Οδοιπορικό στον Έβρο με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου

Είμαστε στο συνέδριο, στην αίθουσα του ξενοδοχείου. Κάθε φορά που διαβάζω τη φράση «Με πρωτοβουλία της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου» σκέφτομαι: ακούγεται τυπικό, αλλά δεν είναι. Ήταν από καιρό και επίμονη η επιθυμία της προέδρου, πολύ πριν από την περσινή καταστροφή, να διοργανωθεί ένα συνέδριο για την κλιματική κρίση, το περιβάλλον και τις αντοχές της τοπικής κοινωνίας στον τόπο της καρδιάς της, τη Θράκη.

Στον ευρύτερο τόπο όπου γεννήθηκε και έζησε τα παιδικά της καλοκαίρια (στη Σταυρούπολη Ξάνθης) και γνωρίζει από πρώτο χέρι την ανθρωπογεωγραφία του· αλλά και «το σπάνιο φυσικό κάλλος αυτής της ξεχωριστής γέφυρας ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση και το υψηλό της φορτίο για τον ελληνισμό» όπως τόνισε στην ομιλία της με την οποία άνοιξε το συνέδριο «Κλιματική Ανθεκτικότητα και Τοπική Κοινωνία» στην Αλεξανδρούπολη, πρωτεύουσα του νομού Έβρου, που διοργάνωσε με δική της πρωτοβουλία το Ίδρυμα Ευγενίδου.

Η εναρκτήρια ομιλία της Προέδρου της Δημοκρατίας συμπυκνώνει όλο το εύρος των θεμάτων που έθιξαν τα πολύ ενδιαφέροντα πάνελ του συνεδρίου – επιστήμονες, πρυτάνεις και εκπρόσωποι της εκπαιδευτικής κοινότητας, εκπρόσωποι περιβαλλοντικών οργανώσεων, της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και της κοινωνίας: όπως έγινε σαφές κανείς δεν μπορεί μόνος του: όλες οι πλευρές είναι οι απαραίτητοι κρίκοι μιας αλυσίδας που μπορεί και πρέπει να φτιάξει το αναγκαίο μέτωπο απέναντι στην κλιματική κρίση, που πλέον έχει χτυπήσει και τη δική μας πόρτα. Στην περιοχή που μας φιλοξενεί οι πληγές είναι ορθάνοιχτες από την περσινή ασύλληπτη καταστροφή.

«Ο τραγικός απολογισμός των πυρκαγιών στον Έβρο, κυρίως στο δάσος της Δαδιάς, είναι το καταστροφικό και θλιβερό αποτύπωμα μιας ανθρωπογενούς κρίσης με πολύπλευρες συνέπειες στο φυσικό οικοσύστημα και την οικονομία της περιοχής. Το πλήγμα που δέχθηκαν η υλοτομία, η κτηνοτροφία, η μελισσοκομία και άλλα επαγγέλματα ήταν εξαιρετικά βαρύ και η στήριξη των ανθρώπων της Θράκης είναι επείγουσα προτεραιότητα τόσο για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, όσο και για τη συγκράτηση των νέων στον τόπο καταγωγής τους. Επείγει η ενίσχυση της ανθεκτικότητας, δηλαδή της ικανότητας επανόδου σε μια κανονική λειτουργία όταν παρέλθει η κρίση, που εξαρτάται ασφαλώς από οικονομικούς παράγοντες, όπως γενναία οικονομική ενίσχυση, στοχευμένα και αποτελεσματικά» λέει ανάμεσα σε άλλα η ΠτΔ δίνοντας το στίγμα του συνεδρίου, ζητώντας τη συμβολή όλων ώστε η Θράκη «να αναγεννηθεί και να παραμείνει σύμβολο ομορφιάς, ποικιλομορφίας και ανθεκτικότητας για τις επόμενες γενιές».

Γράφω αυτές τις γραμμές στην Αθήνα έχοντας τη συνολική εμπειρία της παρακολούθησης ενός διήμερου συνεδρίου, που όλοι ευχηθήκαμε να γίνει θεσμός σε αυτόν εδώ τον τόπο. Το σίγουρο είναι ότι η συζήτηση για την κλιματική κρίση και την κλιματική ανθεκτικότητα πρέπει να είναι διαρκής και μόνιμη, καθώς η ανάγκη για πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση επείγει. Το συνέδριο αυτό μας αφορούσε όλους, όμως είχε πολύ μεγάλη σημασία το ότι έγινε στην Αλεξανδρούπολη και ότι εστίασε στην περιοχή της Θράκης, η οποία μπορεί να γίνει case study για ολόκληρη τη χώρα.

