώτησε ένας αναγνώστης κάτω από το Facebook post με την είδηση για τη Ζαμάνη, εκεί όπου τα πιο μικρόψυχα και εμετικά σχόλια γράφονται εξίσου από γυναίκες και άνδρες. (Το βάλαμε) γιατί δεν είμαστε όλες οι γυναίκες ίδιες. Κάποιες έχουμε κοιλιά. Άλλες έχουμε στήθος. Άλλες παλεύουμε με το σώμα μας κάθε μέρα. Δεν βρήκαμε το θάρρος όχι μπλουζάκι να πετάξουμε, αλλά ούτε τόσο δα τετραγωνικούλι άμμου δεν αναζητήσαμε να απλώσουμε την πετσέτα μας, από τρόμο μήπως ενοχλήσουμε την αισθητική κανενός. Κανενός που σέβεται  την γυναίκα / την κόρη / την αδελφή / τη συνάδελφο μόνο κάτω από συγκεκριμένα κιλά – δηλαδή ποτέ.

(Το βάλαμε) γιατί στα σχολεία και στις πλατείες η «χοντρή», η «μπαζόλα», η «άπλυτη» (επειδή είναι χοντρή), ο «μπετόστοκος» (γιατί άμα είσαι χοντρή, στάνταρ είσαι και αργόστροφη), η «σάπια» (γιατί άμα είσαι χοντρή και αργόστροφη, εννοείται ότι δεν είσαι υγιής και παίζει πολύ σοβαρά να είσαι και κακός άνθρωπος), το «μπαούλο» (γιατί άμα είσαι χοντρή αποκλείεται να είσαι κομψή ή σέξι), η «χοντρή», λοιπόν, παραδοσιακά ήταν ο στόχος των καλόπαιδων, πολύ πριν μάθουμε τη λέξη bullying.

Είναι ο ίδιος στόχος εδώ και δύο μέρες που το Twitter ρίχνει γιαούρτια και χολή F στην κοιλιά της Ζαμάνη, τη μετράει, την κόβει και την κρίνει με μια εξαιρετικά τεθλασμένη αισθητική που «φρενάρει» στις γυναικείες κοιλιές, αλλά πατάει γκάζι στην κοιλιά του μπαρμπα-Μήτσου που παίζει τάβλι στο καφενείο με τα πόδια ορθάνοιχτα, το πουκάμισο «τέντα» στην κοιλιά και έναν κάποιο λεκέ να φιγουράρει πάνω του –σημάδι ότι κάτι απόλαυσε λίγο πριν–, αλλά είναι άντρας, πασαλίκος και δεν πειράζει. Χοντροφοβία, λοιπόν; Ναι, αλλά όχι η απλή. Εδώ μιλάμε για την έμφυλη διάστασή της, τη hardcor-ίλα των διακρίσεων με άξονα την εξωτερική εμφάνιση. Τα έχει πει / γράψει καλύτερα η Σούζαν Σόνταγκ στο «Περί γυναικών» (μτφρ.: Δανάη Σιώζου) για τη δικτατορία της απόκρυψης ενοχοποιητικών στοιχείων από το γυναικείο σώμα – η ηλικία, το βάρος, η σεξουαλικότητα πρέπει να παραμένουν στη σκιά, ειδάλλως η κάτοχός τους γίνεται επικίνδυνη.

Και τώρα ας πάμε στο κοντράστ της υποθεσης. Ο γκρεμός μετρήθηκε και για ακόμα μια φορά, μια γυναίκα «γδάρθηκε» για τα κιλά της. Είναι φαιδρή, λένε, η κίνησή της, αλλά όχι το ότι ασχολούνται με το σώμα ενός ανθρώπου τη στιγμή που πέφτουν κορμιά παντού στον πλανήτη.

Ναι, είναι συμβατή –ξαναλένε– η Ζαμάνη με όλο αυτό το bodylove κίνημα, αλλά ήταν αχρείαστη η κίνησή της να πετάξει το μπλουζάκι της στο κοινό, λίγο τσίπα, λίγο γάρμπος, λίγη καλαισθησία. Ας αγαπάει το σώμα της στην παραλία και στην μπανιέρα της. Ανειλικρίνεια πασπαλισμένη με το επιχείρημα της αισθητικής. Ευπώλητα ψέματα σε έναν χυδαίο πόλεμο πάνω σ’ ένα ξένο γυναικείο σώμα.

Και για να τελειώνουμε – είναι η πολιτική των σωμάτων, ηλίθιε. Όλο αυτό το μπρουτάλ γιουρούσι στα social media που ξύπνησε η κοιλιά της Ζαμάνη, οι δίπλες στη μέση της και τα στρουμπουλά χεράκια είναι μια πτυχή του πολέμου που μαίνεται πάνω στο γυναικείο σώμα, αιώνες τώρα. Και από τον οποίο πόλεμο θησαυρίζουν θρησκείες και βιομηχανίες ομορφιάς και ευεξίας, φαρμακευτικές και οίκοι μόδας, και πάει λέγοντας.

Με την κοιλιά της Ματούλας, λοιπόν. Με την κάθε ολοστρόγγυλη, «σπασμένη» κοιλιά που δεν «χωράει» και ενοχλεί και έχει και το θάρρος να βγαίνει φάτσα μπάτσα στο σεργιάνι και να εμπνέει άλλα κορίτσια, άλλες γυναίκες, κάθε ηλικίας, κάθε κοινωνικής τάξης να αγαπήσουν ένα σώμα που μέχρι το τέλος της ύπαρξής του θα υπόκειται σε κάθε πιθανό κόψε-ράψε για κάθε απίθανο λόγο και για όλους τους πιθανούς και αναμενόμενους.

Με την κοιλιά που δεν αντέχει κανένα παντελόνι και με την άλλη που χωράει και την κλαίει το ύφασμα. Με όλες τις κοιλιές που έχουν περάσει από χειρουργεία / τραυματισμούς / γέννες / ιατρικά λάθη / ορμονικές ανωμαλίες ή απλώς όμορφη, απολαυστική ζωή και εννοούν περήφανες να γεμίζουν φούστες, παντελόνια και φορέματα εκεί έξω και να ομορφαίνουν τη μέρα μας με την ενέργειά τους. Και με την άλλη την κοιλιά που «λιώνει» στα γυμναστήρια και περνά καμαρωτή μπροστά μας στην παραλία και στο μπαράκι και θέλουμε να χτυπήσουμε το κεφάλι μας στον τοίχο, επειδή μας παχαίνει και ο αέρας που αναπνέουμε. Με όλους τους ανθρώπους που μας μαθαίνουν ότι η αυτοαγάπη δεν είναι αλά καρτ και θέλει κόπο, και κάπως ζεσταίνουν τις κατάκρυες και άδειες από συναίσθημα μέρες μας.

Για τους υπόλοιπους νερό, γιαούρτι και συναισθηματικά φιλάργυρη εγκράτεια. Κι αν έχουν τύχη, κάποιον να τους αγαπήσει με το σκοτάδι τους, μπας και διαλυθεί. Έτσι κι αλλιώς, είναι πάρα πολύ πιθανόν –αν όχι απολύτως βέβαιο– η Ζαμάνη όλα αυτά να τα έχει συνδεδεμένα με Κάιρο και πολύ καλά (θα) κάνει.