Γιώργος Σιούνας: Αποχαιρετώντας έναν άνθρωπο των κόμικς «και όχι μόνο»

Το 1981 το μόνο που εννοούσαμε στην Αθήνα όταν λέγαμε «κόμικς» ήταν το περιοδικό Κολούμπρα, που όμως είχε ήδη σταματήσει να κυκλοφορεί σε μία αγορά που μόλις ετοιμαζόταν να γνωρίσει τη χρυσή εποχή των περιοδικών κόμικς «και όχι μόνο».

Τον Φεβρουάριο εκείνης της χρονιάς, το πρώτο εξώφυλλο της Βαβέλ, κατακόκκινο και απογειωμένο με το διαστημικό, ρομαντικό σκούτερ του Moebius, έβαλε στη ζωή μας ένα περιοδικό κόμικς που θα μπορούσε να έχει υπότιτλο «Αγάπη και μόνο». Είχε όμως τελικά το «Και όχι μόνο» κατά το πρότυπο του ιταλικού περιοδικού Linus: Fumetti e non solo.

Το «Και όχι μόνο» συμπλήρωνε την πολυγλωσσία που υπονοούσε και το όνομα Βαβέλ, σαν να έδινε κάλεσμα σε κάθε είδος διαλέκτου κόμικς να βρει καταφύγιο εκεί. Και κάπως έτσι έγινε, γιατί η Βαβέλ απογειώθηκε θριαμβευτικά και αγκάλιασε καθετί που συνέβαινε στην εναλλακτική Αθήνα και Ευρώπη: από σχεδιαστές, εικονογράφους, γραφίστες, εκδότες, fanzines, μουσική, κινηματογράφο, αρχιτεκτονική, μέχρι τα θρυλικά φεστιβάλ κόμικς που διοργάνωνε στην Τεχνόπολη (το πρώτο έγινε στη γκαλερί του αρχιτέκτονα Παύλου Κρέμου σε μία πάροδο της Μεσογείων στους Αμπελόκηπους…) για να τα φτάσει σε 14 συνολικά και να ανοίξει τον δρόμο στις μετέπειτα γιορτές κόμικς.

Η Βαβέλ, αν και μηνιαίο περιοδικό, στους 324 μήνες κυκλοφορίας του εξέδωσε μόλις 246 τεύχη.

Στην αρχή του περιοδικού, οι τρεις άνθρωποι που το έστησαν ήταν ο Σταύρος Τσελεμέγκος, ένας άνθρωπος με μεγάλη αγάπη και γνώση για τα κόμικς, η τότε σύζυγός του Νίκη Τζούδα και ο Γιώργος Μπαζίνας που αργότερα προχώρησε να εκδίδει το επίσης ιστορικό περιοδικό κόμικς Παρά Πέντε, όταν η αρχική ομάδα διαλύθηκε και ο τίτλος Βαβέλ έμεινε στη Νίκη Τζούδα.

Ο Γιώργος Σιούνας μπήκε στη Βαβέλ το 1985 και έδωσε πραγματικά το δικό του στίγμα και ύφος και, νομίζω, έπαιξε ρόλο στην εξωστρέφεια του περιοδικού.

Η Νίκη ήταν εκείνη που, λόγω σπουδών και σχέσης με την Ιταλία, γνώριζε όλους τους σπουδαίους σχεδιαστές κόμικς – τον Giuseppe Palumbo, τον Altan, τον Andrea Pazienza, τον Vittorio Giardino κ.α. με τους οποίους ακόμα και σήμερα έχει επικοινωνία. Ο Γιώργος έδινε το νεύρο και την μποέμικη διάθεση, την αίσθηση του «όλα θα γίνουν, αλλά κάτσε να τα πούμε λίγο».

Είχα την τύχη και τη χαρά να βρεθώ κι εγώ, στα πρώτα μου βήματα, σε αυτή την παρέα της Βαβέλ που τελικά στέγασε όχι τα δικά μου σκίτσα αλλά τα δικά μου γραπτά και με οδήγησε σε άλλους δρόμους. Στη σημαντικότερη, τότε, περίοδο της ζωής μου, έκανα νέους φίλους-οικογἐνεια, τη Νίκη, τον Γιώργο αλλά και τον Σταύρο Κούλα, τον αστεράτο και ρηξικέλευθο γραφίστα που έδωσε μοναδική ταυτότητα στο περιοδικό και ποτέ δεν συμβιβάστηκε. Ήταν και ο Σταύρος γνήσιο τέκνο του πνεύματος της Βαβέλ, αυτό που χαρακτήριζε τον Γιώργο Σιούνα.

Το πρωί της 23ης Ιουλίου μάθαμε ότι ο Γιώργος Σιούνας έφυγε από τη ζωή.

Ο Γιώργος ήταν οδοντίατρος στο ΙΚΑ. Τα τελευταία χρόνια δεν είχαμε πια επαφή. Ο ίδιος επέλεξε, λίγο πριν το κλείσιμο της Βαβέλ, να αποχωρήσει όχι μόνο από το περιοδικό αλλά και από όλη την «κοινότητά» του. Πήρε τη δική του πορεία αλλά έμεινε για πάντα ένας ήρωας κόμικς σαν αυτούς που με τόση σπουδή και λεπτομέρεια ανέλυε στα κείμενά του στο περιοδικό.

