Μιλήσαμε με τη Deputy Chief Pilot της AEGEAN για το πώς είναι να είσαι γυναίκα σε αυτή τη θέση

Κυβερνήτης αεροσκάφους. Το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό κάποιων, ίσως και των περισσοτέρων, είναι ότι πίσω από αυτή τη θέση βρίσκεται ένας άνδρας- ένα ακόμη παράδειγμα του φαινομένου της ασυνείδητης διάκρισης (unconscious bias). Αυτό γιατί, έχουμε λανθασμένα ταυτίσει κάποια επαγγέλματα ως «ανδροκρατούμενα». Λέμε «ο καπετάνιος», «ο πιλότος», «ο γιατρός», «ο δικηγόρος», «ο πυροσβέστης». Μεγαλώσαμε με αυτή την ιδέα, μια ιδέα καθόλου συμπεριληπτική και άκρως στερεοτυπική. Ωστόσο, τελευταία χρόνια η εικόνα φαίνεται να αλλάζει. Οι εταιρείες καλούνται να προσαρμοστούν στις διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες της κοινωνίας, που φέρνουν σε πρώτο πλάνο τον ρόλο του γυναικείου φύλου στην αγορά εργασίας και πιο συγκεκριμένα την «παρουσία» του σε ηγετικές θέσεις.

Η Ευαγγελία Καββαδία εντάχθηκε στην οικογένεια της AEGEAN το 2007 ως συγκυβερνήτης και το 2014 προάχθηκε σε κυβερνήτης. Το 2016, και παράλληλα με τα πτητικά της καθήκοντα, ανέλαβε διοικητική θέση στο γραφείο του σμήνους των Airbus320, ενώ από πέρυσι κατέχει τη θέση της Deputy Chief Pilot, μια από τις σημαντικότερες διοικητικές θέσεις στο σμήνος των AIRBUS, έχοντας κερδίσει την αναγνώριση των περισσότερων από 500 συναδέλφων της χειριστών, εξίσου ή και περισσότερο έμπειρων από την ίδια, όλων των ηλικιών και κατά κύριο λόγο ανδρών. Τη συναντήσαμε και μάθαμε για το πώς είναι να είσαι γυναίκα σε μια τέτοια θέση.

Ποιες είναι οι αρμοδιότητές σας ως Deputy Chief Pilot της AEGEAN;
Αρχικά, θα ήθελα να διευκρινίσω ότι όλες μου οι αρμοδιότητες (οργανωτικές, επιχειρησιακές, εκπαιδευτικές, κ.α.) που σχετίζονται με τη θέση της Deputy Chief Pilot εκτελούνται ταυτόχρονα με την ιδιότητα της Captain, αφού εξακολουθώ να είμαι ενεργή πτητικά με κατά μέσο όρο, τουλάχιστον 4 πτήσεις μέσα στην εβδομάδα. Η συγκεκριμένη θέση είναι αρκετά ιδιαίτερη, καθώς πρακτικά είμαι αυτό που λέμε στην αεροπορία, η υποδιοικητής του σμήνους των AIRBUS της AEGEAN. Ωστόσο, το γεγονός ότι η ομάδα απαρτίζεται από ικανότατα μέλη και η συνεργασία μας είναι εξαιρετική, με βοηθάει να φέρνω εις πέρας τις αρμοδιότητές μου με μεγαλύτερη ευκολία.

Μια από τις βασικές μου αρμοδιότητες είναι η επίβλεψη και δημιουργία διαδικασιών, βάσει των οποίων τα πληρώματα πιλοτηρίου χειρίζονται τα αεροσκάφη, ενώ ελέγχω και κατά πόσο μπορεί να εκτελεστεί ένα δρομολόγιο προς έναν νέο προορισμό. Ειδικότερα, για να προσγειωθεί και να απογειωθεί ένα αεροσκάφος από ένα αεροδρόμιο πρέπει να πληρούνται συγκεκριμένες προδιαγραφές, καθώς υπάρχει πάντα η πιθανότητα να προκύψουν επιχειρησιακοί περιορισμοί. Ενημερώνομαι για οποιαδήποτε επικαιροποίηση αφορά στις νομοθεσίες, καθώς οτιδήποτε νέο προκύπτει, πρέπει να υιοθετείται άμεσα και να ενσωματώνεται στις διαδικασίες της εταιρείας.

