Πώς καθιερώθηκε η 8η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας

Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας σήμερα 8 Μαρτίου. Ημέρα γιορτής και τιμής των αγώνων για τα δικαιώματα των γυναικών απανταχού. Φετινό σύνθημα της International Women' s Day το «Inspire Inclusion» και ο καθημερινός αγώνας για ενδυνάμωση των γυναικών και συμπερίληψη. 

Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας 2024 - 8 Μαρτίου 

Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας καθιερώθηκε το 1977 από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος την 8η Μαρτίου κάθε έτους καλεί όλες τις χώρες του κόσμου να γιορτάσουν την ημέρα αυτή για τα δικαιώματα των γυναικών. Είναι μια ημέρα κινητοποιήσεων Παγκοσμίως, για την υποστήριξη της ισότητας των φύλων και την ενίσχυση της θέσης των γυναικών στην κοινωνία, επιδιώκοντας να ενημερωθεί και να ευαισθητοποιηθεί το ευρύ κοινό για θέματα προάσπισης της αξιοπρέπειας των γυναικών σε όλες τις πτυχές / εκφάνσεις της ζωής τους.

Ενώ η πρώτη τήρηση της Ημέρας της Γυναίκας πραγματοποιήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 1909 στη Νέα Υόρκη, η 8η Μαρτίου προτάθηκε από τη Διεθνή Διάσκεψη Γυναικών του 1910 ώστε να καθιερωθεί μια «Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας». Αφού οι γυναίκες κέρδισαν το δικαίωμα ψήφου στη Σοβιετική Ρωσία το 1917, η 8η Μαρτίου καθιερώθηκε ως εθνική αργία εκεί. Την εποχή εκείνη εορταζόταν κατά κύριο λόγο από το σοσιαλιστικό κίνημα και τις κομμουνιστικές χώρες μέχρι την υιοθέτησή της το 1975 από τα Ηνωμένα Έθνη.

Η πρώτη τήρηση της "Ημέρας της Γυναίκας", ονομαζόταν «Εθνική Ημέρα της Γυναίκας»  και πραγματοποιήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου του 1909 στη Νέα Υόρκη, όπου διοργανώθηκε από το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αμερικής κατόπιν εισήγησης της Τερέζα Μαλκίελ. Αν και υπήρξαν ισχυρισμοί ότι η μέρα γιόρταζε τη διαμαρτυρία των εργατριών στην κατασκευή ενδυμάτων στη Νέα Υόρκη στις 8 Μαρτίου του 1857, οι ερευνητές τους καταρρίπτουν ως μύθο.

Στις 19 Αυγούστου 1910 διοργανώθηκε Διεθνής Διάσκεψη Γυναικών ως πρόδρομος της γενικής συνάντησής της Δεύτερης Διεθνούς Σοσιαλιστικής Κοινότητας στην Κοπεγχάγη της Δανίας. Εμπνευσμένη εν μέρει από τους Αμερικανούς σοσιαλιστές, η Γερμανίδα Σοσιαλίστρια Λουίζε Τσιτς πρότεινε την καθιέρωση μιας ετήσιας Διεθνούς Ημέρας της Γυναίκας και υποστηρίχθηκε από τη συνάδελφο σοσιαλίστρια και αργότερα κομμουνίστρια ηγέτιδα Κλάρα Τσέτκιν, υποστηριζόμενη από την Κέιτ Ντούκε χωρίς όμως να καθοριστεί συγκεκριμένη ημερομηνία. Οι αντιπρόσωποι (100 γυναίκες από 17 χώρες) συμφώνησαν με την ιδέα ως μέσο προώθησης των ίσων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος του εκλέγειν για τις γυναίκες. Το επόμενο έτος, στις 19 Μαρτίου 1911, η Παγκόσμια ημέρα της γυναίκας σηματοδοτήθηκε για πρώτη φορά με τη συμμετοχή πάνω από ενός εκατομμυρίου ανθρώπων στην Αυστρία, τη Δανία, τη Γερμανία και την Ελβετία. Μόνο στην Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία υπήρξαν 300 διαδηλώσεις. Στη Βιέννη, οι γυναίκες παρέλασαν στην Ρίνγκστρασσε και σήκωσαν πανό για να τιμούν τους μάρτυρες της Κομμούνας των Παρισίων. Οι γυναίκες ζήτησαν να τους δοθεί το δικαίωμα του εκλέγειν και της κατοχής δημοσίων αξιωμάτων. Διαμαρτυρήθηκαν επίσης κατά της διάκρισης λόγω φύλου στην εργασία. Οι Αμερικανοί συνέχισαν να γιορτάζουν την Εθνική Ημέρα της Γυναίκας την τελευταία Κυριακή του Φεβρουαρίου.

