Μανόλης Χατζηγιακουμής: Πέθανε ο σημαντικός φιλόλογος και ερευνητής Εκκλησιαστικής Μουσικής
Πέθανε ο Μανόλης Κ. Χατζηγιακουμής από τους σημαντικότερους κλασικούς φιλολόγους, νεοελληνιστές και μουσικούς ερευνητές της χώρας.
Η εξόδιος ακολουθία θα τελεστεί στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών, την Τετάρτη 28 Φεβρουαρίου, στις 11.00 π.μ. Η σορός του θα μεταφερθεί στη γενέτειρά του Κω.
Η εκδοτική και ερευνητική του δραστηριότητα εκτείνεται από τον Όμηρο και τον Σολωμό στην Εκκλησιαστική Βυζαντινή Μουσική (με εκδοτικές σειρές «Μνημεία», «Σύμμεικτα», «Αρχείον» Εκκλησιαστικής Μουσικής», «Μεσαιωνικά Δημώδη Κείμενα» και άλλα μουσικά και φιλολογικά βιβλία). Σπουδαίο και μοναδικό, έργο ζωής, η «Εκκλησιαστική Μουσική του Νεώτερου Ελληνισμού», του συνόλου δηλαδή των εκκλησιαστικών μελών της περιόδου της Τουρκοκρατίας, όχι μόνο στη γραπτή αλλά και στην ηχητική - ψαλτική της έκφραση μέσα από τους εν ζωή ακόμη μέγιστους ιεροψάλτες (με 122 είδη cd σε κυκλοφορία).
Ένα από αυτά τα σπουδαία έργα, το σπουδαιότερο ίσως, είναι η «Ομήρου Οδύσσεια» («Εισαγωγή - Κείμενο - Μετάφραση - Σχόλια - Ραψωδίες Α-Ω», που κυκλοφόρησε το 2015 από τις εκδόσεις ΚΕΡΕ [Κέντρο Ερευνών και Εκδόσεων]). Πρόκειται για την «οριστική» έκδοση της Οδύσσειας, ένα μνημειακό έργο 832 σελίδων με μετάφραση απευθείας από το πρωτότυπο.
Όπως σημειώνει στον πρόλογο του τόμου ο ίδιος, «η ομηρική Οδύσσεια αντιμετωπίσθηκε, όχι απλά ως γραπτό, αλλά κυρίως ως προφορικό, δηλαδή ως κινούμενο και εκφωνούμενο (ραψωδικό και απαγγελτικό) κείμενο. Από τα πρώτα ήδη πειράματα έγινε γρήγορα αντιληπτό ότι είχαμε ένα καθαρά αυτόνομο νεοελληνικό κείμενο, το οποίο ήταν στην ουσία, από άλλη σκοπιά, το ίδιο το αρχαίο. Η ισοζυγία αυτή οφειλόταν στο ότι το αρχαίο αντιμετωπίσθηκε πρωτίστως ως προφορικός ήχος. Του οποίου ο απόηχος ήταν, απροσδόκητα, ο ίδιος προφορικός νεοελληνικός ήχος».
Η μετάφραση έγινε σε δύο μεγάλες χρονικές περιόδους και με μεγάλη χρονική απόσταση μεταξύ τους. Κατά την πρώτη (1992-1997) μεταφράστηκαν οι επτά πρώτες Ραψωδίες (α-η) και κατά τη δεύτερη (2010-2015) οι υπόλοιπες δέκα επτά (θ-ω). Στο βιβλίο παρατίθενται για άμεση παραβολή και σύγκριση και τρεις επίσης νεοελληνικές μεταφράσεις της Οδύσσειας, τις οποίες ο Χατζηγιακουμής πρόκρινε ως τις πιο αξιομνημόνευτες: του Πολυλά ως πρώτη και σημείο αναφοράς για τους μεταγενέστερους, του Κακριδή επειδή «παραμένει πάντοτε αναντικατάστατη για τη φιλολογική ερμηνευτική της επάρκεια» και του Μαρωνίτη ως την πιο σύγχρονη και αυτήν με τις περισσότερες απαιτήσεις (γι αυτό και, όπως λέει ο διάλογος μαζί της είναι περισσότερος συχνός και δραστικός).
Μανόλης Κ. Χατζηγιακουμής: Διασώζοντας την παραδοσιακή μουσική της Κω με ένα ερασιτεχνικό μαγνητόφωνο
Ο Μανόλης Κ. Χατζηγιακουμής άρχισε το 1964 να ηχογραφεί τη μουσική παράδοση της Κω, με ένα ερασιτεχνικό φορητό μαγνητόφωνο, ιδιαίτερα εξελιγμένης για την εποχή τεχνολογίας ρεύματος και μπαταρίας (η Κως δεν είχε ακόμη τότε ηλεκτρικό ρεύμα στα χωριά της), το οποίο βρέθηκε, όπως σημειώνει ο ίδιος, από αγαθή συγκυρία στην κατοχή του. Οι ηχογραφήσεις αυτές που έκανε, χωριό προς χωριό, σπίτι προς σπίτι, όπως και πάλι σημειώνει ο ίδιος, έχουν συνολική διάρκεια περίπου 30 ωρών και απλώνονται σε μεγάλο χρονικό εύρος (1964-1968).
Από το σύνολο αυτό της τοπικής και απολύτως προσωπικής ηχογράφησης, που ανέτρεξε στις ρίζες του νησιωτικού τραγουδιού της Κω καταρτίστηκε μια Αρχειακή Συλλογή 12 CD με τον γενικό τίτλο «Μουσικός Θησαυρός της Κω»συνολικής διάρκειας 11 ωρών, 25 λεπτών και 22 δευτερολέπτων. Αυτά τα CD κυκλοφόρησαν σε μια πολυτελή κασετίνα με συνοδευτικό βιβλίο στο οποίο συμπεριλήφθησαν τα κείμενα, οι αναγκαίες πληροφορίες για τους αφηγητές και αφηγήτριες, μουσικολογικά σχόλια και λεξιλόγιο για ιδιωματισμούς από το Κέντρον Ερευνών και Εκδόσεων (ΚΕΡΕ).
14°