Ως γυναίκες έχουμε την ικανότητα και το χάρισμα να είμαστε καλές ακροάτριες

Παράλληλα, συνεργάζομαι στενά με όλα σχεδόν τα τμήματα της AEGEAN, όπως για παράδειγμα το τεχνικό, για θέματα που αφορούν στην περαιτέρω αναβάθμιση του εξοπλισμού ενός αεροσκάφους ή με το τμήμα εκπαίδευσης, όταν χρειάζεται να προαχθούν συγκεκριμένα θέματα στα πληρώματα. Τέλος, συμμετέχω καθημερινά στην εκτέλεση του επιχειρησιακού προγράμματος, ειδικά όταν προκύπτει κάποια έκτακτη ανάγκη, όπως για παράδειγμα, λόγω καιρικών συνθηκών, όπου σε τέτοιες περιπτώσεις τα δρομολόγια πρέπει άμεσα να αναπροσαρμόζονται για να μην διαταράσσονται οι προγραμματισμένες πτήσεις και προκαλούνται καθυστερήσεις.

Φυσικά, είμαι πάντα παρούσα και διαθέσιμη να συζητήσω και να αναζητήσω λύση σε οποιοδήποτε θέμα απασχολεί τους ανθρώπους του σμήνους ή ακόμα να ακούσω νέες ιδέες, η υιοθέτηση των οποίων θα μας πάει «μπροστά» σαν εταιρεία και σαν ομάδα. Ως γυναίκες έχουμε την ικανότητα και το χάρισμα να είμαστε καλές ακροάτριες, οπότε τέτοιου είδους συζητήσεις είναι αρκετά συχνές και δεν σας κρύβω, ότι τις βρίσκω και ουσιαστικές, αφού πολλές φορές αισθάνομαι ότι εξελίσσομαι κι εγώ η ίδια με όσα ακούω.

Ποιες αλλαγές έχετε παρατηρήσει στον κλάδο σας από το 2007, που ενταχθήκατε στην οικογένεια της AEGEAN, έως σήμερα;
Είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικό να διαπιστώνει κανείς ότι στον κλάδο μας κινούμαστε εντός ευρωπαϊκών πλαισίων και προς την άρση των στερεοτύπων, όχι μόνο για παραδοσιακά ανδροκρατούμενα επαγγέλματα, όπως οι πιλότοι και οι μηχανικοί, αλλά και για τα γυναικοκρατούμενα, όπως στην περίπτωσή μας, είναι τα πληρώματα καμπίνας. Ωστόσο, οι αλλαγές επέρχονται με αργούς ρυθμούς, συγκριτικά πάντα με άλλες χώρες. Σίγουρα, από το 2007 η κατάσταση έχει αλλάξει σε πολύ ικανοποιητικό επίπεδο, αλλά πάντα υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω βελτίωση. Για κάποια χρόνια ζούσα στην Αμερική, όπου σπούδαζα, καθώς τότε δεν υπήρχαν στην Ελλάδα σχολές για την απόκτηση πτυχίου πολιτικής αεροπορίας. Όταν, λοιπόν, επέστρεψα στην Ελλάδα για να ξεκινήσω την επαγγελματική μου σταδιοδρομία, οι διαφορές ήταν παραπάνω από αισθητές.

