Σήμερα το Θερινό Ηλιοστάσιο - Πόσο θα διαρκέσει η μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου

Σήμερα (20.6) καταγράφεται το Θερινό Ηλιοστάσιο 2024 και μαζί του φέρνει τη μεγαλύτερη ημέρα της χρονιάς. Η επίσημη έναρξη του καλοκαιριού είναι γεγονός και σύμφωνα με το Time and Date η μεγαλύτερη ημέρα του έτους στην Αθήνα θα διαρκέσει 14 ώρες και 52 λεπτά. 

Το Θερινό Ηλιοστάσιο θα καταγραφεί σήμερα Πέμπτη 20 Ιουνίου 2024, ώρα 23:50. Από τις επόμενες κιόλας ημέρες, η μέρα θα αρχίσει να μικραίνει. Το θερινό ηλιοστάσιο εγκαινιάζει αστρονομικά την έναρξη του καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο, όπου ανήκει και η Ελλάδα. Ταυτόχρονα, στο νότιο ημισφαίριο θα σημειωθεί το χειμερινό ηλιοστάσιο και θα αρχίσει ο χειμώνας.

Όπως εξηγεί η Washington Post, «κατά τη διάρκεια δίσεκτων ετών, όπως το 2024, τα ηλιοστάσια και οι ισημερίες συμβαίνουν περίπου 18 ώρες και 11 λεπτά νωρίτερα από το προηγούμενο έτος». Κατά τη διάρκεια των μη δίσεκτων ετών, ο χρόνος του ηλιοστασίου μετακινείται αργότερα, συνήθως την 21η Ιουνίου. Το ερώτημα ποιος κατάλαβε πρώτος ότι η μεγαλύτερη μέρα του χρόνου αντιστοιχεί στο υψηλότερο σημείο του ήλιου στον ουρανό είναι «θεαματικά αναπάντητο», είπε στο TIME το 2016 ο Όουεν Τζίνγκεριτς, ομότιμος καθηγητής Αστρονομίας και Ιστορίας της Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, εξηγώντας ότι δεν υπάρχει γραφή για την καταγραφή αυτής της μεγάλης ανακάλυψης. 

Τι είναι το ηλιοστάσιο

Ηλιοστάσιο ονομάζεται η χρονική στιγμή κατά την οποία ο άξονας της Γης εμφανίζεται στραμμένος όσο περισσότερο προς ή μακριά από τον Ήλιο, συμβαίνει κατά την ετήσια τροχιά της Γης γύρω από αυτόν. Αυτό ισοδυναμεί με τον Ήλιο να βρίσκεται στο βορειότερο ή νοτιότερο (ετήσιο) του ουρανού που βρίσκεται ποτέ το μεσημέρι, όπως εμφανίζεται σε εμάς πάνω στην επιφάνεια της Γης.

Για περιοχές της Γης εκτός των Τροπικών (δηλαδή με γεωγραφικό πλάτος μεγαλύτερο από 23.5 μοίρες ή μικρότερο από -23.5 μοίρες), τα ηλιοστάσια είναι επίσης οι ημέρες κατά τις οποίες ο Ήλιος φτάνει το ψηλότερο (θερινό ηλιοστάσιο) ή το χαμηλότερο σημείο (χειμερινό ηλιοστάσιο) που έχει το μεσημέρι στη διάρκεια ενός χρόνου. Η ημέρα του ηλιοστασίου είναι είτε η μεγαλύτερη (το Καλοκαίρι-Θερινό ηλιοστάσιο) είτε η μικρότερη (το Χειμώνα-Χειμερινό ηλιοστάσιο) μέρα του έτους για όλες τις περιοχές της γης εκτός από τους Τροπικούς.

Η λέξη προέρχεται από το «ήλιος» και το «στέκομαι»/«στάση» επειδή κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια (κίνηση στην απόκλιση), μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται. Με την ευρύτερη σημασία, ο όρος «ηλιοστάσιο» σημαίνει και την ημέρα που παρατηρείται αυτό το φαινόμενο, δύο φορές τον χρόνο, τον Ιούνιο και τον Δεκέμβριο.

Το Θερινό Ηλιοστάσιο συμβαίνει όταν η γωνία του ημι-άξονα κάποιου πλανήτη, είτε του βόρειου ή του νοτίου ημισφαιρίου, είναι πιο κεκλιμένη προς το αστέρι στο οποίο περιστρέφεται (τροχιά του πλανήτη). Η μέγιστη κλίση του άξονα της Γης προς τον ήλιο είναι 23 ° 44 '. Αυτό συμβαίνει δύο φορές ετησίως, στους οποίους χρόνους ο Ήλιος φτάνει στην υψηλότερη θέση του στον ουρανό, όπως φαίνεται από το βορρά ή το νότιο πόλο.