Βία ανηλίκων: Τα στοιχεία της ΕΛΑΣ για την παραβατικότητα - O ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και η πανδημία ως σημείο καμπής της παραβατικότητας
Το 26% των παιδιών ξεκινά την παραβατική συμπεριφορά στην ηλικία των 8 με 14 ετών, ενώ η παραβατικότητα εκδηλώνεται κυρίως μετά την ηλικία των 15 ετών. Μέσα στο 2023 σε παράνομες πράξεις προέβησαν 10.776 ανήλικοι, 1.100 εκ των οποίων ήταν έως 11 ετών και 1.400 από 12 έως 14 ετών. Μία στις τέσσερις παραβάσεις αφορά σε κλοπές, και μία στις πέντε σε διακίνηση ναρκωτικών ουσιών, ενώ αυξητική είναι η τάση συμμετοχής κοριτσιών σε συμμορίες ανηλίκων.
Τα στατιστικά στοιχεία του αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας για την ανήλικη παραβατικότητα παρουσιάστηκαν σε διαδραστική εκπαιδευτική εκδήλωση κινητοποίησης κατά της βίας, με τίτλο «Βία: Νιώσε! Μίλα! Δράσε!»,που συνδιοργάνωσαν η Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης και η Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, με τη συμμετοχή περίπου 1.000 μαθητών των Α' και Β' τάξεων Λυκείου, από 13 σχολικές μονάδες.
Σε έναν μήνα 1.353 συλλήψεις ανηλίκων
«Οι υποθέσεις που έχει διαχειριστεί η Αστυνομία τους πρώτους οκτώ μήνες του 2023 ξεπερνούν εκείνες που είχαν καταγραφεί σε όλη της διάρκεια του 2022. Είχαμε 1.400 περιπτώσεις βίας μεταξύ εφήβων, οι οποίες έφτασαν το 2022 στις δικαστικές αίθουσες Θεσσαλονίκης, ενώ 1.179 υποθέσεις εγκληματικότητας ανηλίκων αποτυπώθηκαν στα στατιστικά του Αρχηγείου της ΕΛΑΣ για το έτος 2021. Στο πλαίσιο αυτών 1.750 ανήλικοι κατηγορούμενοι παραπέμφθηκαν σε δίκη, εκ των οποίων και 233 ανήλικα κορίτσια. Μόνο τον Σεπτέμβριο του 2023 έγιναν 1.353 συλλήψεις ανηλίκων και σχηματίστηκαν 1.201 δικογραφίες», ανέφερε, κάνοντας τη σχετική παρουσίαση, ο Ψυχολόγος της Ελληνικής Αστυνομίας και μέλος της Ομάδας Διαπραγματευτών της ΕΛ.ΑΣ ως σύμβουλος ψυχικής υγείας, Αθανάσιος Κανάκης.
Από τις παραβάσεις ανηλίκων το 25% αφορά σε κλοπές, το 21% σε παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, το 19% σε ναρκωτικά,το 8% σε ληστείες, 6% στην αθλητική νομοθεσία, 3% σε φθορά ξένης ιδιοκτησίας, 3% σε σωματικές βλάβες, 2% στη γενετήσια ελευθερία, 1% σε απειλές, 1% σε εξύβριση- δυσφήμιση, 1% σε διατάραξη οικιακής ειρήνης και 1% σε απάτες.
Μία καταγγελία για εγκλήματα σεξουαλικής φύσης κάθε εβδομάδα
Σε ό,τι αφορά τις υποθέσεις με θύματα ανηλίκους, σύμφωνα με τον απολογισμό για το 2023 της Υποδιεύθυνσης Προστασίας Ανηλίκων Θεσσαλονίκης «σημειώθηκαν 26 περιστατικά βίας μεταξύ ανηλίκων (ξυλοδαρμοί, επιθέσεις), καταγγέλθηκαν 49 υποθέσεις σεξουαλικής φύσεως (βιασμοί, αποπλάνηση, κατάχρηση σε ασέλγεια, προσέλκυση σε ασέλγεια, ασέλγεια έναντι αμοιβής) με θύματα ανηλίκους», ενώ μέσα σε αυτά τα περιστατικά δεν περιλαμβάνονται τα περιστατικά που καταγγέλλονται απευθείας είτε στην Εισαγγελία είτε στο Χαμόγελο του Παιδιού. «Στην υπηρεσία μια καταγγελία σεξουαλικής φύσεως συμβαίνει κάθε εβδομάδα και ένα επεισόδιο μεταξύ ενηλίκων καταγγέλλεται κάθε δύο εβδομάδες», σημείωσε ο κ. Κανάκης.
