Πανελλήνιες 2024: Τι πρέπει και τι δεν πρέπει να πούμε στον μαθητή που δίνει εξετάσεις

Είναι γεγονός ότι η περίοδος των πανελληνίων είναι ιδιαίτερα στρεσσογόνος όχι μόνο για τα παιδιά, που είναι οι πρωταγωνιστές αυτής της δοκιμασίας, αλλά και για τους γονείς τους που τα στηρίζουν σε όλη την περίοδο της προσπάθειάς τους. Η ATHENS VOICE μίλησε με την Αλεξάνδρα Καππάτου, ψυχολόγο - παιδοψυχολόγο, η οποία εξήγησε τι πρέπει και τι δεν πρέπει να λέμε στα παιδιά που δίνουν πανελλήνιες αλλά και τους τρόπους με τους οποίους θα αποφύγουν οι μαθητές το άγχος των εξετάσεων.

Οι γονείς από τη μία συμμερίζονται την αγωνία των παιδιών τους για τις πανελλήνιες ωστόσο από την άλλη δεν είναι σίγουροι για το πώς ακριβώς πρέπει να φερθούν στη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου, αναφέρει η κ. Καππάτου. «Όλη αυτή η πίεση μπορεί να διαταράξει τις ισορροπίες στην οικογένεια γι’ αυτό είναι απαραίτητο μαζί με τους εφήβους σας να προετοιμαστούν και οι γονείς».

Πανελλήνιες: Τι πρέπει και τι δεν πρέπει να πούμε σε ένα παιδί που δίνει εξετάσεις;

Αν μπορούμε να συμπυκνώσουμε σε μια φράση τι πρέπει να κάνουμε θα έλεγα να διατηρούμε την ψυχραιμία μας, επισημαίνει η κ. Καππάτου και συνεχίζει: Να έχουμε ρεαλιστικές προσδοκίες από τα παιδιά μας. Να είμαστε εκεί, υποστηρικτικοί όταν λυγίζουν ή προστρέχουν σε εμάς για βοήθεια. Να είμαστε κοντά τους χωρίς άγχος, δείχνοντάς τους εμπιστοσύνη και κατανόηση.

»Είναι σημαντικό να μην τα πιέζετε με τις δικές σας επιθυμίες ακόμη και αν τις μοιράζεστε μαζί τους αθώα με την καλύτερη πρόθεση. Είναι πιθανό να τους μεταφέρετε το άγχος και την αγωνία σας. Εκφράσεις του τύπου "δίνουμε εξετάσεις αύριο" δεν πρέπει να λέγονται γιατί αυτός που δίνει εξετάσεις είναι το παιδί και όχι οι γονείς. Μην κάνετε σύγκριση με τους φίλους του ως προς τον χρόνο που αφιερώνουν στο διάβασμα ή τη συνέπειά τους. Δεν τα βοηθάτε αλλά αντίθετα "κατακρημνίζετε" την αυτοεκτίμησή τους».

Όπως εξηγεί η κ. Καππάτου αν τα παιδιά δεν έχουν προετοιμαστεί επαρκώς τους δημιουργούνται ενοχές πριν καν δώσουν εξετάσεις. «Είναι καλύτερα να κρατήσετε τις απόψεις και τις σκέψεις σας για τον εαυτό σας. Οι στιγμές αυτές είναι κρίσιμες. Το παιδί έχει ανάγκη την υποστήριξή σας, όχι τη σύγκριση, το θυμό και το παράπονο. Να αποφεύγετε τις εκφράσεις "δεν σε φοβάμαι εσένα, είμαι σίγουρος ότι θα τα καταφέρεις" κλπ. Έτσι του αυξάνετε το άγχος. Τα παιδιά πρέπει να νιώθουν ότι η προσπάθειά τους αξίζει και έχει νόημα, εξάλλου δεν αρχίζουν ούτε τελειώνουν όλα σε μια σχολή. Για εσάς είναι πιο σημαντικό να είναι καλά, παρά να πετύχει στις εξετάσεις» προσθέτει η ψυχολόγος παιδοψυχολόγος.

Πώς θα αποφύγουν οι μαθητές το άγχος των πανελληνίων ώστε να αποδώσουν καλύτερα;

Όσο πλησιάζουν οι μέρες των εξετάσεων, τα παιδιά νιώθουν περισσότερο άγχος και ανησυχία. Ταλανίζονται από ερωτήματα όπως «θα τα καταφέρω; Θα ανταποκριθώ; Μήπως απογοητεύσω τους γονείς μου;». Αναρωτιούνται μήπως πρέπει να διαβάσουν ακόμα περισσότερες ώρες. Ωστόσο, το υπερεντατικό διάβασμα αφενός δεν μπορεί να καλύψει τυχόν κενά ολόκληρης της υπόλοιπης χρονιάς και, αφετέρου, εξαντλεί τα παιδιά τόσο σωματικά όσο και πνευματικά.

