Η δολοφονία της Κυριακής Γρίβα και οι οργισμένοι αναμάρτητοι

Η φράση «το περιπολικό δεν είναι ταξί» θα στοιχειώνει για πάντα τον αστυνομικό που συμπλήρωνε διεκπαιρεωτικά μια αίτηση για προστασία από επικείμενη απειλή σε ένα τηλεφώνημα της βάρδιάς του. Η Κυριακή Γρίβα δολοφονήθηκε όσο εκείνος βρισκόταν σε διάλογο μαζί της, απομακρυσμένα, στο κουβούκλιο του τηλεφωνικού κέντρου της Άμεσης Δράσης (άμεσης κατ’ ευφημισμόν). Η Κυριακή δεν θα επιστρέψει ποτέ. Θα σωζόταν αν ο αστυνομικός του τηλεφωνικού κέντρου τής εξηγούσε ευγενικά και με σεβασμό, όπως υποδεικνύουν οι σχετικές οδηγίες, τους τρόπους χρήσης του περιπολικού; Άλλο ερώτημα: Όταν οι αστυνομικοί απαντούν στην Άμεση Δράση είναι υποχρεωμένοι ταυτόχρονα να μιλούν και να συμπληρώνουν πληκτρολογώντας το αίτημα των πολιτών στον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή να αξιολογούν την κατάσταση και μετά να ξεκινούν την καταγραφή του συμβάντος; Τα κάνουν παράλληλα; Και κάτι ακόμη. Είμαστε απλοί πολίτες. Δεν γνωρίζουμε πώς λειτουργεί το τηλεφωνικό κέντρο της αστυνομίας. Μοιάζει με αυτό στην ταινία «Τhe Call» με τη Χάλι Μπέρι που προσπαθεί να αποτρέψει μια δολοφονία από το τηλεφωνικό κέντρο της αστυνομίας, έχοντας στην οθόνη της το στίγμα του καλούντος και πρόσβαση στο police online ή προβαίνει σε μια τυπική καταγραφή της αίτησης σαν να συμπληρώνει μια εξουσιοδότηση στην εφορία; Έχουν εκπαιδευτεί να διακρίνουν το πραγματικά επείγον από το ήσσονος σημασίας συμβάν; Η Κυριακή ίσως σωζόταν αν παρέμενε στο αστυνομικό τμήμα, αν οι δύο αξιωματικοί υπηρεσίας καλούσαν εκείνες το 100, τηρούσαν τον οδηγό για ζητήματα ενδοοικογενειακής βίας και ερευνούσαν το προφίλ του δράστη στο police on line στο οποίο είχαν πρόσβαση, αλλά δεν το έκαναν. Παρ’ όλα αυτά το μεγαλύτερο βάρος της ευθύνης της δολοφονίας επωμίστηκε ο 25χρονος αστυνομικός του τηλεφωνικού κέντρου αν και δεν ήταν στο αστυνομικό τμήμα, δεν είχε εικόνα, αλλά μας έδωσε έτοιμο σλόγκαν.

«Δεν είναι ταξί το περιπολικό»: Το έτοιμο σλόγκαν

Απ’ όλα τα λάθη εκείνης της βραδιάς το λιγότερο υπεύθυνο είναι το πιο προβεβλημένο. «Δεν είναι ταξί το περιπολικό». Αυτό γίνεται εύκολα meme, σλόγκαν, αστείο. Δύσκολα να γίνει σλόγκαν η υποστελέχωση της αστυνομίας που ξεκίνησε στα χρόνια της κρίσης και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, η ελλιπής εκπαίδευση της αστυνομίας στις αστυνομικές σχολές, η άρνηση αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων για την καταλληλότητα στη θέση τους. Δύσκολο να γίνουν σλόγκαν τα 812 ευρώ του μηνιαίου μισθού τους ή τα άθλια αστυνομικά τμήματα με τις ξεθωριασμένες λάμπες φθορίου. Δύσκολο να γίνει σλόγκαν η γραφειοκρατία που θυμίζει τον Χρόνη Ξαρχάκο στην «Κόρη μου τη σοσιαλίστρια», όταν μιλούσε υπηρεσιακά στο τηλέφωνο κάτω από τη φωτογραφία του βασιλικού ζεύγους λέγοντας «Αχός Ελός, ρε Αχός Ελός. Δεν ξέρω τι σημαίνουν. Αυτά μου λέει (η Βουγιουκλάκη) αυτά σου λέω. Γράφτα». Υποθέτω ότι τα κρατητήρια σήμερα θα έχουν τον απόγονο του ίδιου ποντικού που οδήγησε την Αλίκη Βουγιουκλάκη στην αγκαλιά του Παπαμιχαήλ.

