Ομόφυλα ζευγάρια: Τι είναι κανονικό και τι δεν είναι;

Όλες αυτές τις μέρες, με αφορμή το νομοσχέδιο για τα ομόφυλα ζευγάρια και έχοντας συζητήσει με πάρα πολλούς ανθρώπους, συνειδητοποίησα ότι υπάρχει μια ιδέα που επηρεάζει από τα θεμέλια τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε. Βαθιά μέσα μας θεωρούμε ότι υπάρχει το κανονικό και φυσιολογικό, και υπάρχει και το μη κανονικό, αυτό που παρεκκλίνει από τον κανόνα και που πρέπει με κάποιον τρόπο να το ενσωματώσουμε. Στο συντριπτικό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας είναι ριζωμένη η πίστη πως οι ετερόφυλες σχέσεις και οικογένειες είναι το κανονικό, κι ότι οι ομόφυλες σχέσεις και οικογένειες βρίσκονται εκτός νόρμας, πέραν των ορίων του φυσιολογικού, του λογικού, του γενικά αποδεκτού, και όχι απλώς του συνηθισμένου.

Αυτός είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο σκεφτόμαστε. Από εκεί πέρα υπάρχουν εκείνοι που αντιδρούν έντονα, που αρνούνται να αποκοπούν από το πατροπαράδοτο, που ακολουθούν πολιτικά κόμματα με αντιδραστικές ιδεολογίες, που έχουν προκαταλήψεις, που προσβάλλουν, σκορπούν μίσος, και για αυτούς δεν ξέρω τι μπορούμε να κάνουμε. Υπάρχουν πάρα πολλοί που απλά δεν είναι εξοικειωμένοι επειδή δεν είχαν εικόνες και παραδείγματα που θα τους έκαναν να σκέφτονται πιο ανοιχτά, και εδώ έρχεται να παίξει τον πάρα πολύ κομβικό της ρόλο αυτό που λέμε ορατότητα. Υπάρχουν αυτοί που λένε εγώ δεν έχω πρόβλημα, αλλά γιατί δεν τους αρκεί το σύμφωνο συμβίωσης και κάνουν όλη αυτή τη φασαρία για γάμο; και άλλοι που σχολιάζουν, σιγά το πράγμα, πολλή φασαρία για τα αυτονόητα, έχουμε βαρεθεί να ακούμε και να διαβάζουμε για γκέι – προοδευτικοί άνθρωποι, πράγματι. Και υπάρχουν και αυτοί που λένε στο παιδί τους, δεν σου συμβαίνει στα αλήθεια αυτό που σου συμβαίνει, δεν είσαι αυτός που λες και νιώθεις και ξέρεις ότι είσαι, μέχρι να το πάρουν απόφαση και να το αποδεχτούν, γιατί αγαπούν τα παιδιά τους.

Εγώ δεν έχω κανένα πρόβλημα, έχω πολλούς γκέι φίλους

Ωστόσο, είναι το κανονικό που έχει την εξουσία, να αρνείται, να απαρνείται, να δέχεται υπό όρους, ή και εντελώς, κάνοντας παραχωρήσεις και δίνοντας δικαιώματα στο μη κανονικό, ακόμα και να νομοθετεί. Η πεποίθηση του κανονικού μπορεί να κρύβεται ύπουλα παντού, ακόμα και σε προτάσεις όπως εγώ δεν έχω κανένα πρόβλημα, έχω πολλούς γκέι φίλους.

Αλήθεια, πώς γίνεται να μην είναι κανονικό οτιδήποτε υπάρχει στη φύση; Και πώς γίνεται να μην είναι κανονικό το 10-15% των συμπολιτών μας; Δεν μπορώ να σκεφτώ πιο ακράδαντο επειχείρημα από αυτό, και αυτή είναι ίσως η πραγματική επανάσταση που θα κάνει τη διαφορά στον τρόπο που σκεφτόμαστε. Γιατί τότε δεν θα χρειάζεται να περνάει η νομιμοποίηση των ΛΟΑΤΚΙ+ μέσα από το βλέμμα που οι στρέιτ άνθρωποι –στην Ελλάδα– βλέπουν τον κόσμο, δηλαδή μέσα από τα δύο φύλα και το πώς έχουμε γαλουχηθεί να εξουσιάζουν το ένα το άλλο. Για αυτό και η ομοφοβία, που πολλές φορές δρα χωρίς να το συνειδητοποιούμε.

Αυτός είναι ο ένας δρόμος. Υπάρχει κι άλλος.
Θυμάμαι πάντα τον τίτλο της τελευταίας ποιητικής συλλογής της Κρυστάλλης Γλυνιαδάκη, η οποία μας μίλησε με αφορμή το νόμο για τα ομόφυλα ζευγάρια [«Ημέρες καλοσύνης» (εκδ. Πόλις)], ένα νήμα που διατρέχει τα ποιήματα αλλά και τη σκέψη της, από το οποίο πάντα διδάσκομαι. Γιατί τελικά αν αφαιρέσεις όλα τα υπόλοιπα, είναι θέμα (και) καλοσύνης αυτό που συζητάμε, με την έννοια της ενσυναίσθησης. Οι προσωπικές ιστορίες δεν δίνουν μόνο ορατότητα ώστε να συνηθίσουμε, είναι κι ένας δρόμος μέσα από τον οποίο μπορούμε να αντιληφθούμε πόσο υπερόπτες μπορεί να είμαστε οι στρέιτ άνθρωποι λόγω των προνομίων που δεν συνειδητοποιούμε ότι έχουμε. Και έτσι μας λείπει αυτή η γνώση, ακόμα και όσοι θεωρούμε αυτονόητο τον σεβασμό στα ατομικά δικαιώματα, του πόσο δύσκολο είναι να υπάρχεις σε μια κοινωνία, και να πρέπει να λες συνεχώς τι είσαι ή να ζεις κρυφά, να έχεις ενοχές, να ντρέπεσαι ή να πολεμάς με τον εαυτό σου και τους άλλους διεκδικώντας το αναφαίρετο δικαίωμα να ορίζεις τη ζωή σου όπως θέλεις.

Έλα, μωρέ, πολλή φασαρία έγινε, ας περάσει το νομοσχέδιο να τελειώνουμε και δεν θα αλλάξει τίποτα στη ζωή κανενός

Στην Ελλάδα έχει έρθει η ώρα, επιτέλους, να κάνουμε ένα τεράστιο βήμα μέσα από τον νόμο για το δικαίωμα στον γάμο και την τεκνοθεσία, που θα ψηφιστεί στις 14 Φεβρουαρίου. Άλλη μία φράση που ακούμε αυτές τις μέρες, έλα, μωρέ, πολλή φασαρία έγινε, ας περάσει το νομοσχέδιο να τελειώνουμε και δεν θα αλλάξει τίποτα στη ζωή κανενός. Αλλά δεν είναι έτσι. Το θέμα είναι να αλλάξουν πράγματα στη ζωή πολλών ανθρώπων, και για πάρα πολλούς άλλους να αλλάξει ο τρόπος που σκέφτονται. Και τότε θα μπορούμε να μιλάμε για μια δίκαιη κοινωνία στο κομμάτι των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και θα είναι η Ελλάδα μια σύγχρονη δυτική ευρωπαϊκή χώρα.