Η έννοια της ανθεκτικότητας αφορά στο ερώτημα πώς προλαμβάνουμε, αλλά και πώς επιβιώνουν οι κοινωνίες μετά από μια ανυπολόγιστη καταστροφή.

Το συνέδριο έδειξε τον δρόμο, χτίζοντας συνέργειες ανάμεσα στους εκπροσώπους της επιστήμης, της πολιτικής και της πολιτικής προστασίας, της εκπαιδευτικής κοινότητας, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που προκύπτουν από τη νέα πραγματικότητα.

Η συζήτηση και στα 5 πάνελ ήταν πολύ κατατοπιστική και κρίσιμη. Σημαντική και η συνεισφορά των εκπροσώπων των περιβαλλοντικών οργανώσεων: του Nίκου Χαραλαμπίδη, διευθυντή του Ελληνικού Γραφείου της Greenpeace, του Δημήτρη Καραβέλλα, διευθυντή WWF Ελλάς και της Αναστασίας Μήλιου, υδροβιολόγου, διευθύντριας Έρευνας του Ινστιτούτου, Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», πρέσβειρας της Ελλάδας στην ΕΕ σε Θέματα Αειφόρου Θαλάσσιας Πολιτικής, που ξέρουν από πρώτο χέρι τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης στο περιβάλλον και της έλλειψης περιβαλλοντικής συνείδησης και πολιτικών πρακτικών. Ή του νεαρού ιδρυτή της Εναλείας Λευτέρη Αραπάκη που στα 30 του χρόνια έχει ήδη φτιάξει έναν οργανισμό που ξεκίνησε να εκπαιδεύει τους ψαράδες στο λιμάνι στον Πειραιά (και πλέον έχουν αναπτύξει ένα δίκτυο σε 42 λιμάνια στη Μεσόγειο), ώστε τις τεράστιες ποσότητες πλαστικού που βγάζουν καθημερινά στα δίχτυα τους, αντί να τις πετάνε στη θάλασσα, να τις συγκεντρώνουν ώστε να εντάσσονται στην κυκλική οικονομία και να χρησιμοποιούται ως πρώτη ύλη σε νέα προϊόντα, όπως τσάντες, παπούτσια, έπιπλα, σκέιτμπορντ… και πρόσφατα καγιάκ!

Όπως το καγιάκ από ανακυκλωμένο πλαστικό που χάρισαν στον Ναυτικό Όμιλο Αλεξανδρούπολης. Την πρώτη ημέρα της επίσκεψής μας, ο Λευτέρης Αραπάκης με την ΠτΔ συναντήθηκαν με τις Aκαδημίες Ιστιοπλοίας Laser και Optimist και την αγωνιστική ομάδα (μαθητές/μαθήτριες Δημοτικού και Γυμνασίου) και παρακολούθησαν την καθέλκυσή του στη θάλασσα.

Στο συνέδριο, το οποίο ήταν σε live αναμετάδοση, καλύφθηκαν σε μεγάλο εύρος οι θεματικές που αφορούν στην κλιματική κρίση και την κλιματική ανθεκτικότητα. Αποσαφηνίστηκαν οι όροι: τι εννοούμε όταν λέμε δίκαιη μετάβαση, κλιματική ουδετερότητα, αειφόρος γεωργία, κυκλική οικονομία – και είναι σωστότερο να λέμε κλιματική κρίση ή κλιματική αλλαγή; Δόθηκε βήμα ώστε να συζητηθούν πολλά και κρίσιμα ερωτήματα, όπως:

