Γάμος ομοφύλων: η ατζέντα, ο κυνόδοντας και οι ίσες ευκαιρίες…

Η θεσμοθέτηση στην ανθρώπινη οργάνωση παίζει ρόλο εργαλείου στην εγγύηση της κοινωνικής ισορροπίας. Η σωστή οργάνωση δημιουργεί πλαίσιο και κανόνες, οι οποίοι αντικατοπτρίζουν με συμμετρία και αρμονία τις αξίες της κοινωνίας. Οι δυναμικές της εξουσίας μπορούν να ευνοήσουν ομάδες, μπορούν όμως και να δημιουργήσουν ανισορροπίες και δυσαρμονίες αν το παρακάνουν.

Για παράδειγμα, η θεσμοθέτηση του γάμου των ομοφύλων είναι εκτός της σημερινής «κοινωνικής συμμετρίας» στην Πολωνία, η οποία δεν αναγνωρίζει νομικά τον γάμο των ομοφύλων. Κατά την κυβέρνηση, είναι η κατάλληλη ώρα για την ελληνική κοινωνία να αναγνωρίσει ισότιμα το δικαίωμα αυτό και να ενσωματώσει τις διαφορετικές σεξουαλικές ταυτότητες στην κοινωνική δομή, στην αντίληψη για την οικογένεια και τον ρόλο των παιδιών.

Oι κοινωνίες πρέπει να εξελίσσονται, καλό είναι ωστόσο οι αξίες και οι δομές τους να κατανοηθούν πρώτα και μετά να αναθεωρηθούν και να αλλαχθούν, όχι στατικά, ούτε αδιαπραγμάτευτα

Οι «παραδοσιακές» αντιλήψεις για την οικογένεια, όπου τα εισαγωγικά δεν είναι ούτε μειονέκτημα ούτε πλεονέκτημα, αλλά αποτελούν για κάποια κοινωνικά υποσύνολα βαθιές πεποιθήσεις και αξίες διαχρονικές, πολλές φορές δεν συνοδεύονται με θρησκευτικές και κοινωνικές παραδόσεις. Ενώ οι κοινωνίες πρέπει να εξελίσσονται, καλό είναι ωστόσο οι αξίες και οι δομές τους να κατανοηθούν πρώτα και μετά να αναθεωρηθούν και να αλλαχθούν, όχι στατικά, ούτε αδιαπραγμάτευτα.

Αντίστοιχα, ο ιστορικός ρόλος των γονιών είναι διαφορετικός στις μεσογειακές χώρες από τη Σκανδιναβία, για παράδειγμα, όπου το «ζακέτα να πάρεις» δεν είναι η κύρια προτροπή στο στόμα της Σουηδέζας μάνας (όπου ο γάμος ομοφύλων είναι νόμιμος από το 2009), τα δε παιδιά στο Όσλο δεν μένουν στο σπίτι με τους γονείς τους μέχρι τα 30 και περισσότερο, όπως στην Αθήνα ή στη μεσογειακή Ιταλία, παρ' όλο που εκεί ο αντίστοιχος νόμος (Legge Cirinnà) έχει ψηφιστεί ήδη από το 2016.

Η συζήτηση για τη δομή της οικογένειας, ωστόσο, δεν πρέπει να εξαντλείται μόνο στο όνομα μιας προοδευτικής πρωτοβουλίας της εκάστοτε κυβερνητικής ατζέντας. Πολλά ερωτηματικά θα μπορούσαν να γεννηθούν για τον ρόλο και τις νέες μορφές της οικογένειας στην κοινωνική οργάνωση, τις οικογένειες από ένα φύλο και τα ομόφυλα ζευγάρια.