Στην Ελλάδα υπήρχε καχυποψία με το να ασχολείται μια γυναίκα με το αεροσκάφος

Τότε, υπήρχε καχυποψία με το να ασχολείται μια γυναίκα είτε σε επαγγελματικό, είτε σε ερασιτεχνικό επίπεδο με το αεροσκάφος, ενώ την ίδια περίοδο στην Αμερική ή σε άλλες χώρες ήταν αρκετά συνηθισμένο. Βέβαια, παρά τα κοινωνικά στερεότυπα και τις αντιλήψεις για το ρόλο της γυναίκας που επικρατούσαν τότε, το φύλο μου αυτό καθαυτό δεν στάθηκε εμπόδιο στην έναρξη της επαγγελματικής μου καριέρας και σίγουρα όχι στη επαγγελματική μου εξέλιξη. Έτσι, παρόλο που τότε η «ισότητα» και η «συμπερίληψη» δεν ήταν στην επικαιρότητα όπως σήμερα, σε καμία περίπτωση δεν έμεινα εκτός χώρου λόγω του φύλου μου, αλλά ούτε και αντιμετωπίστηκα με τρόπο που να με αδικεί ή να υποβαθμίζει την προσωπικότητα μου, όπως αποδεικνύεται άλλωστε και από την εξέλιξή μου στην AEGEAN.

Κάποια σχόλια, ακόμα και από μεμονωμένους συναδέλφους, πάντοτε υπήρχαν και μάλλον για λίγο ακόμη ίσως συνεχίσουν να υπάρχουν, αλλά αδικία ή διάκριση δε βίωσα ποτέ ούτε στην έναρξη της επαγγελματικής μου πορείας, αλλά ούτε και στα χρόνια που ακολούθησαν. Σε αυτό νομίζω συμβάλει και το γεγονός ότι λόγω της φύσης του κλάδου μας, αλληλοεπιδρούμε καθημερινά με άτομα διαφορετικής κουλτούρας και διαφορετικών πεποιθήσεων, ενώ τόσο η κινητικότητα, όσο και ο κοσμοπολιτισμός που διακρίνει το συγκεκριμένο κλάδο, βοηθάει επίσης να καμφθούν οποιεσδήποτε συστολές εξακολουθούν να υπάρχουν, ακόμα και σήμερα.

Πώς είναι για μια γυναίκα να κατέχει μια διοικητική θέση σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο; Ποια ήταν η «συνταγή της επιτυχίας»;
Όπως έχω ήδη αναφέρει, εντάχθηκα στην οικογένεια της AEGEAN το 2007 και κατά τη διάρκεια της καριέρας μου στην εταιρεία έχω περάσει από διάφορες θέσεις, αναλαμβάνοντας πρόσφατα καθήκοντα Deputy Chief Pilot, γεγονός που αποδεικνύει ότι η διοίκηση εμπιστεύεται τις γυναίκες και τις τοποθετεί σε καίριες θέσεις. Πολύ συχνά θα ακούσετε τον CEO της εταιρείας μας να λέει, ειδικά σε νέους συναδέλφους ότι «στην AEGEAN κανείς δεν δίνει σημασία στο φύλο. Εδώ κρίνεσαι από το πώς εργάζεσαι και κυρίως από το πώς συνεργάζεσαι». Αυτές οι λέξεις αποτυπώνουν επιγραμματικά την φιλοσοφία που διέπει την ίδια την εταιρεία, αλλά και τους ανθρώπους της.

