Μαριέττα Βυθούλκα: Η ιστορία της πρώτης γυναίκας πλοίαρχου του Ιονίου

Tη φωνάζουν Καπετάνισσα. «Καπετάνισσα Μαριέττα, δικό σου». Η 34χρονη Μαριέττα Βυθούλκα από το Κοιλιωμένο Ζακύνθου, είναι η πρώτη και μοναδική γυναίκα πλοίαρχος του Ιονίου κι αναλαμβάνει καθημερινά τη διακυβέρνηση του πλοίου Ανδρέας Κάλβος της Levante Ferries, εκτελώντας το δρομολόγιο Πάτρα - Σάμη - Ιθάκη. Δυναμική, ευγενική και ταυτόχρονα αυστηρή στη δουλειά της, έμαθε να «διαβάζει χαρακτήρες» όλα αυτά τα χρόνια, όπως μου λέει. Σηκώνεται νωρίς, με έγνοια να δει τι καιρό έχει να αντιμετωπίσει στο ταξίδι κι έπειτα εξετάζει αν είναι όλα όπως τα «άφησε» την προηγούμενη, αν για παράδειγμα η πρόσδεση είναι ασφαλής. Στη συνέχεια ελέγχει τα ναυτιλιακά όργανα της γέφυρας κι επιβλέπει τη φόρτωση του πλοίου. Η ολοκλήρωση της προετοιμασίας του απόπλου, περνάει από την ίδια.

Μαριέττα Βυθούλκα: H ιστορία της πρώτης γυναίκας πλοίαρχου του Ιονίου

Ζει μεταξύ Ζακύνθου και Κεφαλονιάς – εξαρτάται πού την χρειάζεται η εταιρεία. Η καθημερινότητά της είναι απαιτητική και ο ελεύθερος χρόνος της ελάχιστος. Οι φίλοι το έχουν συνηθίσει ότι δεν μπορεί να βρίσκεται πάντα κοντά τους, ισορροπούν την απόσταση όμως με συχνή επικοινωνία. Και εγώ δυσκολεύτηκα να ξεκλέψω λίγο από τον χρόνο της, αφού βρίσκεται αδιάλειπτα «στο νερό». Αυτό που τη γεμίζει, εκτός από τη δουλεία της, είναι να περνά χρόνο με τους ανθρώπους της, να διαβάζει βιβλία και να βρίσκεται κοντά στη φύση, άλλοτε κάνοντας βουτιές στην αγαπημένη της παραλία Πόρτο Ρόξα και άλλοτε στο Κορακονήσι στο νησί της.

Όλα ξεκίνησαν όταν ο μπαμπάς της, ναυτικός στο επάγγελμα, την έπαιρνε μαζί του στα δρομολόγια Κυλλήνη - Ζάκυνθο. «Έκανε» τιμόνι από μικρή και μάθαινε πλάι του να «διαβάζει» τον καιρό. Ακολούθησε την πορεία του, όπως και τα αδέρφια της τα οποία εργάζονται σήμερα στην ίδια εταιρεία. «Θα μπορούσε να το πει κάποιος καθαρά οικογενειακή υπόθεση!» Το σημαντικό είναι ότι ποτέ κανείς δεν την απέτρεψε από το να ασχοληθεί με αυτό το «αντρικό» επάγγελμα. Αντίθετα, έλαβε μεγάλη στήριξη από τον περίγυρο που πίστευε σε εκείνη και έβλεπαν το «μικρόβιο» μέσα της. Σπούδασε στην ΑΕΝ Ασπροπύργου, εντάχθηκε αρχικά στο δυναμικό της Seajets και το 2015 στη Levante Ferries ως ανθυποπλοίαρχος. Οχτώ χρόνια μετά, τον Ιούλιο του 2023, προάχθηκε σε πλοίαρχος.

«Τα πρώτα μου ταξίδια ήταν στο πλαίσιο της πρακτικής μου άσκησης στη γραμμή Κυλλήνη - Ζάκυνθος. Θυμάμαι χαρακτηριστικά τον ενθουσιασμό μου και την επιθυμία μου να αποτυπώσω όσα περισσότερα έβλεπα και άκουγα. Παρατηρούσα τα πάντα γύρω μου.