Καλύτερα σε σχέση με άλλες χώρες στην σκληρή παραβατικότητα
Ως θετικό στοιχείο προσμετράται ότι η σκληρή παραβατικότητα στις ηλικίες κάτω των 18 ετών παραμένει μέχρι στιγμής σε επίπεδα αρκετά χαμηλά στην ελληνική επικράτεια σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των δυτικών χωρών, τόσο ποιοτικά, ως προς τη φύση των αδικημάτων, όσο και ποσοτικά ως προς τη συχνότητα τέλεσης. Το ίδιο συμβαίνει και στις περιπτώσεις εκείνες που συμμορίες ανηλίκων διαπράττουν με οργανωμένο τρόπο αδικήματα του κοινού ποινικού δικαίου, όπως κλοπές, ληστείες, διακεκριμένες φθορές.
Όσον αφορά αυτές τις σοβαρές περιπτώσεις, όπου ανήλικοι ή ομάδες ανηλίκων συμπλέκονται μεταξύ τους με ιδιαίτερη σφοδρότητα, προκαλώντας ορισμένες φορές επικίνδυνες σωματικές βλάβες στα μέλη τους, η Ελληνική Αστυνομία σημειώνει υψηλά ποσοστά εξιχνιάσεων.
Όλο και περισσότερα κορίτσια στις συμμορίες ανηλίκων
«Δυστυχώς έχουμε ένα καινούριο φαινόμενο, όπου στις ομάδες και στις συμμορίες των ανηλίκων εμπλέκονται πλέον και κορίτσια, κάτι το οποίο στο παρελθόν δεν το βλέπαμε. Σε ομάδες των 10-20 ατόμων, ηλικίας κυρίως 13-18 ετών, υπάρχει συμμετοχή συνήθως 3-4 κοριτσιών που προχωρούν σε βίαιες ενέργειες, φθορές, επιθέσεις, σωματικές βλάβες, ξυλοδαρμούς και μπορεί να καταλήξουν σε αιματηρές συμπλοκές, είτε εντός του σχολείου, είτε εκτός», διευκρίνισε ο κ. Κανάκης.
Σημαντικό ρόλο στην έξαρση των συμπλοκών διαδραματίζει η απόφαση των θυμάτων να αποκρύψουν τις επιθέσεις που δέχονται με αποτέλεσμα να ακολουθούν νέες συμπλοκές ως αντίποινα. «Φυσικά, ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι πάρα πολύ σημαντικός, γιατί εκεί βλέπουμε ότι εστιάζονται και προβάλλουν οι θύτες τα κατορθώματά τους και φυσικά δημιουργείται μίμηση και σε άλλα παιδιά», πρόσθεσε.
Σημείο καμπής θεωρείται η περίοδος της πανδημίας, όπου καταγράφεται αύξηση των περιστατικών bullying και βίας, μετά από μια μακρά περίοδο μακριά από τα σχολεία.
Στα γενεσιουργά αίτια της παραβατικότητας των ανηλίκων περιλαμβάνονται η έκθεση σε κακοποιητική συμπεριφορά, δυσλειτουργίες στο οικογενειακό περιβάλλον, τεταμένες γονεϊκές σχέσεις, απουσία γονέα- ουσιαστικά ή μεταφορικά, παραβατικοί γονείς, γονείς με ψυχικές διαταραχές, πολύ αυστηρές ή πολύ ελαστικές μέθοδοι ανατροφής, έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας, απουσία ορίων, πρότυπα επιθετικής συμπεριφοράς, πειραματισμός, ανάγκη επίδειξης και επιβεβαίωσης.
Μητροπολίτης Φιλόθεος: Να νιώθουμε ο ένας στον άλλον, να μιλάμε στον άλλον
Να νιώσουν, να μιλήσουν, να δράσουν, προέτρεψε τους μαθητές ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Φιλόθεος, παραπέμποντας στον τίτλο που επιλέχθηκε για την εκδήλωση. «Το να μπορώ να νιώθω τον άλλον σημαίνει ότι προσφέρω μια σανίδα σωτηρίας, μια δυνατότητα να μη χαθεί, μια δυνατότητα να κάνει μια νέα αρχή στη ζωή του. Η βία είναι εκείνη που οδηγεί τον άνθρωπο στο χάσιμο, στην απώλεια. Το να νιώθω τον άλλον σημαίνει ότι μπορώ να τον σώσω. Και όταν αισθάνομαι ότι με νιώθει κάποιος, σημαίνει ότι έχω ελπίδα, δε χάνομαι», είπε. Εξήγησε ακόμη πόσο σημαντικό είναι να μπορούμε να βλέπουμε τους ξένους σαν δικούς μας και να μην αισθανόμαστε τους δικούς μας σαν ξένους. «Μιλήστε ο ένας στον άλλον καταρχήν και στη συνέχεια αφήστε και τους άλλους να σας μιλήσουν. Δώστε περιθώριο στους άλλους να σας μιλήσουν. Η βία ξεπερνιέται όταν μπορέσεις να αφήσεις περιθώριο στον άλλον για να σου μιλήσει, να σου πει τι αισθάνεται, να σου πει πώς ζει, τι είναι αυτό το οποίο τον απασχολεί», επισήμανε.
