Ελλαδα

Ώσπου να’ ρθει η άλλη πυρκαγιά

Ένας πόλεμος κανονικός, που όμως ηττηθήκαμε

Λεωνίδας Καστανάς
4’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Η Φωτιά στην Αττική και όλα όσα άφησε πίσω της

Μια απανθρακωμένη γυναίκα, ποιος ξέρει πόσα ζωάκια, 104.000 στρέμματα καμένης γης τα περισσότερα πράσινα, 104 κατεστραμμένες κατοικίες και επιχειρήσεις, είναι ο τραγικός απολογισμός της φωτιάς που ξεκίνησε από τον Βαρνάβα και τέλειωσε στην οδό Αναπαύσεως στα Βριλήσσια. Δηλαδή πέρασε από Γραμματικό, Μαραθώνα, Άγιο Στέφανο, Σταμάτα, από το πλάι του Διονύσου για να καταλήξει στην Πεντέλη, 40 ολόκληρα χιλιόμετρα μακριά από το σημείο εκκίνησης. Μια μεγάλη, ανίκητη φωτιά, στα πρότυπα του 2009 ή άλλων της δεκαετίας του 90. Μόνο που τώρα οι γνώσεις και τα μέσα αντιμετώπισης είναι πολύ περισσότερα και καλύτερα. Στο διήμερο της καταστροφής επιχείρησαν και μάλιστα με αυταπάρνηση, 670 πυροσβέστες, αρκετοί εθελοντές, 17 αεροσκάφη και 19 ελικόπτερα. Πόλεμος κανονικός. Αλλά ηττηθήκαμε. Διότι ο εχθρός, δηλαδή το φυσικό φαινόμενο, ήταν υπέρτερος. Αλλά μας βρήκε και μπόσικους.

Μπόσικους, διότι το δάσος ή η όποια περιοχή με πυκνή και ιδιαίτερα εύφλεκτη βλάστηση θέλει και τη φροντίδα του. Αλλιώς η καταστροφή της είναι μια σχεδόν αναπόφευκτη φυσική διεργασία. Στις οικιστικές περιοχές όμως και δη στα βόρεια του λεκανοπεδίου το δάσος θεωρείται ντεκόρ. Που δίνει πρόσθετη αξία στα προάστεια και δη στα σπίτια που χτίζονται εντός ή στις παρυφές του. Και μάλιστα με τα πεύκα να φθάνουν μέχρι τα παραθυρόφυλλα. Και χωρίς σοβαρό ή και κανένα σύστημα πυρασφάλειας. Σε σημείο που όταν επισκέπτεσαι μια τέτοια περιοχή και ειδικά μεσοκαλόκαιρο, να αγριεύεσαι όταν αναρωτιέσαι από πού θα φύγεις αν «πιάσει φωτιά».

Και η φροντίδα των δασών είναι μια επίπονη διαδικασία με την οποία οι Δήμοι και οι σχετικές υπηρεσίες της χώρας δεν έχουν και ιδιαίτερη έγνοια να ασχοληθούν. «Αν πιάσει φωτιά θάρθουν τα αεροπλάνα». Ήρθαν, αλλά η φωτιά νίκησε. Ειδικά όταν το ανάγλυφο του εδάφους είναι κρημνώδες όπως συμβαίνει στη Βόρεια Αττική. Τα δάση και δασάκια θέλουν υλοτόμηση, συνεχείς καθαρισμούς, αντιπυρικές ζώνες, σταδιακή αλλαγή φυτών, περιμετρικές πυρανθεκτικές δενδροστοιχίες, πολλές υδατοδεξαμενές. Ακόμα, αντιπυρική εκπαίδευση των κατοίκων της περιοχής και όχι μόνο και συγκεκριμένο σχέδιο δράσης όταν αρχίσει το κακό. Και χίλια μπράβο στο Εθελοντικό Πυροσβεστικό Κλιμάκιο Πεντέλης την μοναδική Εθελοντική Πυροσβεστική Υπηρεσία στην Αττική. Πόσα από αυτά που λένε οι ειδικοί, όχι εγώ, γίνονται με συνέπεια και συνέχεια στη χώρα μας; Και πόσα από αυτά θα γίνουν όσοι νόμοι και αν ψηφιστούν; 100%, τα ελάχιστα.

Φυσικά χρειάζεται και φύλαξη. Ειδικά τις δύσκολες μέρες όταν το δελτίο καιρού μιλάει για μεγάλο κίνδυνο πυρκαγιάς και ακραίες συνθήκες σε μια συγκεκριμένη περιοχή και μοιάζει σαν να ενημερώνει, άθελά του, τον εμπρηστή ότι ο καιρός είναι ταμάμ για μια mega fire. Σε συνθήκες ακραίου καύσωνα η πρώτη σπίθα είναι πολύ πιθανή. Είτε τη δίνουν τα καλώδια υψηλής τάσης, είτε οι κεραυνοί, είτε οι άνθρωποι. Και αυτοί είτε από αμέλεια με εξωτερικές οικοδομικές, γεωργικές εργασίες και ψησταριές, είτε από πρόθεση. Είτε γιατί θέλουν να κάψουν τη γειτονιά τους, είτε για την πλάκα τους, είτε γιατί έχουν κάποια σκοτεινή αποστολή. Όλα παίζουν. Όλα είναι πιθανά. Διότι, «ο κόσμος είναι ζόρικος και μεις ασθενικοί»…