• Πώς θα δοθεί φωνή και χώρος στους νέους, πώς θα αποκτήσουν τις νέες δεξιότητες και πώς θα στραφούν και θα εκπαιδευτούν στα νέα επαγγέλματα που θα ανταποκρίνονται στις νέες συνθήκες;
• Πώς η ανάπτυξη θα είναι τέτοια ώστε να εξασφαλιστούν συνθήκες για μια ζωντανή και βιώσιμη οικονομία και πώς θα ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των παραγωγικών τομέων της τοπικής οικονομίας με κατάλληλες τεχνολογίες;
• Πως θα αξιοποιηθεί η τεχνητή νοημοσύνη;
• Πώς θα συνδεθεί η έρευνα με την εφαρμοσμένη πολιτική;
• Πώς θα πετύχουμε τη δίκαιη μετάβαση σε μια καμένη περιοχή; Πώς ο τουρισμός και ο πολιτισμός μπορούν να είναι τα αντίβαρα;
• Πώς θα επιτευχθεί καλύτερη διαχείριση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά;
• Πώς θα ενισχυθεί η διακυβέρνηση για τις φυσικές καταστροφές και την προστασία των δασών και διαχείριση των υδάτινων πόρων;
• Πώς θα εξασφαλιστεί αποτελεσματική διαχείριση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην υγεία;

1η Μέρα Συνεδρίου - Κλιματική Ανθεκτικότητα και Τοπική Κοινωνία | 28/6/2024

Ακούσαμε όμως και την αγωνία της τοπικής κοινωνίας μετά την καταστροφική φωτιά που έκανε στάχτη 1 εκ. στρέμματα, συμπεριλαμβανόμενου ενός μοναδικού οικοσυστήματος Natura. Το τραύμα μιας φυσικής καταστροφής δεν περνάει. Τα χωριά του Έβρου απειλήθηκαν με αφανισμό, ενώ οι απόκοσμες εικόνες της Αλεξανδρούπολης περικυκλωμένης από ένα τεράστιο πύρινο μέτωπο φωτιάς –που μας τις θύμισαν στο video wall– παραπέμπουν σε σκηνές από ταινία επιστημονικής φαντασίας. Οι μέγα-πυρκαγιές (το νερό από τα πτητικά μέσα –ακούσαμε στο συνέδριο– εξατμίζονταν πριν καν φτάσει στο έδαφος), πέραν της ανυπολόγιστης οικολογικής καταστροφής, προκάλεσαν και ένα τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα. Χάθηκαν καλλιέργειες και παραγωγικές μονάδες, ενώ κινδυνεύουν να εξαφανιστούν ολόκληρα επαγγέλματα, όπως οι υλοτόμοι και οι μελισσοκόμοι.

Οι Εβρίτες, όπως και οι κάτοικοι της Βόρειας Εύβοιας και της Θεσσαλίας, δυστυχώς κατάλαβαν με πολύ σκληρό τρόπο ότι η «κλιματική κρίση» δεν αφορά μόνο με το περιβάλλον, αλλά και την ίδια μας τη ζωή. Η έννοια της «κλιματικής ανθεκτικότητας», που ήταν και στον τίτλο του συνεδρίου, είναι ζωτικής σημασίας: Με ποιους τρόπους περιβάλλον, κοινωνία, θεσμοί, επιχειρήσεις θα αναπτύξουν την ικανότητα να επιβιώνουν, να προσαρμοστούν και να εξελίσσονται ανεξάρτητα από τις πιέσεις και τις αρνητικές συνέπειες της κλιματικής κρίσης;

2η Μέρα Συνεδρίου - Κλιματική Ανθεκτικότητα και Τοπική Κοινωνία | 29/6/2024

Έβρος, Αλεξανδρούπολη: Η πιο απομακρυσμένη πόλη από την Αθήνα

Τις τέσσερις μέρες της επίσκεψής μας δεν μείναμε όμως στην αίθουσα του ξενοδοχείου που έλαβε χώρα το συνέδριο. Είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε από κοντά μια όμορφη και ζωντανή πόλη, με ένα εντυπωσιακό παραθαλάσσιο μέτωπο στο Θρακικό πέλαγος. Η Αλεξανδρούπολη τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται ραγδαία, καθώς μετατρέπεται σε ενεργειακό κόμβο γεωστρατηγικής σημασίας, με όλο και περισσότερους τουρίστες να την επισκέπτονται, κυρίως Τούρκους και Βούλγαρους, με ανάπτυξη των υποδομών της (κομβικής σημασίας η σύνδεση της Εγνατίας οδού με το λιμάνι) και έντονη ανοικοδόμηση.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις των ανθρώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης, σε μερικά χρόνια η Αλεξανδρούπολη θα είναι η τρίτη πιο σημαντική πόλη της Ελλάδας. Μιλάμε για την πρωτεύουσα μιας περιφέρειας που χιλιομετρικά είναι η πλέον απομακρυσμένη από την Αθήνα: απέχει οδικώς 840 χλμ. (μόλις 1 ώρα με το αεροπλάνο), ενώ η γεωγραφική της θέση την τοποθετεί πιο κοντά στην Κωνσταντινούπολη (295 χλμ.) σε σχέση με τη Θεσσαλονίκη (340 χλμ.).