Τόνισε τέλος ότι χρειάζεται δράση που αποτρέπει τη βία. «Οφείλουμε να δράσουμε ουσιαστικά και καθοριστικά, ώστε αυτά τα φαινόμενα που βλέπουμε όχι μόνο εδώ στον τόπο μας, την πόλη μας, τη Θεσσαλονίκη, αλλά και ευρύτερα σε όλον τον κόσμο, […] με το να νιώθουμε ο ένας στον άλλον, να μιλάμε στον άλλον, να αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες ο ένας για τον άλλον, να μπορέσουμε να τα αποτρέψουμε γιατί έτσι αλλάζει ο κόσμος», υπογράμμισε.
«Ελάτε όλοι μαζί να αλλάξουμε τη νοοτροπία μας, να αλλάξουμε το σχολείο μας», προσκάλεσε τους μαθητές ο περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, Αλέξανδρος Κόπτσης, εξηγώντας ότι η Πολιτεία με ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, συμβούλους σχολικής ζωής βρίσκεται στο πλευρό τους. «Ελάτε και εσείς παιδιά κοντά σε αυτούς τους θεσμούς, ανοίξτε την ψυχή σας και την καρδιά σας, μιλήστε με τους γονείς σας, μιλήστε με τους δασκάλους για το πρόβλημα, μιλήστε με τους ψυχολόγους στο σχολείο. Όλα μπορούν να λυθούν με καλή διάθεση και με αγάπη και με αλληλεγγύη, αν σεβόμαστε τον άλλον», είπε. «Μεγαλώσαμε σε μία εποχή που σας παραδώσαμε αυτό τον κόσμο με πολλά λάθη. Είμαστε σίγουροι και εσείς μπορείτε να παραδώσετε πολύ καλύτερα στις επόμενες γενιές, γιατί αξίζετε πολύ περισσότερο από εμάς. Με περισσότερες γνώσεις, με ειδικές γνώσεις, με περισσότερο συναίσθημα», πρόσθεσε.
«Είστε εκείνοι που μπορείτε να γίνετε το οδόφραγμα στη λαίλαπα της βίας που πάει να καταστρέψει τη ζωή μας», είπε απευθυνόμενη στους μαθητές η αντιπεριφειάρχης Θεσσαλονίκης και χρυσή ολυμπιονίκης Βούλα Πατουλίδου. «Τα πρότυπα πρέπει να γίνετε εσείς», τόνισε, προσθέτοντας ότι ο θυμός δεν είναι καλός σύμβουλος, αδειάζει την ψυχή και «νεκρή ψυχή δε σας αξίζει». Μίλησε ακόμη για τη σημασία της ομαδικότητας, εξηγώντας ότι «όταν ανέβαινα στο βάθρο πίσω μου ήταν ομάδα που με στήριζε, η ομάδα που σου δίνει το χέρι όταν λυγίζεις».
Ο Άγγελος Χαριστέας, πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής και νυν αντιπεριφερειάρχης Εθελοντισμού και Νεολαίας στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας επικαλέστηκε το παράδειγμα της ιστορικής επιτυχίας της Εθνικής Ομάδας στο EURO 2004 για να μιλήσει για την ομαδικότητα. «Στην Εθνική οταν πήγα δε μιλούσαν οι παίκτες μεταξύ τους. Εμείς το αλλάξαμε αυτό και συμφωνήσαμε να βάζουμε την Εθνική πάνω από όλα. Τα συνθήματα των ομάδων -συνθήματα του Άρη, του ΠΑΟΚ, του ΠΑΟ, της ΑΕΚ, του Ολυμπιακού- τα τραγουδούσαμε μετά τα παιχνίδια της Εθνικής στα αποδυτήρια. Ο καθένας της ομάδας του. Γιατί το μήνυμα που μετράει στη ζωή είναι η συνεργασία. Μόνος του κανένας δεν μπορεί να πετύχει τίποτα», είπε.
Στις ερωτήσεις που έθεσαν μαθητές απάντησε ο Ψυχίατρος Παιδιών και Εφήβων Αλέξιος Λάππας, ενώ μεταξύ των ομιλιών προβλήθηκαν βίντεο κατά της βίας που δημιούργησαν σχολεία.
17°