Το 1913 οι Ρωσίδες όρισαν την πρώτη τους Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας το τελευταίο Σάββατο του Φεβρουαρίου (σύμφωνα με το ιουλιανό ημερολόγιο που στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε στη Ρωσία). Παρόλο που υπήρξαν κάποιες απεργίες, πορείες και άλλες διαμαρτυρίες από γυναίκες κατά τα έτη που προηγήθηκαν μέχρι το 1914, καμία από αυτές δεν συνέβη στις 8 Μαρτίου. Το 1914 έλαβε χώρα η Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου, πιθανόν επειδή η ημέρα αυτή ήταν Κυριακή και έκτοτε πραγματοποιείται πάντα αυτήν την ημερομηνία σε όλες τις χώρες. Η τήρηση της Ημέρας στη Γερμανία το 1914 ήταν αφιερωμένη στο δικαίωμα ψήφου των γυναικών, το οποίο οι Γερμανίδες απέκτησαν τελικά το 1918.

Στο Λονδίνο πραγματοποιήθηκε πορεία από το Μπόου μέχρι την πλατεία Τραφάλγκαρ προς υποστήριξη της γυναικείας ψηφοφορίας στις 8 Μαρτίου 1914. Η Σίλβια Πάνκχερστ συνελήφθη μπροστά από το σταθμό Τσάρινγκ Κρος πηγαίνοντας να μιλήσει στην πλατεία Τραφάλγκαρ.

Στις 8 Μαρτίου του 1917 (σύμφωνα με το Γρηγοριανό ημερολόγιο), στην πρωτεύουσα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας Πετρούπολη, οι εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας διαδήλωσαν γεμίζοντας τους δρόμους όλης την πόλη. Αυτό σηματοδότησε την αρχή της ρωσικής επανάστασης. Οι γυναίκες στην Αγία Πετρούπολη έκαναν απεργία εκείνη την ημέρα για το "Ψωμί και την Ειρήνη" - απαιτώντας το τέλος του Α 'Παγκοσμίου Πολέμου, τον τερματισμό των ελλείψεων τροφίμων και το τέλος του τσαρισμού. Ο Λέων Τρότσκι έγραψε ότι "η 23η Φεβρουαρίου (8 Μαρτίου) ήταν η Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας και υπήρξαν συναντήσεις και δρώμενα. Όμως δεν φανταζόμασταν ότι αυτή η «Ημέρα της Γυναίκας» θα κήρυττε την έναρξη της επανάστασης. Έγιναν επαναστατικές ενέργειες αλλά χωρίς συγκεκριμένη ημερομηνία. Το πρωινό, παρά τις διαταγές που είχαν λάβει, οι εργάτριες των κλωστοϋφαντουργίων εγκατέλειψαν τη δουλειά τους στα διάφορα εργοστάσια και έστειλαν αντιπροσώπους για να ζητήσουν υποστήριξη για την απεργία ... που οδήγησε σε μαζική απεργία ... όλοι βγήκαν στους δρόμους". Επτά ημέρες αργότερα, ο αυτοκράτορας της Ρωσίας, ο Νικόλαος Β παραιτήθηκε και η προσωρινή κυβέρνηση χορήγησε στις γυναίκες δικαίωμα ψήφου.