«Το άγχος είναι ο απρόσκλητος επισκέπτης που αυτό το διάστημα τα συντροφεύει» εξηγεί η κ. Καππάτου. «Αποτελεί μοχλό κινητοποίησης για την προσπάθειά τους, όταν όμως ξεφεύγει και κατακλύζει τον έφηβο με διάφορες εκδηλώσεις στον σωματικό τομέα όπως ταχυπαλμίες, εφιδρώσεις, πόνοι κλπ. τότε γίνεται ενοχλητικό γιατί επηρεάζει την λειτουργικότητά του αλλά και την προσπάθεια του νέου και μπορεί να υποσκάψει την επιτυχία του. Θα βοηθήσει λοιπόν να δράσουν προληπτικά».

Πρακτικές συμβουλές για τους μαθητές που δίνουν Πανελλήνιες

• Να αφιερώνουν λίγο χρόνο καθημερινά για ασκήσεις χαλάρωσης (πχ. αναπνοές). Είναι μια εξαιρετικά αποτελεσματική τακτική ελέγχου του άγχους.
• Η ελαφρά αθλητική δραστηριότητα αποτελεί καλό αντίδοτο του άγχους.
• Να αποφεύγουν το πολύωρο διάβασμα της τελευταίας στιγμής ούτε να ξενυχτούν την παραμονή των εξετάσεων.
• Να κοιμούνται οπωσδήποτε 8 ώρες και να προσέχουν τη διατροφή τους, γιατί βοηθούν ιδιαίτερα στον έλεγχο του άγχους.
• Να έχουν ρεαλιστικές προσδοκίες και να σκέφτονται τον στόχο τους.
• Να αποφεύγουν τις αρνητικές σκέψεις.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς ως προς το άγχος των παιδιων τους; 

Οι γονείς είναι οι πρώτοι που αντιλαμβάνονται πώς αισθάνονται τα παιδιά τους και ο ρόλος τους είναι εξαιρετικά σημαντικός. Η κ. Καππάτου αναφέρει ότι «συνήθως έχουν τις καλύτερες των προθέσεων, αλλά δυστυχώς με τη στάση τους δεν λειτουργούν πάντα καθησυχαστικά για τα παιδιά. Πρέπει οι ίδιοι να καταλάβουν ότι όσο και να πιέζουν τώρα τα παιδιά τις παραμονές ειδικά των εξετάσεων δεν έχει κανένα νόημα. Γι’ αυτό πρέπει να αποφεύγονται οι φασαρίες, οι εντάσεις, οι διαρκείς υποδείξεις».

• Όταν οι γονείς βλέπουν ότι το παιδί τους είναι πιεσμένο ή αγχωμένο, να το ακούσουν με προσοχή, αποφεύγοντας τα κηρύγματα. Να το προτρέψουν να σκεφτεί θετικά, ακόμη και να βάλει στη σκέψη του ότι σε λίγες μέρες οι εξετάσεις θα τελειώσουν και να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί εκείνη τη στιγμή.
• Να μην μεταφέρουν στα παιδιά το δικό τους άγχος και τη δική τους αγωνία, καθώς οι «γονεϊκές προσδοκίες» είναι αυτές που αυξάνουν το άγχος των παιδιών.
• Πρέπει να διατηρούν την ψυχραιμία τους και την ηρεμία τους και να μη δείχνουν, ούτε την ημέρα που δίνει το παιδί εξετάσεις, αγχωμένοι. Τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να «διαβάζουν» τους γονείς, ακόμα κι αν δεν τους πουν τίποτα, το βλέπουν στα μάτια και το αισθάνονται ακόμα και από τις κινήσεις που κάνουν.

Πώς πρέπει να αντιδρούν οι γονείς όταν το παιδί δεν τα πάει καλά στις εξετάσεις;

Η κ. Καππάτου διευκρινίζει ότι οι γονείς πρέπει να συζητήσουν με τον έφηβο τους λόγους για τους οποίους δεν πήγε καλά. «Δώστε του την δυνατότητα να εκφράσει τις σκέψεις του χωρίς να του ασκήσετε κριτική. Αν επιθυμεί να προσπαθήσει ακόμη μια φορά αλλά να είναι συνειδητοποιημένος τότε δικαιούται μια ακόμη ευκαιρία».

«Αν όμως δεν θέλει», προσθέτει, «πληροφορηθείτε τις δυνατότητες που υπάρχουν οι οποίες στις μέρες μας είναι αρκετές και ενδιαφέρουσες και ανάλογα αποφασίστε. Τονίστε του ακόμα ότι η αγάπη σας είναι αδιαπραγμάτευτη ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των εξετάσεων. Εξάλλου δεν κρίνεται η ζωή του από αυτήν την δοκιμασία. Δώστε του την ευκαιρία να σκεφθεί τα θετικά του και να τα αξιοποιήσει προκειμένου να κάνει το επόμενο βήμα». Η ζωή είναι γεμάτη προκλήσεις, μας αναφέρει καταληκτικά η κ. Καππάτου.