Ταξιδεύοντας στον Έβρο, κατά μήκος των συνόρων

Το πρωί της Κυριακής επιβιβαζόμαστε στα αυτοκίνητα και παίρνουμε τον δρόμο παράλληλα με τα ελληνοτουρκικά σύνορα, κατευθυνόμενοι βόρεια. Όσοι ερχόμαστε για πρώτη φορά στην περιοχή, παρακολουθούμε τη φύση που όσο προχωράει θυμίζει ευρωπαϊκό τοπίο, με νοικοκυρεμένες εκτάσεις πεδιάδας στις οποίες οι Εβρίτες καλλιεργούν κυρίως σιτηρά και βαμβάκι. Όπως ανεβαίνουμε, στα δυτικά μας, σε κοντινή απόσταση, ξεκινάει το δάσος της Δαδιάς, χωρίς να έχουμε οπτική επαφή με τα καμένα, ενώ αριστερά, σε μεγάλο μέρος της διαδρομής, ταξιδεύουμε παράλληλα με τον φράκτη του Έβρου που σε κάποια σημεία είναι πολύ κοντά στον δρόμο. «Εκεί είναι Τουρκία» μας λέει ο οδηγός δείχνοντάς μας τη φύση σε κοντινή απόσταση – βγαίνοντας από το αστικό κέντρο, δεν μπορείς να μην αισθανθείς το βάρος αυτού του τόπου.

Για τον ταξιδιώτη το να βρίσκεται τόσο κοντά στα σύνορα, σε αυτό τον ενδιάμεσο χώρο Ανατολής και Δύσης, φτιάχνει ένα ιδιαίτερο συναίσθημα. Για τους ανθρώπους που ζουν εδώ είναι η ζωή τους, άλλωστε είναι στο θρακιώτικο dna η έννοια της συνύπαρξης, όπως θα μας πει η κ. Αγγελική Γιαννακίδου, ιδρύτρια του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης, αυτή η υπέροχη Θρακιώτισσα που μας συστήθηκε σε ένα πάνελ του συνεδρίου «Κλιματική Ανθεκτικότητα και Τοπική Κοινωνία» και μας συνόδευσε σε διάφορες στιγμές αυτού του ταξιδιού. Η κυρία Γιαννακίδου είναι μία από τις εμβληματικές μορφές αυτού του τόπου καθώς ίδρυσε το 2002 στην Αλεξανδρούπολη ένα από τα πιο ωραία μουσεία της Ελλάδας, συλλέγοντας η ίδια αντικείμενα που σχετίζονται με την παράδοση και την καθημερινή ζωή των ανθρώπων της Θράκης από το 17ο αιώνα και μετά: ρούχα, αγροτική ζωή, κεραμικά, διατροφή.

Η παράδοση όμως δεν είναι μόνο εκθέματα στο μουσείο αλλά έχει να παίξει ενεργό ρόλο στην ανθεκτικότητα της Θράκης. Όλα αυτά τα χρόνια, με το Δίκτυο Τεχνουργών Riza, που ξεκίνησε το 2020 από τα ορεινά χωριά της Ξάνθης και τους οικισμούς του βόρειου Έβρου, η Αγγέλα, όπως την προσφωνούν οι φίλοι, εκπαιδεύει τις γυναίκες να υφαίνουν, αναβιώνοντας τις παραδοσιακές τέχνες στο σήμερα ως ένα μέσο χειραφέτησης και βιοπορισμού.

«Είμαστε στα σύνορα κοντά, πρέπει να αυτοπροσδιοριστούμε, να συνεχίσουμε να παράγουμε αυτόν τον πολιτισμό» μας λέει σε κάποια από τις στάσεις αυτού του μικρού οδοιπορικού στον Έβρο, και δεν μπορείς να μη σκεφτείς, κοιτάζοντας τα όμορφα αλλά μελαγχολικά κάποιες φορές μέρη που βλέπουμε στη διαδρομή, πόσο η γεωγραφία καθορίζει την καθημερινή ζωή των ανθρώπων και πόσο κρίσιμο είναι να κρατηθούν στον τόπο τους οι νέοι άνθρωποι που εγκαταλείπουν, ελλείψει ευκαιριών και υποδομών, τα ακριτικά χωριά.