Πώς καθιερώθηκε η 8η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας

Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, η Μπολσεβίκικη Αλεξάνδρα Κολλοντάι και ο Βλαντιμίρ Λένιν όρισαν την 23η Φεβρουαρίου (8 Μαρτίου) ως επίσημη αργία στη Σοβιετική Ένωση, αλλά συνέχισε να είναι εργάσιμη μέρα μέχρι το 1965. Στις 8 Μαΐου 1965 με το διάταγμα του ΕΣΣΔ Προεδρείου του Ανωτάτου Σοβιέτ, η Διεθνής Ημέρας της Γυναίκας κηρύχθηκε ως μη εργάσιμη ημέρα στην ΕΣΣΔ "για τον εορτασμό των εξαιρετικών προτερημάτων των σοβιετικών γυναικών στην κομμουνιστική οικοδόμηση, στην υπεράσπιση της πατρίδας τους κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, στον ηρωισμό και την ανιδιοτέλεια στο μέτωπο και στα μετόπισθεν και επίσης σηματοδοτώντας τη μεγάλη συμβολή των γυναικών στην ενίσχυση της φιλίας μεταξύ των λαών και τον αγώνα για την ειρήνη. Έτσι η ημέρα των γυναικών πρέπει να γιορτάζεται όπως και οι άλλες αργίες". 

Από την επίσημη υιοθέτησή της στη Σοβιετική Ρωσία μετά την Επανάσταση το 1917, η ημέρα εορταζόταν κυρίως στις κομμουνιστικές χώρες και από το κομμουνιστικό κίνημα παγκοσμίως. Άρχισε να εορτάζεται από τους κομμουνιστές της Κίνας από το 1922. Μετά την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας την 1η Οκτωβρίου 1949, το Κρατικό Συμβούλιο κήρυξε στις 23 Δεκεμβρίου ότι η 8 Μαρτίου ορίζεται ως επίσημη αργία, με της γυναίκες στην Κίνα να δικαιούνται μισή ημέρα άδεια.

Η κομμουνίστρια ηγέτιδα Ντολόρες Ιμπάρρουρι οδήγησε μια πορεία γυναικών στη Μαδρίτη το 1936 την παραμονή του ισπανικού εμφυλίου πολέμου.

Τα Ηνωμένα Έθνη ξεκίνησαν να γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στο Διεθνές Γυναικείο Έτος του 1975. Το 1977, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών κάλεσε τα κράτη μέλη να ανακηρύξουν την 8η Μαρτίου ως Ημέρα του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των γυναικών και την παγκόσμια ειρήνη.

Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας: Ανισότητες στην εργασία

Περισσότερες γυναίκες κατέχουν υψηλά αξιώματα στον επιχειρηματικό χώρο, αλλά εξακολουθούν να υφίστανται ανισότητες καθώς οι άνδρες παραμένουν στους ηγετικούς ρόλους, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα έρευνας που δόθηκε στη δημοσιότητα ενόψει της Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου.

Παρά τις κάποιες εξαιρέσεις και τους νόμους που βοηθούν στην ενίσχυση των ποσοστώσεων για τις γυναίκες μέλη σε διοικητικά συμβούλια επιχειρήσεων και για τις γυναίκες στελέχη, ο δρόμος προς την κορυφή παραμένει μακρύς για εκείνες.

Ερευνα που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα από την εταιρεία Equileap, η οποία μελετά στοιχεία σχετικά με την έμφυλη ισότητα στον εργασιακό χώρο, διαπίστωσε ότι μόλις το 7% των διευθυνόντων συμβούλων και 17% των οικονομικών διευθυντών σε μεγάλες εταιρείες στις αναπτυγμένες χώρες είναι γυναίκες. «Η μάχη για την έμφυλη ισότητα συνεχίζεται», παρατηρεί η διευθύνουσα σύμβουλος της Equileap Νταϊάνα φαν Μάασντιτς.

Εκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ το 2023 επισήμανε ότι «το μερίδιο των γυναικών στους ανώτερους και ηγετικούς ρόλους σημειώνει σταθερή άνοδο σε παγκόσμιο επίπεδο την τελευταία πενταετία» με το ποσοστό των γυναικών που έχουν προσληφθεί σε ηγετικούς ρόλους να έχει αυξηθεί από μόλις 33% το 2016 σε σχεδόν 37% το 2022. Αλλά τα συνολικά στοιχεία που αφορούν τη γυναικεία εκπροσώπηση στις εταιρείες δείχνουν ότι οι γυναίκες παραμένουν μειονότητα σε ανώτατο επίπεδο. «Η δομή στον εργασιακό χώρο έχει τέτοια μορφή τα τελευταία 200 χρόνια ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες των ανδρών», λέει η Τάρα Σέμλιν-Τζόουνς, η διευθύνουσα σύμβουλος του 25x25, ενός μη κυβερνητικού οργανισμού που στοχεύει να βελτιώσει την έμφυλη ισότητα στα υψηλά κλιμάκια. «Ο μόνος τρόπος για να το παρακάμψεις αυτό είναι με το να γνωρίζεις ότι οι δομές αυτές είναι δίκαιες ως προς τις γυναίκες», είπε η ίδια στο AFP.

