Το τελωνείο των Κήπων: «Τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης» είναι σε άθλια κατάσταση

Την πρώτη φορά που αντίκρισα τον συνοριακό σταθμό στους Κήπους του Έβρου ήμουν δεν ήμουν είκοσι χρονών παλικαράκι. Ερχόμουν με λεωφορείο στην Ελλάδα προκειμένου να εγκατασταθώ. Ήταν το 1974. Οι ημερομηνίες καθοριστικές. Θυμάμαι την πρώτη εικόνα από τον συνοριακό σταθμό στην ελληνική πλευρά. Όλες τις λεπτομέρειες.

Η τελευταία φορά που έφθασα στον Έβρο για να περάσω απέναντι ήταν την Πρωτοχρονιά. Πενήντα χρόνια μετά. Ο χρόνος άφησε ανεξίτηλα το ίχνος του πάνω στο παμπάλαιο κτήριο. Μία εικόνα εγκατάλειψης. Από το 1974 η Ελλάδα έγινε ευρωπαϊκή χώρα, ανήκει στην ζώνη του ευρώ, συμμετέχει θεωρητικά στις ευρωπαϊκές διεργασίες. Θεωρητικά, διότι εκεί πάνω στον Έβρο η εντύπωση που αποκομίζει ο επισκέπτης είναι ότι η χώρα αυτή ανήκει σίγουρα σε κάποιο άλλο γεωπολιτικό μπλοκ και όχι εκείνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η διαδρομή από την Θεσσαλονίκη μέχρι τα σύνορα του Εύρου ποταμού μέσω Εγνατίας Οδού είναι 339 χλμ. Με 6 σταθμούς διοδίων, δηλαδή συνολικά 10 ευρώ. Με μια στάση στη Αλεξανδρούπολη για καφέ και ανεφοδιασμό καταλαβαίνει κανείς την ανάπτυξη που έχει η συνοριακή αυτή πόλη.

Μερικά χρόνια πριν, οι ψαροταβέρνες της παραλιακής που θυμάμαι δεν ξεπερνούσαν τα 5-6. Τώρα μαζί με τις καφετέριες, μπαράκια και ταβέρνες -δεν τα μέτρησα αλλά- πρέπει να αριθμούν πάνω από 15… Και πάντα γεμάτα, ειδικά τα Παρασκευοσαββατοκύριακα.

Αντίκρισα, όπως πάντα τα τελευταία χρόνια, πολλά αυτοκίνητα με τουρκικές πινακίδες, που έρχονται από την Κωνσταντινούπολη και από τις άλλες συνοριακές -και όχι μόνο- τουρκικές πόλεις για να απολαύσουν το ουζάκι και το ψαράκι τους και να μείνουν μια-δυο βραδιές.

Αυτό το αντιλαμβάνεσαι περπατώντας στα σοκάκια με τις βιτρίνες όπου ακούς οικογένειες που μιλούν τουρκικά. Και να μην ξεχνάμε τους πολλούς αμερικανούς (προφανώς στρατιωτικοί) που έχουν εγκατασταθεί στην πόλη αυτή.

Η «μαύρη τρύπα» των Κήπων

Το τελωνείο των Κήπων απέχει 40 χλμ από την Αλεξανδρούπολη. Πρόκειται για την είσοδο και την έξοδο της χώρας, «Η Πόρτα» όπως λέγαμε παλιά της χώρας. Από το 1981 έως σήμερα είναι και «Τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης» όπως καυχιούνται οι πολιτικοί σε κάθε ευκαιρία. Όμως αυτό το τελωνείο της χώρας είναι σε άθλια κατάσταση.

Δεν έχει αλλάξει τίποτα από το 1974 που πρωτοήρθα στην Ελλάδα από την Κωνσταντινούπολη με λεωφορείο… Κρίμα, πολύ κρίμα... Ένα κτήριο (αν λέγεται ευρωπαϊκό τελωνειακό κτήριο) με φθαρμένη οροφή από μπετόν, η οποία στηρίζεται σε φθαρμένες κολώνες από τσιμέντο και τα εκτεθειμένα σκουριασμένα σίδερα να ξεπροβάλλουν με αναίδεια.

Σωροί τα σκουπίδια δεξιά και αριστερά στα ρείθρα του δρόμου. Ξεχειλισμένοι οι κάδοι.

Ένα βρωμερό WC στο εσωτερικό του κτηρίου δοκιμάζει τις αντοχές του κάθε ταξιδιώτη. Η έλλειψη WC έχει σαν αποτέλεσμα να βλέπεις γυναίκες, άνδρες, παιδιά αλλά και ηλικιωμένους ανθρώπους να τρέχουν στα χωράφια για να ανακουφιστούν.