Ορεστιάδα Έβρου: Η νεότερη πόλη της Ελλάδας

Ο πρώτος σταθμός σε αυτό το μικρό οδοιπορικό στον νομό του Έβρου είναι η Ορεστιάδα. Η ΠτΔ παρακολουθεί την επιμνημόσυνη δέηση στον Ιερό Ναό Αγίων Θεοδώρων, καταθέτει στεφάνι (σε έναν τόπο όπως αυτός, τα εθνικά σύμβολα και οι θρησκευτικές τελετές δημιουργούν μια διαφορετική συγκίνηση), ενώ ακολουθεί η ανακήρυξή της σε επίτιμη δημότη, την τελευταία μέρα των εκδηλώσεων για τη συμπλήρωση 101 χρόνων από την ίδρυση της Νέας Ορεστιάδας.

Για τους κατοίκους αυτής της πόλης, που έχουν φορέσει «τα καλά» τους για να τιμήσουν την ημέρα, η επιτιμοποίηση της Προέδρου της Δημοκρατίας έχει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό. Στην ομιλία της στο Δημαρχείο η Κατερίνα Σακελλαροπούλου, αφού αναφερθεί στους δεσμούς της με τη Θράκη, «ένα τόπο μνήμης και βιώματος με τον οποίο με συνδέει όχι μόνο η καταγωγή από την πλευρά της μητέρας μου, αλλά και ένα παράδειγμα ζωής που χαρακτηρίζεται από σεβασμό στη φύση, μόχθο, αρχές και αξίες», μας μιλάει για την ιστορία της πόλης, που είναι η νεότερη πόλη της Ελλάδας.

«Η Ορεστιάδα δημιουργήθηκε από το μηδέν, καθώς άρχισε να οικοδομείται το 1923 σε απόσταση δύο μόλις χιλιομέτρων από τον ποταμό Έβρο για να στεγάσει τους διωγμένους από τις προγονικές εστίες τους στο όμορφο Καραγάτς της Αδριανούπολης Έλληνες και να γίνει ένα ακόμη δείγμα του θάρρους, της πίστης και του δυναμισμού του προσφυγικού στοιχείου στη μεγάλη εποποιΐα της ενσωμάτωσής του στη νέα του πατρίδα».

Δεν μπορείς να έρθεις εδώ και να μη μιλήσεις για τα σύνορα, είμαστε σε έναν τόπο στον οποίον ανέκαθεν η γεωγραφία παράγει πολιτική. «Κύριε Δήμαρχε, την ώρα που ο διεθνής ορίζοντας έχει σκοτεινιάσει από την αυξανόμενη ένταση σε δυο εμπόλεμες περιοχές στην ευρύτερη γειτονιά μας, κατανοούμε όλοι ότι είναι επιτακτική ανάγκη η αποτελεσματική φύλαξη και ο έλεγχος των συνόρων μας, που είναι και σύνορα της ΕΕ. Είστε σε αυτή τη γωνιά της πατρίδας μας οι ακρίτες τους οποίους τιμούμε, εμπιστευόμαστε και στηρίζουμε. Θα είμαστε κοντά σας σε κάθε προσπάθεια ενίσχυσης των υποδομών, της ασφάλειας και της παραγωγικότητας στην περιοχή σας. Αποδεχόμενη σήμερα με συγκίνηση την τιμή να είμαι κι εγώ δημότης Ορεστιάδας, θα χαρώ να συνεχίσετε το έργο σας με την ίδια επιμονή και ζέση. Καλή δημιουργική πορεία».

Οι δημοσιογράφοι της αποστολής κρατάμε τα λόγια του δήμαρχου Ορεστιάδας Διαμαντή Παπαδόπουλου, που έρχονται σαν απάντηση: «Κυρία πρόεδρε, στο πρόσωπό σας βρίσκει έκφραση ο νέος ελληνικός πατριωτισμός που απαντάει θετικά στις προκλήσεις του σύγχρονου ραγδαία μεταβαλλόμενου κόσμου. Ο λόγος σας αποπνέει ένα φιλελεύθερο πνεύμα που δίνει νόημα στην πορεία του Ελληνισμού προς το μέλλον». Ο δήμαρχος μας θυμίζει και τη γεμάτη συμβολισμό πρώτη έξοδο της Κατερίνας Σακελλαροπούλου αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων της, το Πάσχα του 2020, στις Καστανιές, όπου αντάλλαξε ευχές με τους άντρες και τις γυναίκες των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας. Εκεί θα πάμε αμέσως μετά.

