«Πόλεμος» στα Πανεπιστήμια για τις ψηφιακές εξετάσεις και την εισαγγελική παρέμβαση

Ηλεκτρισμένη είναι η ατμόσφαιρα στα πανεπιστήμια με αφορμή το νομοσχέδιο που θα προβλέπει την ίδρυση και λειτουργία μη κρατικών ΑΕΙ. Για 5η εβδομάδα συνεχίζονται οι καταλήψεις σε περίπου 150 σχολές -ή πραγματοποιούνται συνελεύσεις για να αποφασιστεί το μέλλον των κινητοποιήσεων-, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις όπως στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης υπήρξε παρέμβαση της Αστυνομίας. Το ενδεχόμενο να χαθεί η εξεταστική μοιάζει όλο και πιο πιθανό για όλο και περισσότερους φοιτητές, καθώς υπάρχει μερίδα καθηγητών που αμφισβητεί την ψηφιακή εξέταση, κάνοντας λόγο για διαβλητότητα της διαδικασίας. Η στάση αυτή έχει προκαλέσει αντιπαράθεση στους πανεπιστημιακούς κόλπους, καθώς και εισαγγελική παρέμβαση, που εκλαμβάνεται από κάποιους ως μέσο άσκησης πίεσης. Η Σύνοδος των Πρυτάνεων εξέδωσε ανακοινωθέν, διαμαρτυρόμενη για τις εισαγγελικές παρεμβάσεις, που έχουν διαταχθεί προς διερεύνηση τυχόν ποινικών ευθυνών των διοικούντων για τη μη αποτροπή καταλήψεων. Αύριο, Πέμπτη (8/2) προγραμματίζεται νέο συλλαλητήριο με τη συμπαράσταση της ΠΟΣΔΕΠ (Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού). 

Καθηγητές κατά των διαδικτυακών εξετάσεων

Την αντίθεσή του στις διαδικτυακές εξετάσεις στις σχολές ΕΚΠΑ και ειδικότερα στις σχολές Θετικών Επιστημών εκφράζει ο Σύλλoγος Διδασκόντων Θετικών Επιστημών του ΕΚΠΑ. Όπως τονίζει, οι δυσχέρειες αυτές αφορούν μεταξύ άλλων τις κάθε είδους ευρύτατες δυνατότητες (αναζήτησης, υπολογισμών, επικοινωνίας κοκ) που είναι διαθέσιμες σε όποιον είναι συνδεδεμένος στο διαδίκτυο.

Στην ανακοίνωση σημειώνεται πως «για πολλά μαθήματα του κλάδου των θετικών επιστημών οι δυσχέρειες αυτές καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη την ικανοποίηση του βασικού προαπαιτούμενου με βάση τον νόμο αλλά και την ηθική του δημόσιου λειτουργήματος που επιτελούμε: την αδιάβλητη εκτέλεση τους».

«Οι διαθέσιμες τεχνικές επιλογές δεν λαμβάνουν υπόψη τον αξιόλογο αριθμό φοιτητριών και φοιτητών που δεν έχουν κατάλληλη υποδομή για να εξεταστούν διαδικτυακά. Επίσης, βασίζονται σε οικιακές/ιδιωτικές συνδέσεις των μελών ΔΕΠ και όχι σε δημόσιες υποδομές τις οποίες είναι υποχρεωμένο να παρέχει το κάθε πανεπιστήμιο», επισημαίνεται στην ανακοίνωση.

Αναλυτικά η ανακοίνωση έχει ως εξής: 

Στις 05/02/2024, «διεξάχθηκε στη ΣΘΕ ανοιχτή συζήτηση με την «Επιτροπή υποστήριξης εξ αποστάσεως εξετάσεων». Από τη συζήτηση έγινε σαφές ότι η διαδικασία εξέτασης που ενδεχoμένως φαίνεται εφικτή σε κάποιες περιπτώσεις, δεν είναι δυνατόν να εξασφαλίσει το αδιάβλητο σε όλες τις σχολές του ΕΚΠΑ. Συγκεκριμένα, για τη Σχολή Θετικών Επιστημών, η πλειονότητα των μελών ΔΕΠ που τοποθετήθηκαν στην παραπάνω συνάντηση ανέδειξαν τεράστιες και πολύπλευρες δυσχέρειες στη διαδικασία των εξ αποστάσεως εξετάσεων. Οι δυσχέρειες αυτές αφορούν μεταξύ άλλων τις κάθε είδους ευρύτατες δυνατότητες (αναζήτησης, υπολογισμών, επικοινωνίας κοκ) που είναι διαθέσιμες σε όποιον είναι συνδεδεμένος στο διαδίκτυο. Για πολλά μαθήματα του κλάδου των θετικών επιστημών οι δυσχέρειες αυτές καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη την ικανοποίηση του βασικού προαπαιτούμενου με βάση τον νόμο αλλά και την ηθική του δημόσιου λειτουργήματος που επιτελούμε: την αδιάβλητη εκτέλεση τους.

