Πρέπει να σταματάμε στα 90; Λίγες σκέψεις για τη Μαρινέλλα και την εθνική μας μικροψυχιά

Το κλασικό «μα τι τα ήθελε κι αυτή, μεγάλη γυναίκα;» ήταν το σχόλιο που είδα αρκετές φορές, με διαφορετικό τρόπο, σχετικά με τη Μαρινέλλα: σύμφωνα με αυτό, όταν μεγαλώνεις πρέπει να κάθεσαι σπίτι σου κι όσο περισσότερο μεγαλώνεις τόσο πιο πολύ πρέπει να κλειδαμπαρώνεσαι. Αν βγαίνεις έξω, πρέπει να είσαι τουλάχιστον μεταμφιεσμένη σε τζόβενο, στοκαρισμένη, μποτοξιασμένη, εγχειρισμένη, καρα-μακιγιαρισμένη, περουκωμένη, έτσι ώστε να δείχνεις 20 χρόνια νεώτερη. Γιατί; Μα επειδή τα γεράματα είναι τρομαχτική και τρομαχτικά αντιαισθητική υπόθεση, δεν έχουν όρεξη οι νέοι ούτε οι μεσήλικες να βλέπουν φάτσα φόρα τι τους περιμένει.

Αυτό που τους περιμένει, ΑΝ είναι τυχεροί να φτάσουν στα 90, είναι τα αναπόφευκτα γεράματα. Τα οποία για πολύ κόσμο τελικά είναι σόκιν, αντιαισθητικά και ταμπού βαρύτερο από οτιδήποτε έχει να κάνει με το σεξ: η γριά και ο γέρος πρέπει να κρατάνε τα εγγόνια τους, να τρώνε γιαουρτάκια και βασικά, να κάθονται μακριά από τον κοινό βίο, πόσο μάλλον από τα φώτα της δημοσιότητας. Τα «πρέπει», που θεωρητικά είναι ξεπερασμένα, παλιά, αποπνικτικά και άσχημα, τα «πρέπει» όσον αφορά την ηλικία απόσυρσης, εκφράζονται τώρα μέσα από τα σόσιαλ, σε σχόλια, αλλά και σε άρθρα – κάποιος έγραψε 700 λέξεις επί του θέματος!

Άλλες περιπτώσεις καλλιτεχνών που σταμάτησαν «εγκαίρως» τις δημόσιες εμφανίσεις «πριν γίνουν ρόμπες», παραθέτονται ως παραδείγματα προς μίμηση. Ο Τάδε, η Τάδε, ορίστε, σταμάτησαν στα 80, μπορεί και στα 70, γιατί όχι, από κει και ύστερα δεν τους είδε ψυχή, μέχρι να «σβήσουν αθόρυβα και διακριτικά»… λες και το αθόρυβο, διακριτικό σβήσιμο είναι το ζητούμενο στη ζωή, και όχι η ζωή η ίδια, με όλα τα υπέροχα, άθλια, καταπληκτικά, αποθεωτικά, καταβαραθρωτικά και ενδιαφέροντα συναισθήματα που μας σερβίρει όσο κλοτσάμε ακόμα…

Η ιδέα ότι υπάρχει (κοινωνικά) όριο ηλικίας στη δημιουργικότητα ή την ενέργεια και δραστηριότητα, η ιδέα αυτή είναι τόσο φασιστική όσο και οι αντίστοιχες ιδέες που βγάζουν στην άκρη ολόκληρες ομάδες ανθρώπων. Δεν έχει σημασία για ποιον λόγο οι ομάδες πετιούνται στα σκουπίδια, κάθε φορά που πετιούνται, ο βαθύς φασισμός έχει χτυπήσει μια νίκη απέναντι στον ανθρωπισμό. Ή και στην κοινή λογική: ο 45αρης που διαμαρτύρεται για τη Μαρινέλλα και το «θράσος της», μια μέρα θα φτάσει στην ηλικία της, αν είναι τυχερός. Θα φτάσει μάλιστα χωρίς να το καταλάβει, σαν να έχει περάσει μια μέρα και όχι 50 χρόνια.

Διάβασα κάπου ότι οι Αμερικάνοι άνω των 50 ετών είναι η τρίτη σε μέγεθος οικονομική δύναμη στον κόσμο – το όριο ζωής έχει ανέβει, ανεβαίνει κάθε χρόνο, οι ζωές μας πια χωρίζονται σε 4 Τέταρτα, με το 3ο Τέταρτο, από τα 50 ως τα 75, να χαρακτηρίζεται ως «γίνομαι αυτό που θα είμαι από δω και πέρα». Άσχετα με το πότε βγαίνει στη σύνταξη ο καθένας, το πόσο λίγο ή πολύ συνεχίζει να δουλεύει είναι δική του υπόθεση.

Θαύμαζα όλο το καλοκαίρι το ίνδαλμα Γιώργο Κωνσταντίνου στο θέατρο «Άλσος», τον θαύμαζα δηλαδή από τις πρόβες που ξεκίνησαν τον Απρίλιο μέχρι το φινάλε της παράστασης, προχθές: είναι 90 χρονών ο Γιώργος, γράφει τα κείμενά του μόνος του, θυμάται όλα τα λόγια, τις εκφράσεις και τις χειρονομίες του κάθε ρόλου, παρακολουθεί τα πάντα, αφηγείται μαγικές ιστορίες από την ελληνική σώου μπίζνες. Σε έναν θίασο καλλιτεχνών από 25 χρονών, ο Γιώργος Κωνσταντίνου δεν ξεχώριζε λόγω ηλικίας παρά λόγω ικανοτήτων, ταλέντου, εμπειρίας και γενικότερης (μαγικής) παρουσίας. Τον χειροκρότησα πολλά βράδια, όπως έχω χειροκροτήσει τον Γιάννη Βογιατζή, τη Ζωζώ Σαπουντζάκη, τον Μίμη Πλέσσα, τον Γιώργο Κατσαρό κι ένα σωρό άλλες και άλλους που έκαναν καλύτερη τη ζωή μου με την καλλιτεχνία ή με την απλή παρουσία τους. Οι αγαπημένοι μου καλλιτέχνες είναι ήδη άνω των 60, πολλοί άνω των 70 ετών – π.χ. ο Διονύσης Σαββόπουλος είναι 80, η Μάρω Κοντού 90, η Άννα Φόνσου 85.

Εύχομαι να συνεχίσουν ακάθεκτοι, να διατηρήσουν την ενέργεια και τη δύναμή τους, να παραμείνουν ακμαίοι, επειδή είναι πολύτιμοι, αγαπημένοι, και αναπόφευκτα θα αφήσουν μεγάλο κενό κάποτε, ελπίζω πολύ πολύ πολύ αργότερα.

Αν σας ενδιαφέρει το θέμα, ψάξτε την Avivah Wittenberg-Cox, που κατοχύρωσε τη θεωρία των 4 Τετάρτων με τα ποντκαστ και τα βιβλία της για τις ζωές μας που διαρκούν όλο και περισσότερο (4-Quarter lives). Αν δεν σας ενδιαφέρει, ευχηθείτε να αντέξετε κι εσείς σαν τη Μαρινέλλα, να τραγουδάτε, να χορεύετε, να παίζετε, να δημιουργείτε ή απλώς να απολαμβάνετε τη ζωή ως τα βαθιά σας γεράματα. Τα οποία είναι ένα τσακ πιο πέρα, μη νομίζετε, έρχονται κατά πάνω μας ενώ είμαστε απασχολημένοι με άλλα πράγματα και μας αρπάζουν από τα μούτρα…