Οι γυναίκες δεν θα πρέπει να θεωρούμαστε μειονότητα

Συνταγή για την επιτυχία δεν υπάρχει! Σίγουρα, απαιτείται σοβαρότητα, καθώς ανήκεις στη μειονότητα και το παραμικρό δικαίωμα που θα δώσεις, μπορεί κάποιος να το εκμεταλλευτεί με αρνητικές συνέπειες. Τώρα βέβαια που το σκέφτομαι εκ νέου, ίσως, η επιτυχία μου να οφείλεται και στην άποψη που έχω σχηματίσει για την παρουσία γυναικών σε ανδροκρατούμενους χώρους και με την οποία πορεύομαι όλα αυτά τα χρόνια. Οι γυναίκες δεν θα πρέπει να θεωρούμαστε μειονότητα, ούτε να ζητάμε «ειδική μεταχείριση» ή να «εκμεταλλευόμαστε» το γυναικείο μας φύλο με σκοπό να καταφέρουμε περισσότερα από όσα ένας άνδρας συνάδελφος. Πρέπει να σκεφτόμαστε ότι όλοι, άνδρες και γυναίκες, ξεκινάμε από την ίδια αφετηρία, έχοντας τις ίδιες ευκαιρίες και τις ίδιες δυνατότητες, για να διεκδικήσουμε την καριέρα που επιθυμούμε και κυρίως για να διεκδικήσουμε να κάνουμε αυτό που αγαπάμε.

Έχετε συναντήσει σε παλαιότερο χώρο εργασίας bullying από άνδρες συναδέλφους;
Αρχικά, είμαι από τους ανθρώπους που πιστεύουν ακράδαντα ότι ο όρος bullying δεν περιλαμβάνει μόνο τη σωματική ή λεκτική βία, αλλά και την έλλειψη σεβασμού στις ανάγκες ή τις ιδιαιτερότητες στη διαφορετικότητα του άλλου φύλου. Με αυτή την έννοια, περιστατικά bullying υπήρχαν, υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν στην πλειοψηφία των εργασιακών χώρων. Πάντοτε θα υπάρχει εκείνο το μεμονωμένο περιστατικό που θα πρέπει μια γυναίκα να αντιμετωπίσει στην εργασιακή της καθημερινότητα. Προσωπικά, η αλήθεια είναι, ότι έχω σταθεί αρκετά τυχερή στην μέχρι τώρα επαγγελματική μου πορεία και δεν έχω έρθει αντιμέτωπη με ιδιαιτέρως σοβαρά περιστατικά, όπως έχει συμβεί σε άλλες γυναίκες συναδέλφους. Όπως η πλειοψηφία των γυναικών και σε προηγούμενη εμπειρία μου σε στρατιωτικά συντεταγμένο περιβάλλον, έχω αντιμετωπίσει δυσκολίες στην καθημερινή μου συναναστροφή με άντρες συναδέλφους, όχι, όμως κάποιο περιστατικό, το οποίο με θορύβησε ή με προσέβαλε, μειώνοντας την προσωπικότητά μου.

Ζούμε σε μια μάλλον συντηρητική κοινωνία, όπου τα στερεότυπα και οι αντιλήψεις για τον ρόλο της γυναίκας θέλοντας και μη, επηρεάζεται

Γιατί πιστεύετε ότι κάποιοι χώροι παραμένουν ανδροκρατούμενοι; Όπως π.χ. αυτοί που αφορούν χειρισμό μηχανής.
Επειδή εκ φύσεως είμαι αισιόδοξος άνθρωπος, θέλω να τονίσω ότι όλα αυτά τα χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος αναφορικά με την παρουσία γυναικών σε πολλά ανδροκρατούμενα επαγγέλματα. Μπορεί το τίμημα για κάποιες γυναίκες να υπήρξε βαρύ, ωστόσο καταγράφεται πρόοδος και αυτό είναι το θετικό. Δεδομένου ότι ζούμε σε μια μάλλον συντηρητική κοινωνία, όπου τα στερεότυπα και οι αντιλήψεις για τον ρόλο της γυναίκας εντός αυτής υφίστανται ακόμα, η ζωή μας, προσωπική και επαγγελματική, θέλοντας και μη, επηρεάζεται.