Σημειώνεται ακόμη, ότι οι διαθέσιμες τεχνικές επιλογές δεν λαμβάνουν υπόψη τον αξιόλογο αριθμό φοιτητριών και φοιτητών που δεν έχουν κατάλληλη υποδομή για να εξεταστούν διαδικτυακά. Επίσης, βασίζονται σε οικιακές/ιδιωτικές συνδέσεις των μελών ΔΕΠ και όχι σε δημόσιες υποδομές τις οποίες είναι υποχρεωμένο να παρέχει το κάθε πανεπιστήμιο.

Ο κάθε διδάσκων είναι ακαδημαϊκά και νομικά υπεύθυνος για τη διδασκαλία και την εξέταση των μαθημάτων. Αόριστες διαβεβαιώσεις «ελαστικότητας», που δίδονται φυσικά μόνο προφορικά και δεν θα επιβεβαιωθούν από κανέναν, δεν κατοχυρώνουν τους διδάσκοντες απέναντι στον νόμο και δεν τιμούν το αρχαιότερο πανεπιστημιακό ίδρυμα της χώρας.

Ως εκ τούτου καλούμε τους προέδρους των Τμημάτων της Σχολής μας να συγκαλέσουν άμεσα συνελεύσεις τμημάτων, όχι για να ανακοινώσουν ειλημμένες αποφάσεις, αλλά προκειμένου να συζητηθεί ουσιαστικά το ζήτημα της ακεραιότητας/αδιάβλητου των εξετάσεων και να εκφραστεί η βούληση των μελών τους. Η εκπαιδευτική διαδικασία δεν καθορίζεται από ερμηνευτικές εγκυκλίους του Υπουργείου, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν έχουν ισχύ νόμου, ούτε από αποφάσεις διοικητικών οργάνων που απλά υιοθετούν τις ανωτέρω εγκυκλίους στη λογική του «τί άλλο μπορούμε να κάνουμε… ».

Αναρωτιόμαστε, ποιοι πραγματικά επιζητούν τα ανοιχτά, ζωντανά, δημοκρατικά πανεπιστήμια με ακαδημαϊκά εχέγγυα; Σίγουρα, όχι όσοι αμέριμνα υιοθετούν τις εξ αποστάσεως διαδικασίες ως πανάκεια για κάθε περίπτωση και για όσο χρειαστεί.»

Η ανακοίνωση περί διαβλητότητας από το ΑΠΘ

Παράλληλα, η συνέλευση των καθηγητών του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης αναφέρει, σύμφωνα με πληροφορίες, πως τίθεται θέμα «αδιάβλητου της διαδικασίας».

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, στην απόφαση της συνέλευσης των καθηγητών αναφέρεται μεταξύ άλλων: 

«1. Η συνέλευση του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών στην συνεδρία της αποφάσισε να μη διεξαχθούν εξ αποστάσεως εξετάσεις καθώς θεωρεί ότι δεν πληρείται η ...προϋπόθεση του αδιάβλητου της διαδικασίας αξιολόγησης.

2. Να εξετάσει την κατ' εξαίρεση εφαρμογή κάθε πρόσφορου τρόπου διεξαγωγής εξετάσεων διδακτορικών διατριβών, φοιτητών Εράσμους και ολιγομελών ομάδων τελειόφοιτων».

Την επιστολή υπογράφει ο πρόεδρος του τμήματος και ήταν μια εξ αυτών που φέρεται να πυροδότησε την εισαγγελική αντίδραση προκειμένου να διερευνηθεί και να αποτιμηθεί αν υπάρχει κάποια παραβίαση νόμου.

Εισαγγελική παρέμβαση

Ήδη για το θέμα των ΑΕΙ υπάρχει παρέμβαση του προϊσταμένου της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αντ. Ελευθεριάνου που διέταξε εισαγγελική έρευνα για το ενδεχόμενο ποινικών ευθυνών, εκτός των καταληψιών, και των οργάνων διοίκησης των Πανεπιστημίων για παραλείψεις ενεργειών στην αποτροπή των καταλήψεων, καθώς και παρέμβαση της Εισαγγελίας Θεσσαλονίκης που διέταξε τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης τόσο για τους συμμετέχοντες στις καταλήψεις όσο και για τις διοικήσεις των πανεπιστήμιων που δεν τις απέτρεψαν.

Αφορμή στάθηκαν καταγγελίες φοιτητών ότι δέχθηκαν επιθέσεις, επειδή αντέδρασαν στις καταλήψεις.

Η Εισαγγελία Θεσσαλονίκης παρήγγειλε έρευνα στην αστυνομία να διαπιστώσει εάν στοιχειοθετούνται τα αδικήματα της διατάραξης λειτουργίας υπηρεσίας, της παράνομης βίας, της επικίνδυνης σωματικής βλάβης και της παράβασης καθήκοντος. Στο πλαίσιο αυτό, ζητείται να εξεταστούν οι καταγγέλλοντες και παράλληλα να αναζητηθούν αποφάσεις της Πρυτανείας για τη λήψη μέτρων αποτρεπτικών για τις καταλήψεις.