Στην είσοδο του γερασμένου και ταλαιπωρημένου κτηρίου, πάνω σε μια βάση είναι τοποθετημένος ένας μεγάλος υπαίθριος μπλε χάρτης της Ελλάδας φτιαγμένος από πλεξιγκλάς (για τους τουρίστες). Ραγισμένος από την πολυκαιρία σε χίλια κομμάτια, σου δίνει την εικόνα ότι η Ελλάδα αποτελείται από εκατοντάδες περιφέρειες και κρατίδια. Κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να τον αποσύρει ή να αλλάξει το πλέξιγκλας. 

Αυτή την εικόνα αντικρίζουν οι ταξιδιώτες μέσα από τα αυτοκίνητά τους με πινακίδες από Βουλγαρία, Τουρκία, Βόρεια Μακεδονία, Σλοβακία, Σερβία κ.λπ., κ.λπ. Όλοι αυτοί και εγώ ασφαλώς μαζί περιμέναμε σε μια ατελείωτη ουρά που έφτανε μέχρι και τα 2 - 3 χλμ για να περάσουμε από τα σύνορα της Ευρώπης προς σε μια μη ευρωπαϊκή χώρα, στην Τουρκία (σχετικά με αυτό το τελωνείο έχω διαβάσει πολλά παρόμοια άρθρα και διαμαρτυρίες από αυτόπτες μάρτυρες).

Το μόνο κτήριο που είναι κάπως νοικοκυρεμένο είναι αυτό του duty free shop που κατακλύζεται κάθε φορά από διαφόρους ταξιδιώτες.

«Η έλλειψη προσωπικού είναι εμφανής, δηλαδή αστυνομικών και τελωνιακών υπαλλήλων. Αυτή είναι και η αιτία των καθυστερήσεων» όπως ομολογούσε ο αστυνομικός υπάλληλος που έλεγξε τα χαρτιά μας μέσα από το μικρό παραθυράκι της μικρής προκάτ κλούβας του. Για τα χάλια του κτηρίου μας κάποιος άλλος εξηγούσε: «Νομίζετε, κύριε, ότι δεν τους τα γράφουμε κάθε τόσο; Σε κάθε κυβέρνηση στέλνουμε ότι χρειάζονται ανακαινίσεις, προσωπικό κ.λπ. Κανείς δεν ακούει. Κανείς δεν ανταποκρίνεται. Καιρός να τα γράψετε κ εσείς οι πολίτες».

Κατά τη διμερή συμφωνία, το προσωπικό των συνοριακών και τελωνιακών τελωνειακών αρχών πρέπει να είναι ισάριθμο. Το ερώτημα είναι γιατί δεν αυξάνεται αυτός ο αριθμός από τη στιγμή που έχουν πολλαπλασιαστεί οι αφίξεις και οι αναχωρήσεις στους Κήπους. Πώς είναι δυνατόν να λειτουργεί ένας συνοριακός σταθμός με δεδομένα προς πεντηκονταετίας; Μήπως θα προβάλλουν -και πάλι- την ίδια δικαιολογία όπως από το 2004, ότι θα κατασκευαστεί μια δεύτερη γέφυρα στον Έβρο και ως εκ τούτου θα κατασκευαστεί και νέο τελωνειακό κτήριο; Από τότε πέρασαν 20 χρόνια και ακόμα περιμένουμε…

M’ αυτά και μ’ αυτά, την πρώτη του Γενάρη, μαζί με τους εκατοντάδες Τούρκους πολίτες που επέστρεφαν με τα αυτοκίνητά τους στην πατρίδα τους, αφού πέρασαν τις πρωτοχρονιάτικες γιορτές στην Ελλάδα, περιμέναμε επί 5 ολόκληρες ώρες για να περάσουμε την γέφυρα του Έβρου.

Η εικόνα εντελώς διαφορετική από την άλλη πλευρά των συνόρων. Ήταν σαν να φεύγεις από μια τριτοκοσμική χώρα και να έρχεσαι σε μια ευρωπαϊκή.

Πεντακάθαρο, νεόδμητο, ευρωπαϊκών προδιαγραφών, με μια δόση υπερβολής βέβαια (κιτς) αλλά που ντρέπεσαι να πετάξεις χάμω την γόπα σου και ψάχνεις να βρεις σταχτοδοχείο.

Το σημαντικότερο το φυλάξαμε για το τέλος. Τη φωτογραφία της ελληνικής σημαίας η οποία ανέμιζε κουρελιασμένη στον ιστό της, έρμη και ταλαιπωρημένη. Ούτε ένας Χριστιανός, ένας υπάλληλος, κάποιος Διοικητής, βρε αδερφέ, δεν φιλοτιμήθηκε να την αλλάξει με μία καινούργια;