Επόμενη στάση, Καστανιές: Το μικρό ακριτικό χωριό συνοριακό φυλάκιο του Έβρου

Το μικρό αυτό ακριτικό χωριό στο βορειοανατολικό άκρο της Ελλάδας είναι ένα από τα 4 συνοριακά φυλάκια του νομού Έβρου, το μοναδικό χερσαίο με την Τουρκία. Λίγες εκατοντάδες μέτρα από εκεί που βρισκόμαστε τώρα, τον Φεβρουάριο του 2021 έγιναν τα επεισόδια με την απόπειρα παραβίασης των ελληνικών συνόρων και οργανωμένης εισβολής εκατοντάδων παράτυπων μεταναστών από την τουρκική πλευρά. Σε αυτό το χωριό –που σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είχε 1.059 κατοίκους και του 2021 ζουν μόλις 698 κάτοικοι– η Κατερίνα Σακελλαροπούλου εγκαινίασε τη Διαδραστική Έκθεση Επιστήμης και Τεχνολογίας «Ευγένιος Ευγενίδης», στο μέχρι πρότινος εγκαταλειμμένο, λόγω έλλειψης μαθητών, δημοτικό σχολείο Καστανιών.

Όπως σημείωσε στην ομιλία της η Κ. Σακελλαροπούλου, κάτω από έναν ανελέητο μεσημεριανό ήλιο (ποτέ δεν είχε ξανά τέτοια ζέστη Ιούνιο μήνα σε αυτά τα μέρη, μας λένε οι κάτοικοι) αλλά με τη διάθεση ντόπιων και επισκεπτών ακμαία, ήταν ο ιδανικός επίλογος του συνεδρίου «Κλιματική Ανθεκτικότητα και τοπική κοινωνία». Η ιδέα της μεταφοράς των εκθεμάτων της έκθεσης που δημιουργήθηκε από το Ίδρυμα Ευγενίδου και το Διεθνές Γαλλικό Κέντρο Επιστήμης και Τεχνολογίας στο ανακαινισμένο Δημοτικό Σχολείο των Καστανιών, έχουν στόχο να μετατρέψουν το ακριτικό χωριό σε Πρότυπο Κέντρο Τεχνολογίας του Δήμου Ορεστιάδας. Τα εκθέματα αφορούν τις θετικές επιστήμες, φυσική, βιολογία, τεχνολογία, στα οποία μικροί και μεγάλοι μπορούν με βιωματικό και διασκεδαστικό τρόπο να έρθουν σε επαφή με τον κόσμο της Επιστήμης και της Τεχνολογίας.

Να πούμε εδώ ότι το Ίδρυμα Ευγενίδου εδώ και πολλά χρόνια διατηρεί στενή επαφή με τη Θράκη και ιδιαίτερα τον ακριτικό Έβρο, κυρίως μέσα από δωρεές σε φορείς της εκπαίδευσης, καθώς το Διδυμότειχο είναι ο τόπος καταγωγής του ιδρυτή του, εφοπλιστή και εθνικού ευεργέτη Ευγένιου Ευγενίδη.

Ίσως όλα αυτά να ακούγονται κάπως οξύμωρα. Τα χωριά του Έβρου με τους άδειους δρόμους, τα λιγοστά μαγαζιά, με πολλά σπίτια κλειστά με κατεβασμένα τα παντζούρια και τις ελληνικές σημαίες στα περισσότερα να ανεμίζουν περήφανα. Κι από την άλλη, ένα Πρότυπο Κέντρο Τεχνολογίας σε ένα χωριό χωρίς παιδιά, η δημιουργία του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Αειφορίας στην Ορεστιάδα, ένα πολύ σημαντικό συνέδριο για το κλίμα στην πρωτεύουσα, δεν έχουν μόνο ένα τεράστιο συμβολικό βάρος. Δημιουργούν ελπίδα στους ανθρώπους φτιάχνοντας αντίβαρα που στηρίζουν έμπρακτα τον τόπο, που πρέπει όχι μόνο να αντέξει αλλά να δυναμώσει ως προς τις υποδομές και το ανθρώπινο δυναμικό. Είναι τα σύνορα της χώρας.