Έρευνα της Deloitte που έγινε σε δείγμα 10.500 εταιρειών σε 51 χώρες με στοιχεία από το 2021 συμπέρανε ότι, ενώ σχεδόν ένα στα πέντε μέλη διοικητικών συμβουλίων είναι γυναίκα, ως προς τους επικεφαλής εταιρειών η αντίστοιχη αναλογία είναι μόλις μια στις 20. Στις ΗΠΑ, οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ένα τέταρτο των μελών διοικητικών συμβουλίων, αλλά λιγότερο από 6% των διευθυντών εταιρειών. Στη Βρετανία οι γυναίκες κατέχουν σχεδόν το 30% των θέσεων ΔΣ, αλλά μόνο το 6% των ανώτατων στελεχών είναι γυναίκες. Ορισμένες χώρες, όπως η Γαλλία, έχουν θεσπίσει νόμους για να ρυθμίσουν αυτή την έμφυλη ανισότητα. Η Γαλλία βρίσκεται στην κορυφή της λίστας της Equileap σχετικά με την έμφυλη ισότητα στις εταιρείες με βάση διάφορα κριτήρια περιλαμβανομένου του μισθού, της άδειας και της προστασίας από την εργασιακή παρενόχληση. Το 2011 η Γαλλία θέσπισε έναν νόμο που προέβλεπε ποσοστώσεις για τα διοικητικά συμβούλια, στα οποία το κατώτερο ποσοστό εκπροσώπησης γυναικών θα πρέπει να είναι το 40%.

Οι αλλαγές «θα αποδώσουν καρπούς μακροπρόθεσμα», λέει η Νταϊάν Σεγκαλέν, πρόεδρος της εταιρείας συμβούλων και ευρέσεως εργασίας Segalen + Associes. Σύμφωνα με την έκθεση της Deloitte, πάνω από το 40% των μελών διοικητικών συμβουλίων στη Γαλλία ήταν το 2021 γυναίκες. Η Αριάν Μπουκάιγ της Deloitte χαρακτήρισε τις ποσοστώσεις «εξαιρετικό επιταχυντή». Αλλά παρότι υπάρχει αύξηση στον αριθμό των γυναικών στις εκτελεστικές επιτροπές, λέει η ίδια, «αυτό παρατηρείται περισσότερο στο τμήμα ανθρωπίνου δυναμικού και στο μάρκετινγκ».

Αυτή τη στιγμή μόνο τρεις από τις εταιρείες που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο του Παρισιού έχουν γυναίκες επικεφαλής. Στη Γερμανία, η Μπέλεν Γκαρίχο της Merck είναι η μοναδική γυναίκα διευθύνουσα σύμβουλος εταιρείας από τις 30 μεγάλες γερμανικές εταιρίες που διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης.  Τον περασμένο χρόνο στην Ιταλία η Τζουζεπίνα ντι Φότζα έγινε η πρώτη γυναίκα που ηγήθηκε μεγάλης εισηγμένης εταιρείας στη χώρα μετά τον διορισμό της ως διευθύνουσα σύμβουλος της ιταλικής ενεργειακής εταιρείας Terna.

Στην Ισπανία οι περισσότερες εταιρείες της χώρας στο εθνικό χρηματιστήριο αξιών διοικούνται από άνδρες εκτός από την ιδιοκτήτρια εταιρεία του Zara, την Inditex, της οποίας ηγείται η Μάρτα Ορτέγκα, κόρη του ιδρυτή της εταιρείας, και την τράπεζα Santander, της οποίας πρόεδρος είναι η Ανα Μποτίν, που ανέλαβε τη θέση από τον εκλιπόντα πατέρα της.