Διονύσης Θεοδωράτος: «Κινητοποίηση όλων των διαθέσιμων πόρων για τη μετάβαση στην πράσινη επιβατηγό ναυτιλία»

Ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (Σ.Ε.Ε.Ν.) με τις 23 εταιρείες επιβατηγού ναυτιλίας ως μέλη του, με πλοία μεταφορικής ικανότητας άνω των 82.000 επιβατών, συνολικής χωρητικότητας άνω των 737.000 κόρων (Κ.Ο.Χ.), και με απασχολούμενους κοντά στους 4.000 ναυτικούς, αποτελεί θεσμικό συνομιλητή του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και της ελληνικής κυβέρνησης για όλα τα ζητήματα της επιβατηγού ναυτιλίας και στήριξης της νησιωτικότητας, με γνώμονα το συμφέρον της ελληνικής οικονομίας, την ανάδειξη της ελληνικής σημαίας και του Έλληνα ναυτικού.

Ως κοινωνικός εταίρος, ο Σύνδεσμός μας διαπραγματεύεται και υπογράφει για σειρά ετών στις τρεις κατηγορίες πλοώντων επιβατηγών πλοίων τις ανάλογες Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας των πληρωμάτων, οι οποίες κυρώνονται από τον υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Στο σημείο αυτό, να επισημάνω τη συμβολή των πληρωμάτων μας στην αξιόπιστη εκτέλεση των δρομολογίων και τις εξαιρετικές υπηρεσίες στο επιβατικό κοινό.

Στοιχεία όπως ότι η ελληνική ακτοπλοΐα:

• Αποτελεί το μοναδικό μέσο μεταφοράς για τη συντριπτική πλειοψηφία των νησιωτικών περιοχών της Ελλάδας, συνδέει 115 νησιά με την ηπειρωτική χώρα σε καθημερινή βάση, εκ των οποίων τα 89 εξυπηρετούνται αποκλειστικά και μόνο από τα ακτοπλοϊκά πλοία. Ο λιμένας του Πειραιά εξυπηρετεί πάνω από 100 προορισμούς νησιωτικών περιοχών.
• Εξυπηρετεί το 95% της κίνησης του ακτοπλοϊκού δικτύου μεταφορών, με δρομολογήσεις πλοίων, χωρίς καμία κρατική ενίσχυση, επιχορήγηση ή επιδοτήσεις, έναντι του υπόλοιπου 5% της κίνησης (44 «άγονα» νησιά) που εξυπηρετούνται με τη μίσθωση πλοίων, των οποίων η αποζημίωση μετά βίας καλύπτει το λειτουργικό κόστος.
• Οι μεταφορές μεταξύ των νησιών εκτελούνται μόνο με ακτοπλοϊκά πλοία.
• Οι θαλάσσιες ενδομεταφορές στην Ελλάδα αποτελούν το 18% των ευρωπαϊκών θαλάσσιων ενδομεταφορών, ενώ ο πληθυσμός της μόλις το 2,2%.

Τα παραπάνω αναδεικνύουν τη συμβολή των ακτοπλοϊκών επιχειρήσεων στη νησιωτικότητα, τη συνοχή, τη γεωγραφική συνέχεια, τον τουρισμό και την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη της χώρας.

Σήμερα, και με ορίζοντα το 2030, η σημαντικότερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ελληνική ακτοπλοΐα στο πλαίσιο των νομοθετικών μέτρων και δράσεων της πράσινης μετάβασης είναι αυτή της ανανέωσης του στόλου. Ωστόσο, ακόμη δεν έχει ανοίξει κανένας κύκλος χρηματοδότησης στη χώρα μας.

Για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου και την προσαρμογή στους νέους περιβαλλοντικούς κανονισμούς αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, απαιτούνται νέες επενδύσεις. Οι οποίες, όμως, είναι αναγκαίο να συγχρηματοδοτηθούν μέσω προγραμμάτων και Ταμείων ευρωπαϊκών ή/και κρατικών.

Σημειώνεται ότι ο ακτοπλοϊκός μας στόλος στηρίζεται μέχρι σήμερα στις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα, οι οποίες εκτιμάται ότι τα αμέσως επόμενα 3-5 χρόνια θα ξεπεράσουν το 1 δισ. ευρώ.

Για τη στήριξη της βιωσιμότητας και της ανταγωνιστικότητας των ακτοπλοϊκών μεταφορών απαιτείται καταρχάς η άμεση επιχορήγηση με ποσό ύψους τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ, από χρηματοδοτικούς μηχανισμούς με ευέλικτες και απλές διαδικασίες.

Η επαναδραστηριοποίηση των ναυπηγοεπισκευαστικών δραστηριοτήτων και των μεγάλης δυναμικότητας ναυπηγικών μονάδων, με την έναρξη υλοποίησης προγραμμάτων εκτέλεσης ιδιωτικών επενδύσεων περιβαλλοντικής αναβάθμισης των  υφιστάμενων πλοίων ή κατασκευής νέων πλοίων κατάλληλων για την ακτοπλοΐα, αναδεικνύει την ιδιαίτερη προστιθέμενη αξία των μονάδων αυτών και των επενδύσεων του κλάδου μας στην ελληνική οικονομία.