Η δολοφονία της Κυριακής Γρίβα και τα πολλαπλά θέατρα του παραλόγου

Πρώτο θέατρο του παραλόγου: η αντίδραση της κυβέρνησης

Έριξε όλο το λάθος στους αστυνομικούς και ένιψε πρώτη τας χείρας της για όλα τα παραπάνω που δεν προσφέρονταν για σλόγκαν. «Θα γίνει έρευνα σε βάθος για το περιστατικό, θα αποδοθούν ευθύνες για τυχόν αμέλειες, αδράνεια, παραλείψεις» διεμήνυσε ο υπουργός προστασίας του πολίτη. «Μη χάσετε την εμπιστοσύνη σας στο σύστημα» ικετεύει η αρμόδια υπουργός σε θέματα ενδοοικογενειακής βίας. Εν τω μεταξύ αν δεν αισθάνεσαι ασφαλής σε αστυνομικό τμήμα και μάλιστα με αξιωματικούς υπηρεσίας γυναίκες ενώ απειλείσαι από έμφυλη βία, δεν ξέρω πού αλλού μπορείς να αισθανθείς ασφάλεια. Ναι, υπάρχει ένα μέρος: στο Panic Room της Τζόντι Φόστερ ή στην αγκαλιά του Τσακ Νόρις. Οι άνθρωποι που προσέλαβαν άτομα χωρίς εκπαίδευση ώστε να στελεχώσουν την πανεπιστημιακή αστυνομία, την οποία δεν εφάρμοσαν ποτέ, είναι πολύ χολοσκασμένοι. Το προβεβλημένο επιχείρημα της αυστηροποίησης των ποινών αρμόζει στην έκφραση «φοράμε πρώτα το παπούτσι και μετά την κάλτσα» – κοινώς μας κάνουν δώρο τα φέρετρα σε περίπτωση που βρεθούμε κάποιες σφαγμένες.

Δεύτερο θέατρο του παραλόγου: η αντίδραση του προοδευτικού κόσμου

Εκείνου που αποκαλεί τον Έλληνα αστυνομικό «μπάτσο» που τρέμει στην ιδέα να μπουν κάμερες ασφαλείας για να μην κλαπούν τα προσωπικά δεδομένα, ενώ δεν ξεχνά να ανεβάζει καθημερινά στα κοινωνικά του δίκτυα ακόμη και τον δείκτη του ζαχάρου του. Βεβαίως τις κάμερες ασφαλείας δεν τις χρειαζόμαστε. Όλοι διαθέτουμε ένα κινητό με κάμερα και τραβάμε ό,τι μας καπνίσει. Όλο και μια δολοφονία θα συμβεί να καταγράψουμε. Ο προοδευτικός κόσμος δεν θέλει άλλες προσλήψεις αστυνομικών. Θέλει χρήματα σε άλλους τομείς να πιάσουν τόπο. Ο προοδευτικός κόσμος πιστεύει ότι όλα είναι θέμα παιδείας. Μόλις πριν λίγες μερες στη Φινλανδία –με το αρτιότερο εκπαιδευτικό σύστημα– 12χρονος μπούκαρε σε σχολείο, σκότωσε έναν συμμαθητή του και τραυμάτισε άλλες δύο μαθήτριες. Εκεί η έρευνα για τα αίτια θα κρατήσει μήνες. Εδώ το πόπολο απαιτεί την αλήθεια εδώ και τώρα σε όλα. Ο προοδευτικός κόσμος απεχθάνεται την αξιολόγηση στο δημόσιο. Είναι κατά της άρσης της μονιμότητας.

Τρίτο θέατρο του παραλόγου: εσύ κι εγώ

Που σηκώνουμε το δάχτυλο και οργιζόμαστε με τον 25χρονο αστυνομικό των 832 ευρώ, του τηλεφωνικού κέντρου, για έλλειψη ενσυναίσθησης, αλλά συγχωρούμε και ξαναψηφίζουμε υπουργούς για τραγωδίες όπως αυτές στα Τέμπη και στο Μάτι. Σε εκείνους επιτρέπουμε λεκτικές αστοχίες, όπως η «στραβή στη βάρδια», ή παραβατικές αστοχίες όπως ψεύτικο locker ζώνης αυτοκινήτου σε υπουργό υπεύθυνο για την οδηγική ασφάλεια.