»Θεωρητικά πρόκειται για ένα ανδροκρατούμενο επάγγελμα. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί κάποιες γυναίκες να διστάζουν για προσωπικούς λόγους να διεκδικήσουν μια τέτοια θέση και σε άλλες να μην τους δίνεται το βήμα. Θεωρώ ότι όλες μπορούν να καταφέρουν όσα επιθυμούν με τόλμη και αγώνα. Θαυμάζω όλες τις γυναίκες της ελληνικής ακτοπλοΐας, αλλά και εκείνες στα ποντοπόρα πλοία που έχουν να αντιμετωπίσουν καθημερινά τόσες προκλήσεις. Θαυμάζω όλους τους ανθρώπους που προσπαθούν για τα όνειρά τους ασχέτως φύλου. Στις φορτώσεις πλοίων μου έλεγε ο κόσμος “Eίμαστε μαζί σου. Συγχαρητήρια. Μας έκανες περήφανους”. Όταν μαθεύτηκε με χαιρετούσαν παντού. Πήγαινα στο περίπτερο και μου έλεγαν “είσαι η καπετάνισσά μας”.

»Μέχρι τώρα δεν έχει αμφισβητήσει κάποιος συνάδελφος ή επιβάτης τις επαγγελματικές μου ικανότητες εξαιτίας του ότι είμαι γυναίκα. Αν το έχει κάνει πίσω από την πλάτη μου, δεν το γνωρίζω. Κι αν ποτέ συνέβη δεν δίνω καν σημασία. Εργάζομαι σκληρά καθημερινά για όσα έχουν νόημα τόσο για τη δική μου εξέλιξη όσο και της ομάδας. Έλαβα αμέριστη υποστήριξη από τον cpt Ανδρέα Ακτύπη και έτσι ανέλαβα την ευθύνη και την τιμή νιώθοντας έτοιμη να αποτελέσω παράδειγμα για κάθε νέο κορίτσι που θέλει να ακολουθήσει τα όνειρά του και επηρεάζεται από τη βαθιά πατριαρχική κοινωνία στην οποία δυστυχώς ακόμη και τώρα ζούμε. Παρ’ όλα αυτά θέλω να πιστεύω πως τα πράγματα προχωράνε πάντα προς το καλύτερο και η κοινωνία αναγνωρίζει πλέον τις δυνάμεις κάθε γυναίκας και το έργο που παράγει η καθεμιά ξεχωριστά στο πεδίο δραστηριότητάς της».

Ιδιαίτερα ευτράπελα δεν της έχουν συμβεί από τότε που ξεκίνησε τα δρομολόγιά της ως πλοίαρχος. Όπως μου λέει όμως, δεν θα ξεχάσει ποτέ όταν ένας επιβάτης έπαθε ανακοπή και εγκεφαλικό, με την ίδια και την ομάδα της να του παρέχουν πρώτες βοήθειες. «Ο άνθρωπος ευτυχώς σώθηκε. Είχαμε έναν κοινό γνωστό, έτσι βρήκε κάποια στιγμή το τηλέφωνό μου και με πήρε προσωπικά να με ευχαριστήσει που τον βοηθήσαμε. Μέσα από τα ταξίδια γνωρίζεις μέρη και ανθρώπους, μαθαίνεις ιστορίες για τους επιβάτες που θέλουν να τις μοιραστούν μαζί σου. Άλλες πάλι φορές συμβαίνει κάτι και απλώς γνωρίζεστε».

Μια πλοίαρχος σήμερα χρειάζεται την ομάδα της…

«Οι ομάδες πάνε μπροστά, οι ομάδες φέρνουν επιτυχημένα αποτελέσματα. Αν μιλήσουμε όμως επί προσωπικού, είναι μια θέση που χρειάζεται γερό στομάχι. Οι απαιτήσεις πολλές, οι ευθύνες περισσότερες και οι στιγμές διαχείρισης κρίσεων πολύ συχνό φαινόμενο. Προτεραιότητά μας είναι οι επιβάτες μας και γι’ αυτό μια σύγχρονη πλοίαρχος πρέπει να είναι ψύχραιμη και αποφασιστική, να έχει τον πλήρη έλεγχο. Πάνω από όλα χρειάζεται να είναι άνθρωπος. Οι νέοι καλό είναι να το σκεφτούν σοβαρά πριν ακολουθήσουν αυτό το επάγγελμα».

Η παρουσία της στις επισκευές δεν είναι επιλογή, αλλά επιταγή καθώς δεν γίνεται να επισκευάζεται ένα πλοίο χωρίς πλήρωμα, πόσο μάλλον τους αξιωματικούς και την πλοίαρχο. «Τα επαγγελματικά μου όνειρα ως έναν βαθμό έχουν εκπληρωθεί. Ανήκω σε μια εταιρεία η οποία με ανέδειξε και λειτουργεί υποστηρικτικά για μένα. Το σίγουρο είναι πως μόλις πάρω άδεια θα πάω να ξεκουραστώ στο χωριό μου και θα κάνω ένα μεγάλο ταξίδι στο εξωτερικό που τόσο πολύ θέλω. Κάποια στιγμή θα ήθελα να κάνω και μια μεγάλη κρουαζιέρα – κάτι που δεν έχω δοκιμάσει».