Οι αντίθετες φωνές

Υπάρχουν και καθηγητές που δεν συμφωνούν με την προσέγγιση των συναδέλφων τους για τις εξετάσεις. Ενδεικτική είναι η ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που έκανε η Καθηγήτρια Φιλοσοφίας της Επιστήμης και Αναλυτικής Φιλοσοφίας στο τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Βάσω Κιντή: 

«Βλέπω σε διάφορες ανακοινώσεις από πανεπιστήμια ότι παρά τις επιφυλάξεις που εκφράζονται για τις διαδικτυακές εξετάσεις είναι πρόθυμοι να εξετάσουν διαδικτυακά τους φοιτητές Erasmus και τους επί πτυχίω. Εκεί δεν υπάρχει πρόβλημα αδιάβλητου. Επίσης, ενώ δεν έχουν αντίρρηση να ξεκινήσει κανονικά το εαρινό εξάμηνο για τα ξενόγλωσσα μεταπτυχιακά, έχουν αντίρρηση για τα ελληνόγλωσσα. Οι ξένοι να μην θιγούν, αλλά οι Έλληνες δεν πειράζει. Μαθημένα τα βουνά από τα χιόνια. Διαρκώς θύματα και όμηροι μειοψηφιών που νομίζουν ότι παίρνουν επάνω τους την παγκόσμια επανάσταση για την ήττα του νεοφιλελευθερισμού που μας απειλεί με το άνοιγμα μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα, στον μόνο τόπο στην υφήλιο που δεν είχε αλώσει. Και μετράνε μόνο οι επιτακτικές ανάγκες των επί πτυχίω. Οι ανάγκες των άλλων φοιτητών, ιδίως των εργαζόμενων και των πρωτοετών που μπαίνουν με τόσο μεράκι στα πανεπιστήμια, και μετά από τόσο κόπο και θυσίες των ίδιων και των γονιών τους, δεν μετράνε. Αυτοί θα κάτσουν να περιμένουν να τελειώσει η επανάσταση και να λιμνάζουν με χαμένα μαθήματα και εξεταστικές όταν οι συνάδελφοί τους στην Ευρώπη σε τρία χρονάκια θα έχουν το πτυχίο τους και θα έχουν βγει στην αγορά εργασίας. Απορώ ειλικρινά πώς κανείς δεν νοιάζεται γι' αυτούς τους φοιτητές, τα νιάτα και το μέλλον της χώρας, και πώς οι ίδιοι αφήνουν τον εαυτό τους να γίνεται όμηρος αυτών των ολιγομελών ομάδων που τους υφαρπάζουν το μέλλον τους. Και δεν τους προστατεύουν ούτε οι καθηγητές τους (με τις λαμπρές εξαιρέσεις που πάντα υπάρχουν).»

Τι λέει το υπουργείο Παιδείας

Σχετικά με το αδιάβλητο των διαδικτυακών εξετάσεων η υφυπουργός Παιδείας, Ζέττα Μακρή δήλωσε στην ΕΡΤ ότι «ο ίδιος ο πρωθυπουργός αναγνώρισε ότι οι εξετάσεις αυτές έχουν κάποια διαβλητότητα, δεν είναι όπως είναι οι πανελλαδικές, που το αδιάβλητο είναι κατοχυρωμένο και αναγνωρισμένο. Αντιλαμβάνεστε και με τα κινητά υπάρχει τρόπος κάποιος να αντιγράψει. [...] Θα σας πω εγώ που δεν είμαι ακαδημαϊκός δάσκαλος, δεν είμαι δασκάλα ακαδημαϊκή, ότι υπάρχει τρόπος κι αυτό να παρακαμφθεί αν κάποιος καθηγητής φοβάται ότι θα κλέψουν οι φοιτητές του. Ερωτήσεις κρίσεως».

Υπενθυμίζεται ότι στην τελική ευθεία έχει μπει η κατάρτιση του νομοσχεδίου για τα πανεπιστήμια, στο οποίο περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για την αναβάθμιση των δημόσιων πανεπιστημίων, καθώς και τα κριτήρια ίδρυσης και λειτουργίας μη κρατικών ΑΕΙ στη χώρα.

Την Πέμπτη (8/2) θα πραγματοποιηθεί νέο συλλαλητήριο στο κέντρο της Αθήνας, ενώ η ΠΟΣΔΕΠ έχει προκηρύξει 24ωρη απεργία σε ένδειξη συμπαράστασης στους καθηγητές ΑΕΙ, οι οποίοι δηλώνουν αντίθετοι με τις ψηφιακές εξετάσεις ή είναι κατά των μη κρατικών ΑΕΙ.