Σηκώνουμε το δάχτυλο εμείς οι καθηγητές, οι γιατροί, οι δημοσιογράφοι, οι τεχνίτες, οι εργάτες λες και λειτουργούμε κάθε μέρα με την ίδια διαύγεια, συνέπεια, αυτοδιάθεση ευγένεια απέναντι σε συναδέλφους, συνεργάτες, πελάτες, υφισταμένους σε συνθήκες πίεσης. Δεν έχουμε πει ποτέ «για τόσα λίγα που παίρνω και πολλά δίνω». Δεν έχουμε νιώσει την ανάγκη να φωνάξουμε ότι βλέπουμε πολλά παράλογα στο πόστο μας αλλά δεν μιλάμε για να μη χάσουμε τη δουλειά μας. Ούτε έχουμε χρησιμοποιήσει τα παράθυρα της νομοθεσίας για να γλιτώσουμε οι προνομιούχοι. Δεν κινδυνεύουν σε όλα τα επαγγέλματα να χάσουν τη ζωή τους άνθρωποι από δικό μας λάθος. Οι βουλευτές γι’ αυτές τις περιπτώσεις εφήυραν τη βουλευτική ασυλία. Οι γιατροί το ιατρικό λάθος. Οι δημοσιογράφοι διαθέτουν την ασυλία της προστασίας από την εξουσία. Πρυτάνεις και καθηγητές πανεπιστημίου κρύβονται πίσω από το αφήγημα της απαιτητέας νεανικής επαναστατικότητας σε κάθε περιστατικό βίας.

Η Κυριακή Γρίβα δολοφονήθηκε δύο φορές. Μία από το μαχαίρι του πρώην συντρόφου της και μία από μέρος της κοινωνίας που την θεωρεί συνυπεύθυνη, αφού ερωτεύτηκε ένα άτομο παραβατικό και με ψυχολογικά προβλήματα.

Πουθενά δεν νιώθουμε ασφαλείς. Αυτά είναι τα νέα. Η διαφορά του 25χρονου «κυνικού» αστυνομικού που είπε τη γνωστή έκφραση είναι ότι παραδέχτηκε ότι την είπε. Σίγουρα θα την άκουσε άπειρες φορές από συναδέλφους του στο τηλεφωνικό κέντρο των 14.000 κλήσεων ανά 24ωρο, σε παράλογες κάποιες φορές απαιτήσεις συμπολιτών μας. Και την ξεφούρνισε την πιο άτυχη στιγμή. Όλοι έχουν ανατριχιάσει με το ηχητικό ντοκουμέντο γιατί παρακολούθησαν ζωντανά μια εν ψυχρώ δολοφονία. Και καταδικάζουν τον αστυνομικό που, κατά τη γνώμη μου, είχε τη μικρότερη ευθύνη. Και δεν μας κάνει εντύπωση ότι γυναίκες αστυνομικοί σε διά ζώσης επικοινωνία δεν εξαντλούν όλες τις πιθανότητες να επιστρέψει η Κυριακή Γρίβα ασφαλής στο σπίτι της. Αλλά το θυμικό μας μένει ανεπηρέαστο αφού δεν έχουμε ηχητικό ντοκουμέντο από τη δική τους συνομιλία. Για τον φρουρό που συνέχιζε να υπηρετεί στο σώμα με τόσες καταδικαστικές αποφάσεις εις βάρος του, τα λόγια είναι περιττά. Οι νομικοί ας μας εξηγήσουν με ποιο παράθυρο του νόμου συνεχίζει να κρίνεται κατάλληλος να τηρεί την τάξη και την ασφάλεια.

Η Κυριακή Γρίβα δολοφονήθηκε δύο φορές. Μία από το μαχαίρι του πρώην συντρόφου της και μία από μέρος της κοινωνίας που την θεωρεί συνυπεύθυνη, αφού ερωτεύτηκε και σύναψε σχέση με ένα άτομο παραβατικό και με ψυχολογικά προβλήματα. Κοινώς πήγαινε γυρεύοντας. Ο κουρνιαχτός στα κοινωνικά δίκτυα φουντώνει και για τον 25χρονο αστυνομικό του τηλεφωνικού κέντρου. Έχουμε πολλά τραγικά πρόσωπα σε αυτήν την τραγωδία. Ας μη ρίχνουνε στις πλάτες του όλη την ευθύνη της δολοφονίας επειδή μας βόλεψε το σλόγκαν. Προηγούνται άλλοι. Η εμπειρία του είναι πολύτιμη για να διδάξει το βάρος της ευθύνης ενός αστυνομικού στο τηλεφωνικό κέντρο. Οι αστυνομικοί ήρωες στη λογοτεχνία είναι αλκοολικοί γιατί ζουν μια ζωή με τύψεις. Οι περισσότεροι έχουν αϋπνίες γιατί σκέφτονται ότι αν έκαναν κάτι διαφορετικό δεν θα χανόταν μια ζωή. Βεβαίως, η ζωή δεν είναι λογοτεχνία κι ας την ξεπερνά κάποιες φορές σε τραγικότητα. Αλλά νιώθω πως για άλλη μια φορά οι αγέλες στα κοινωνικά δίκτυα έχουν στήσει στον τοίχο το λάθος άτομο για τους λάθος λόγους. Επειδή χρησιμοποίησε ατυχώς και κακώς, ξαναλέω, μια έκφραση που προσφέρεται για άσκηση ύφους στον γραπτό τους λόγο.