Και το κράτος έχει καθήκον να προφυλάξει όχι μόνο την Πεντέλη ή την Πάρνηθα αλλά τα φυσικά πνευμόνια της πιο επιβαρυμένης οικολογικά περιοχής της χώρας, το λεκανοπέδιο Αττικής. Που τυγχάνει να είναι και η βιτρίνα της. Και ας βρει τον τρόπο. Έχει καθήκον να βρει τον τρόπο. Ας φτιάξει περίπολα με στρατό, αστυνομία και εθελοντές να εποπτεύουν τις ερημιές, ας απαγορεύει την κυκλοφορία και τις εξωτερικές εργασίες στις επίφοβες περιοχές τις «δύσκολες μέρες». ‘Ώστε να εντοπίζει εγκαίρως τα προβλήματα, να αποθαρρύνει ή να συλλαμβάνει τον εμπρηστή αλλά και να έχει μια πρώτη επέμβαση όταν ξεσπάσει η πρώτη φλόγα. Η επιχείρηση που λέγεται «Φωτιά στην Αττική» προφανώς και απαιτεί επανασχεδιασμό. Δεν λείπουν τα μέσα. Λείπει το σχέδιο νίκης. Βρείτε κάποιους που ξέρουν τη δουλειά, που την έχουν σπουδάσει και εφαρμόσει στην πράξη και βάλτε τους να φτιάξουν σχέδιο. Όχι πολιτικούς, αλλά επιστήμονες.

Αλλά δεν μας έφτανε ο «πύρινος όλεθρος» έχουμε και τους πολιτικάντηδες. Τους άμπαλους παίκτες που ερίζουν, δήθεν πολιτευόμενοι πάνω από τα αποκαΐδια... Άλλος έχει κολλήσει με τις ανεμογεννήτριες που οι φίλοι της κυβέρνησης θέλουν να στήσουν στην περιοχή, άλλος μιλάει για αδιαφορία ενώ επιχειρούσαν 700 πυροσβέστες, άλλος μέτρησε τα αεροπλάνα που συμμετείχαν και τα βρήκε λειψά, άλλος ανταλλάσσει ένα F-35 με εκατό πυροσβεστικά οχήματα, ενώ πρόλαβε και χτύπησε και μια φωτογράφηση με χαμένο σκύλο που δήθεν υιοθέτησε από την Πεντέλη. Και φυσικά όλοι μαζί ζητούν να τους κάνουμε εδώ και τώρα, χαλίφη στη θέση του χαλίφη για να μην ξανακαούμε. Λες και δεν έχουν περάσει όλοι αυτοί από την κυβερνητική καρέκλα και δεν ξέρουμε τα χαΐρια τους. Τέλος, υπάρχουν και οι χειρότεροι αυτοί που ενοχλούνται από το 112. Ίσως γιατί σώζει ζωές. Ίσως γιατί το σκότος στα βάθη της ψυχής κάποιων ανθρώπων είναι αδιαπέραστο.

Πάντως η συγκεκριμένη φωτίτσα δεν μπήκε ούτε από κεραυνό, ούτε από την πλεξούδα της επάρατης ΔΕΗ. Συνεπώς την έβαλε ανθρώπινο χεράκι. Κατά λάθος ή εξεπίτηδες, μάλλον δεν θα το μάθουμε ποτέ. Αλλά κάποιος πρέπει, κάποια στιγμή να «κόψει» αυτό το χεράκι. Το να σου καίνε την Αττική, το διοικητικό κέντρο της χώρας με τη μεγαλύτερη αξία γης και τη μεγαλύτερη πυκνότητα πληθυσμού και μάλιστα επανειλημμένα έχει μια ιδιαίτερη πολιτική βαρύτητα με την οποία δεν έχει ασχοληθεί κανείς. Και δεν ασχολείται είτε γιατί δεν καταλαβαίνει είτε γιατί δεν τολμά. Μάλλον το δεύτερο.

Και γι αυτό περιμένουμε στωικά μέχρι να έρθει η επόμενη καταστροφή. Μοιραίοι και άβουλοι αντάμα… Αντέχουμε; Και αν ναι ως πότε; Αγαπητοί ιθύνοντες ανεβαίνοντας την οδό Πεντέλης στο ύψος των Βριλησσίων, σηκώστε το κεφάλι σας πάνω από το δρόμο να αντικρύσετε τον ορισμό μέλανος σώματος. Μετά ελάτε σε μένα να σας εξηγήσω το νόμο του Wien. Μετά πείτε μας για τις αποζημιώσεις στους πληγέντες.

Μια νεκρή, 100.000 καμένα στρέμματα, Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά πλάκωσαν και οι οπαδοί της Ρόμα για πλιάτσικο στα καμένα σπίτια. Η ιστορία επαναλαμβάνεται και δεν μαθαίνουμε από τα λάθη ή τις αδυναμίες μας. Παρόλη την ηρωική προσπάθεια πυροσβεστικής και εθελοντών πάλι χάσαμε. Εκ του αποτελέσματος. Κάτι κάνουμε στραβά ή η φωτιά είναι υπέρτερη των ανθρωπίνων δυνατοτήτων. Μήπως να φωνάξουμε την τεχνητή νοημοσύνη;

Ακόμη κυκλοφόρησε και η ειδησούλα από τους επιτήδειους ότι η φωτιά ξεκίνησε από πλεξούδα της ΔΕΗ. Και αμέσως άρχισε η γνωστή ιστορία της ιδιωτικοποίησης του 49% της εταιρίας και μάλιστα διάφορα τρόλια ζητούσαν από προχτές να αποζημιώσουν οι ιδιώτες μέτοχοι τους πληγέντες. Οι πραγματογνώμονες όμως τους διέψευσαν. Η κολώνα δεν ήταν, κεραυνοί δεν έπεφταν την ώρα εκείνη, η αλεπού έχει κόψει το κάπνισμα, άρα ανθρώπινο χεράκι