Τα ηλιοτρόπια και ένα ζευγάρι ηλικιωμένων

Στη διαδρομή μέχρι τις Καστανιές, αλλά και μετά μέχρι το Πεντάλοφο για το γεύμα που παρέθεσε στην ΠτΔ ο δήμαρχος Ορεστιάδας, διασχίσαμε όλο το ανατολικό και βόρειο κομμάτι του νομού Έβρου φτάνοντας πια κοντά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.

Σε όλη τη διαδρομή δεν σταματήσαμε να χαζεύουμε τις απέραντες εκτάσεις με τα ηλιοτρόπια. Τα τελευταία δέκα χρόνια η καλλιέργεια του ηλίανθου, που αξιοποιεί χαμηλής γονιμότητας μη αρδευόμενα εδάφη, έχει σε ετήσια βάση μια έκταση περίπου 300.000 στρέμματα, δημιουργώντας τοπία που λες και έχουν βγει από πίνακες του Βαν Γκογκ. Σε όλο τον δρόμο η εβρίτικη φύση δεν σταματά να μας εκπλήσσει με την ξεχωριστή ομορφιά της.

Και με αυτές τις υπέροχες εικόνες θα κλείναμε αυτό το μικρό οδοιπορικό στον νομό του Έβρου, αν δεν ακολουθούσε μία τελευταία εμβόλιμη στάση στην επιστροφή, στον δρόμο για το αεροδρόμιο. Με μια μικρή παράκαμψη 15 λεπτά από το Διδυμότειχο, σταματήσαμε στη Μάνη, ένα μικρό χωριό όπου μας περίμεναν ένα ζευγάρι ηλικιωμένων. Η κ. Σωτηρία και ο κ. Παναγιώτης Αραμπατζής υποδέχονται την ΠτΔ και όλους εμάς, τους ανθρώπους που τη συνοδεύουν, στο ταπεινό τους σπίτι.

Οι δυο τους χρειάστηκε να ξενιτευτούν στη Γερμανία το 1966, όπου εργάστηκαν ο κ. Παναγιώτης σε εργοστάσιο πλεκτών και σε αυτοκινητοβιομηχανία και η κ. Σωτηρία σε σοκολατοποιΐα. Σχεδόν 50 χρόνια μετά, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου κάθεται στον καναπέ ανάμεσά τους και μιλάνε. Ο κ. Παναγιώτης φροντίζει την κ. Σωτηρία, που είναι 86 χρονών και όχι πολύ καλά στην υγεία της, η οποία ήθελε από παλιά να κάνει μια δωρεά στο νοσοκομείο από τα χρήματα που είχαν μαζέψει μια ζωή. Τελικά με τις 100.000 ευρώ που έδωσαν αγοράστηκε ένα μικρό λεωφορείο το οποίο μεταφέρει άτομα με ειδικές ανάγκες στο Κέντρο Φυσικής Ιατρικής Αποκατάστασης Ορεστιάδας και εξοπλισμός για το νοσοκομείο.

Η κ. Σωτηρία δείχνει με χέρια που τρέμουν τη φωτογραφία με το αυτοκίνητο που γράφει το όνομά της. «Μας δίνετε μεγάλη χαρά» λέει ανάμεσα σε άλλα ο κ. Παναγιώτης στην Πρόεδρο που τον επαινεί για αυτή τους τη χειρονομία τους, προσθέτοντας εκείνος το συγκινητικό: «Μα, κυρία πρόεδρε, όλοι εμείς είμαστε το κράτος». Είναι μια στιγμή γεμάτη ενσυναίσθηση, σχεδόν ιερή, δύο άνθρωποι στη δύση της ζωής τους που η ευγενική και γενναιόδωρη πράξη τους δίνει πίσω σαν δώρο αυτό το τρυφερό τετ α τετ με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Αυτός ήταν και ο επίλογος του μικρού αυτού οδοιπορικού, η επισφράγιση ενός πράγματος που υπογράμμιζε η Κατερίνα Σακελλαροπούλου σε όλο το ταξίδι, μέσα από την καρδιά της αλλά και με μια βιωμένη βεβαιότητα, για το ήθος των ανθρώπων της Θράκης:

«Είναι απλοί και σεμνοί, συγκινητικοί...»