Πού είναι, άραγε, ευκολότερη η δυνατότητα οικογενειακού κοινωνικού ελέγχου στη μελλοντική οργάνωση; Ποια οικογενειακή δομή συνεισφέρει στην καλύτερη ανάπτυξη των μελών της; Στην ταινία «Κυνόδοντας» του πολύ επίκαιρου και δικού μας Λάνθιμου, οι γονείς απομονώνουν και παραπλανούν τα παιδιά τους, καθιστώντας τα εξαρτημένα από την εξουσία τους. Καλό παράδειγμα, το οποίο καταδεικνύει πως οι θεσμοθετημένες αποφάσεις για την οικογενειακή δομή δεν θα είναι ουδέτερες, αλλά διαμορφωτικές συμπεριφορών και πολιτισμού.

Κλεισμένα και ανώνυμα στα δικά τους υποσύνολα κοινωνικής οργάνωσης, απενοχοποιούμενα των αναστολών της ατομικότητάς τους, τα μελλοντικά παιδιά, σε κάποιες εκδοχές, μπορεί να είναι έρμαια της τοξικότητας των followers στα κοινωνικά δίκτυα, των συμμαθητών στο σχολείο και της σύγχυσης των «ειδήσεων» μόνιμης ροής, όπως επιβάλλονται στις μοντέρνες κοινωνίες.

Σε αυτή την πραγματικότητα/εξέλιξη, η Μαρία Καρυστιανού, όταν αγόρευσε στη συνεδρίαση του κοινοβουλίου για τα Τέμπη, λέγοντας «Με βλέπετε εδώ μόνη μου, αλλά δεν είμαι. Φανταστείτε 57 ανθρώπους δίπλα μου…», εννοώντας τους νεκρούς του δυστυχήματος, θα είναι για πάντα η μάνα ενός νεκρού αδικοχαμένου παιδιού, ανεξάρτητα του τύπου της οικογένειας. Αντιλαμβάνεται την κοινοβουλευτική δημοκρατία μας και την εξουσία που εκπορεύεται από αυτή θεσμικά, κάπως σαν τους παλιούς στίχους του μεγάλου μας ποιητή (που εμείς οι νεότεροι νομίζουμε ως έναν τραγουδιστή) του Σαββόπουλου «μπορεί κανίβαλος ποτέ να εκπροσωπήσει τάχα, όλους τους φίλους τους παλιούς που έχει στην στομάχα», σαν την πιο απόλυτη προφητεία.

H μεγαλύτερη και πιο ουσιαστική συμπερίληψη θα ήταν να αυξήσουμε δραματικά αυτό το πλούσιο 0,1%, που ενθυλακώνει ένα τερατώδες κομμάτι του παγκόσμιου πλούτου, και τοπικά να μην αφήνουμε απέξω οικονομικά αυτούς που υποτίθεται προσπαθούμε να ενσωματώσουμε

Για αυτό οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες και οι πολιτικές αντιπαραθέσεις της με την αντιπολίτευση, που στο όνομα της συμπερίληψης υποστηρίζουν τις νέες διευρυμένες εκδοχές της οικογένειας, χρήσιμο είναι να έχουν μία επιπλέον κοινή αναφορά και επιδίωξη: να απολαμβάνουν όλο και περισσότερες οικογένειες τη φροντίδα της πρόσβασης σε ποιοτική οικογενειακή στέγη, τη δυνατότητα χρήσης των υπηρεσιών των βρεφονηπιακών σταθμών, την παροχή σωστού και οργανωμένου σχολείου και περαιτέρω «ισοτιμίες» στις ευκαιρίες και στην οικονομική ανεξαρτησία και όχι μόνο νομικές κατοχυρώσεις. Άλλωστε, η μεγαλύτερη και πιο ουσιαστική συμπερίληψη θα ήταν να αυξήσουμε δραματικά αυτό το πλούσιο 0,1%, που ενθυλακώνει ένα τερατώδες κομμάτι του παγκόσμιου πλούτου, και τοπικά να μην αφήνουμε απέξω οικονομικά αυτούς που υποτίθεται προσπαθούμε να ενσωματώσουμε.

Σε μία έκταση της σκέψης, το δικαίωμα στην οικογένεια και τη σωστή ανάπτυξη των παιδιών ανήκει σε όλους και είναι ένα δικαίωμα που, μάλλον, δεν θα χαριστεί ή θα ψηφιστεί.