Ο Γιώργος έγραφε αλλά κάθε κείμενο ήταν μία μικρή οδύσσεια όχι τόσο για εκείνον -αφού το απολάμβανε- όσο για τους άλλους που περίμεναν να κλείσει το τεύχος για να πάει για τύπωμα. Και για τον Νίκο Ξυδάκη που είχε την επιμέλεια των γραπτών – εκτός από τη στήλη του Ουκούν. Ευτυχώς, αυτό το casual στιλ ήταν και στο ύφος του περιοδικού και μάλιστα σε μία εποχή που όλα γίνονταν χειροκίνητα. Από την πληκτρολόγηση των κειμένων στη φωτοσύνθεση, μέχρι το lettering στα συννεφάκια των κόμικς με το απίστευτο χέρι της Παυλίνας Καλλίδου. Και όλα αυτά μέσα σε ένα απίστευτο χάος σε δύο δωμάτια του νεοκλασικού που στέγαζε τη Βαβέλ. Στη «φωλιά» πίσω από την εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής, ανάμεσα σε γάτες (κυριαρχούσε η Τσίντσια), φιλμ για το τυπογραφείο, τεύχη-επιστροφές, χειρόγραφα, ξεσκισμένες φωτοτυπίες γιατί ο Κούλας έκανε Xerox art, τσιγάρα, πολλά τσιγάρα και μία σόμπα που κυριαρχούσε στο κέντρο σαν τις παλιές του γερολαδά, ο Γιώργος περιφερόταν, έκανε κύκλους μιλώντας, αναπτύσσοντας θέματα και θεωρίες και συντάσσοντας έτσι και τα κείμενά του. Με ένα μποέμικο κασκόλ πάντα χαλαρά πεταμένο πάνω από τον ώμο του και ένα τσιγάρο στο χέρι του, στριφτό, τόσο μικρό και πάντα εκεί που αναρωτιόμουν αν του καίει τα δάχτυλα ή είναι απλώς ένα αξεσουάρ της σκέψης του που έκανε στροφές σε κάθε επιστητό.

Εκτός από τις αναλύσεις του και την επισκόπηση όλης της διεθνούς σκηνής στα κόμικς, ο Γιώργος κρατούσε με επιτυχία και τη στήλη Αεροπλανάκι την οποία είχε ξεκινήσει στη Βαβέλ, ο επίσης Ιταλοτραφής και κομίστας Βαγγέλης Περρής. Άλλωστε οι δυο τους, Βαγγέλης και Γιώργος, έγραφαν και στο περιοδικό του Ολυμπιακού αφού ο Γιώργος Σιούνας ήταν πρώτα Ολυμπιακός (και μετά ΠΠΣΠ, ΚΚΕ Μ-Λ, Μαοϊκός ένθερμος). Μάλιστα η στήλη του ονομαζόταν Vedo Rosso (Βλέπω κόκκινο ή είμαι στα κάγκελα).

Τον Γιώργο Σιούνα δεν τον θυμάμαι συχνά «στα κάγκελα». Δηλαδή, ήταν σαν κουτάβι καλός, έπινε μόνο και μανιωδώς κόκα-κόλα, μερικές φορές ήταν αφηρημένος, ήταν ακίνδυνος και φίλος με όλους. Τον θυμάμαι με ένα μόνιμο υπομειδίαμα που άκουγε με τόση χαρά το camp χιούμορ που κάναμε με τον Κούλα, τον θυμάμαι να πηγαίνουμε στο Τζαζ Κλαμπ της Τσακάλωφ όταν τελειώναμε δουλειά στο περιοδικό. Τον θυμάμαι να τον έχουμε σύρει στα μπουζούκια στη Γιώτα Λύδια κάπου στο Γαλάτσι και να είναι ενθουσιασμένος. Το ταξίδι μας στη Μπιενάλε της Μπολόνια όπου παίξαμε αλύπητα μπιρίμπες, το ίδιο και στις διακοπές μας στη Ζάκυνθο. Τέσσερα άτομα δεν θέλαμε με τίποτα να μπούμε στο νερό, παρά μόνο να παίζουμε μπιρίμπες. Ήταν οι διακοπές που γέλασα περισσότερο στη ζωή μου.

Γράφω αυτές τις γραμμές χωρίς να ξέρω πώς ακριβώς μπορώ και πρέπει να αποχαιρετίσω τον Γιώργο. Φαντάζομαι ότι είμαι σήμερα, τη μέρα που μάθαμε τον θάνατό του, στα γραφεία και στο βιβλιοπωλείο της Βαβέλ στη Ζωοδόχου Πηγής. Η έτερη Τζούδα, η Εύη, είναι στο ταμείο και κάθε τόσο βλέπουμε από τη σκάλα να ανεβαίνει άλλος ένας φίλος «για ένα γεια» και να πάρει το καινούργιο τεύχος της Βαβέλ. Αμέτρητοι φίλοι, όλη η πόλη. Από τον αξέχαστο Γιώργο Τζιώτζιο που σχεδόν παράλληλα με τη Βαβέλ ίδρυσε τις Νύχτες Πρεμιέρας στην Αθήνα, μέχρι τον uber-γραφίστα Δημήτρη Αρβανίτη, τον Λουκιανό Κηλαηδόνη και τους Last Drive, τον Διαμαντή Αϊδίνη, τη Μανίνα Ζουμπουλάκη, τον Φώτη Πεχλιβανίδη μας, τη Σταυρούλα και τον Φώτη μας, ραδιοφωνικούς παραγωγούς, εικονογράφους, όλη η Αθήνα, όλοι αυτοί που θα τους ονόμαζα Οικογένεια.

Έτσι κάπως αποχαιρετώ τον Γιώργο Σιούνα. Σαν να είναι Σάββατο πρωί στα γραφεία της Βαβέλ.