Πιστεύω ότι κάποιοι χώροι παραμένουν ακόμα ανδροκρατούμενοι, καθώς τα συγκεκριμένα επαγγέλματα απαιτούν παραπάνω μυϊκή δύναμη ή σωματική διάπλαση που ενδεχομένως αποτρέπουν τις γυναίκες να ασχοληθούν με αυτά. Υπάρχουν επίσης και εκείνοι οι κλάδοι, οι οποίοι δεν είναι εύκολα «προσβάσιμοι». Δεν υπάρχει δηλαδή, η απαραίτητη πληροφόρηση για ευκαιρίες σταδιοδρομίας που μπορεί να προσφέρονται ή η «προώθηση» εκείνη που θα ενθαρρύνει την παρουσία μιας γυναίκας σε συγκεκριμένες θέσεις εντός αυτών των κλάδων.

Ωστόσο, αν δεν δοθεί η ευκαιρία σε μια γυναίκα να δοκιμαστεί σε τέτοιους κλάδους και να αποδείξει τις ικανότητές της, πώς θα μπορούσε η κατάσταση αυτή να αλλάξει και παράλληλα να σταματήσει να λειτουργεί ως ανασταλτικός παράγοντας για εξέλιξη;

Τι κάνει η AEGEAN για την ενδυνάμωση των γυναικών; Πώς το βιώνετε έμπρακτα;
Η AEGEAN είναι από τις εταιρείες που έμπρακτα στηρίζει τη γυναικεία ενδυνάμωση, γεγονός που αποδεικνύεται και από τον αριθμό των γυναικών που κατέχουν υψηλές θέσεις ευθύνης. Αναγνωρίζει τα προσόντα των εργαζομένων της και δίνει ίσες ευκαιρίες σε όλους. Είναι κάτι το οποίο το έχω βιώσει κι εγώ η ίδια. Εκ φύσεως δεν είμαι ιδιαίτερα φιλόδοξη, οπότε ποτέ δεν διεκδίκησα με ζήλο θέσεις, για τις οποίες θα ήμουν κατάλληλη, αλλά η εταιρεία αναγνώριζε πάντα τα προσόντα και τις ικανότητές μου και με αξιοποίησε κατάλληλα σε στρατηγικές θέσεις. Το φύλο πότε δεν λειτούργησε ανασταλτικά στην εξέλιξή μου εντός της εταιρείας και νομίζω σε καμία γυναίκα συνάδελφο.

Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενη γιατί από το 2007 που ξεκίνησα στην εταιρεία, ο αριθμός των γυναικών στο πιλοτήριο έχει αυξηθεί σημαντικά, ενώ μέλημα και στόχος της διοίκησης είναι να αυξηθεί ακόμα περισσότερο. Αυτός είναι και ο βασικότερος λόγος, για τον οποίο η εταιρεία δεν αποθαρρύνει σε καμία περίπτωση την εξέλιξη μιας γυναίκας πιλότου, ενώ πάντα δίνει τις ίδιες ευκαιρίες και σε γυναίκες και σε άντρες χειριστές.

Πώς οραματίζεστε τη γυναίκα στον κλάδο της αεροπορίας και γενικότερα στο χώρο εργασίας σε 20 χρόνια από σήμερα;
Εξαιρετική η ερώτησή σας! Ωστόσο, θα απαντήσω κάπως ανατρεπτικά και όχι όπως μπορεί να περιμένετε! Αυτό που οραματίζομαι και θα ήθελα να γίνει πράξη σύντομα, και όχι σε 20 χρόνια, είναι να μην χρειάζεται να γίνονται συνεντεύξεις και συζητήσεις για τέτοιου είδους θέματα. Μόνο τότε θα μπορούμε να μιλάμε για πραγματική ισότητα και εξάλειψη των στερεοτύπων τόσο στον κλάδο της αεροπορίας, όσο και στους χώρους εργασίας γενικότερα. Όταν θα πάψει να τίθεται το ερώτημα «πώς νιώθετε ως γυναίκα στον ανδροκρατούμενο χώρο που εργάζεστε;», τότε θα έχουμε φτάσει στο σημείο που πρέπει, έχοντας διασφαλίσει τη συμπερίληψη, την άρση των στερεοτύπων στην απασχόληση και την ισότητα στις ευκαιρίες και για τα δυο φύλα.