Οι προτάσεις του Συνδέσμου μας για την εφαρμογή από την πολιτεία και την υλοποίηση δέσμης μέτρων στήριξης της πράσινης μετάβασης του ακτοπλοϊκού μας στόλου, της νησιωτικότητας και της απασχόλησης συνοψίζονται στις ακόλουθες θεματικές ενότητες:

• Χρηματοδότηση και επιχορήγηση των επενδύσεων απανθρακοποίησης του ακτοπλοϊκού στόλου.

Οι επενδύσεις απανθρακοποίησης με στόχο τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και τη μείωση του αποτυπώματος του στόλου της επιβατηγού ναυτιλίας πρέπει να εστιάζονται κυρίως σε έργα ναυπήγησης νέων πλοίων ή σε επενδύσεις εκσυγχρονισμού των υφιστάμενων πλοίων με μηχανές χρήσης διπλού εναλλακτικού καυσίμου.

Να αναφέρουμε ενδεικτικές περιπτώσεις του τι συμβαίνει σε κάποιες χώρες της Ε.Ε.:

― Επιδοτείται η χρήση βιοκαυσίμων.

― Συγχρηματοδοτούνται επενδύσεις «Cold Ironing» υποδομών και εξοπλισμών ηλεκτροδότησης των ελλιμενισμένων πλοίων.

― Συγχρηματοδοτούνται επενδύσεις υβριδικών πλοίων ή ηλεκτροκίνητων ή μετατροπής μηχανών πρόωσης πλοίων για τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων.

Σχετικά με την παραπάνω δράση να αναφέρω ότι πριν από έναν χρόνο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal), ενέκρινε αίτημα της Ιταλίας για κρατική επιχορήγηση προγράμματος βελτίωσης των περιβαλλοντικών επιδόσεων των πλοίων της ιταλικής ακτοπλοΐας.

• Χρηματοδότηση και υλοποίηση των λιμενικών υποδομών στήριξης της πράσινης μετάβασης.
• Επένδυση των ακτοπλοϊκών εισπράξεων ως ανταποδοτικών, στη βελτίωση της λειτουργικότητας, της ασφάλειας, της υποδομής εναλλακτικών καυσίμων και ηλεκτροδότησης με πολιτική χρεώσεων επιβράβευσης της χρήσης.
• Προσέλκυση των νέων για στελέχωση των ακτοπλοϊκών πλοίων και ευρύτερα της Ναυτιλίας μας.

Η πορεία της προσέλκυσης νέων ναυτικών δεν ακολούθησε τη ραγδαία εξέλιξη του στόλου της ελληνικής ναυτιλιακής διαχείρισης. Η έλλειψη προσωπικού για τη στελέχωση των πλοίων της επιβατηγού ναυτιλίας αποτελεί μια αυξανόμενη πρόκληση προς αντιμετώπιση.

Ως εκ τούτου, για την αντιμετώπιση του ζητήματος απαιτούνται:

― Συντονισμός όλων και θέσεις εργασίας προσαρμοσμένες στις νέες τεχνολογίες της Ψηφιοποίησης - Πράσινης Μετάβασης.

― Η χάραξη μιας σύγχρονης στρατηγικής προσέλκυσης των νέων, προβολής των ευκαιριών σταδιοδρομίας του επαγγέλματος στον κλάδο, της επαγγελματικής καταξίωσης, της προσφοράς και της σημασίας του στην ανάπτυξη.

• Εφαρμογή δημοσιονομικών μέτρων ισότιμης αντιμετώπισης της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού ακτοπλοϊκού στόλου με πολιτικές ανάλογες των διεθνών και εσωτερικών γραμμών των κρατών μελών της Ε.Ε.:

― Ένταξη στον συντελεστή 13% του ΦΠΑ του εισιτηρίου του επιβάτη και του μεταφερόμενου Ι.Χ. οχήματος. Στις αντίστοιχες ακτοπλοϊκές μεσογειακές μεταφορές, ο  συντελεστής ΦΠΑ  της Ιταλίας διαμορφώνεται στο 5%, στη Γαλλία και την Ισπανία στο 10%, ενώ στη Μάλτα στο 0%.

― Επιδότηση των εργοδοτικών εισφορών των ναυτολογημένων ναυτικών, των πλοίων με ελληνική σημαία και των ακτοπλοϊκών εταιρειών μέσω της παρακράτησης του φόρου μισθωτών υπηρεσιών.

• Επαναπροσδιορισμός των όρων και προϋποθέσεων, βάσει κριτηρίων πράσινης μετάβασης, της μίσθωσης των πλοίων (σύμβαση ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας) για την παροχή έργου ακτοπλοϊκής μεταφοράς εξυπηρέτησης των νησιών των «άγονων» γραμμών (γραμμές με εξαιρετικά χαμηλή επιβατική-εμπορική κίνηση) ή γραμμών αναπτυξιακού χαρακτήρα κατόπιν διαγωνιστικών διαδικασιών.

Η ουσιαστική μετάβαση στην Πράσινη Επιβατηγό Ναυτιλία χρειάζεται στήριξη και κινητοποίηση όλων των διαθέσιμων πόρων. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας και οι λοιποί χρηματοδοτικοί μηχανισμοί πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στη χρηματοδότηση επενδύσεων «Πράσινης Επιβατηγού Ναυτιλίας» σε έργα που θα αυξάνουν τις περιβαλλοντικές επιδόσεις, την ενεργειακή απόδοση και την ανανέωση των δρομολογημένων πλοίων της ελληνικής ακτοπλοΐας.