Γυναικοκτονίες: Και τώρα; Τι θα πεις;

Σε συνέχεια της παραζάλης των τελευταίων χρόνων με τις αυξανόμενες γυναικοκτονίες, στις απαρχές του 2024 μετράμε ήδη δύο γυναίκες που έφυγαν από χέρι συντρόφου. Πρόκειται για εγκλήματα τα οποία άραγε τίποτα δεν προμήνυε; Κι ουδείς φανταζόταν;

Η μία γυναικοκτονία έγινε το βράδυ της Πρωτοχρονιάς και αφορά γυναίκα 41 ετών από τη Θεσσαλονίκη, έγκυο τριών μηνών και μητέρα ενός παιδιού. Από το προφίλ του κατηγορουμένου συντρόφου της, όπως έχει σκιαγραφηθεί πολλάκις στα ειδησεογραφικά μέσα, εύκολα μπορεί κανείς να καταλάβει ότι η αφαίρεση της ζωής της άτυχης γυναίκας δεν εξέπληξε το περιβάλλον του. Το αντίθετο, μάλιστα, ήταν μια εξέλιξη που όλοι φοβούνταν.

Σε βάρος του κατηγορουμένου εκκρεμούσαν 4 καταδικαστικές αποφάσεις μεταξύ άλλων για επικίνδυνη ενδοοικογενειακή σωματική βλάβη και παράνομη οπλοφορία. Επίσης, σε βάρος του έχει ασκηθεί δίωξη για βιασμό σε βάρος της αδερφής του, ενώ για βίαιη συμπεριφορά έκανε λόγο και η πρώην σύζυγός του.

Η δεύτερη γυναικοκτονία, στις 8 Ιανουαρίου, αφορά 45χρονη γυναίκα από το Ζεφύρι, στην οποία ο άνδρας της έβαλε φωτιά και μάλιστα μέσα στο σπίτι τους μπροστά στον γιο και τα εγγόνια τους. Μετά από πολυήμερη νοσηλεία η γυναίκα κατέληξε 16 Ιανουαρίου.

Και σε αυτή την περίπτωση, η εξέλιξη ήταν αναμενόμενη, αφού στη γειτονιά γνώριζαν πως ο δράστης είναι χρήστης ουσιών και συχνά γινόταν βίαιος με τη σύζυγο και τα παιδιά του.

Κι όλα αυτά έγιναν μόλις 1 μήνα περίπου μετά τη δολοφονία στη Σαλαμίνα 43χρονης γυναίκας, μητέρας ενός παιδιού με αναπηρία, από τον πρώην σύντροφό της. 

Και εδώ τα χαρακτηριστικά είναι παρόμοια. Κλιμακούμενη βίαιη συμπεριφορά του συντρόφου προς το θύμα και μια γειτονιά που άκουγε τη γυναίκα να κακοποιείται και κώφευε.

Η τραγική διαφορά στη γυναικοκτονία της Σαλαμίνας είναι ότι η άτυχη γυναίκα σε αυτή την περίπτωση τα είχε κάνει όλα σωστά, καθώς λίγες ημέρες πριν τη δολοφονία της είχε καταγγείλει τον σύντροφο της στην Αστυνομία για εξύβριση και ξυλοδαρμό, οπότε η εφαρμογή panic button εγκαταστάθηκε στο κινητό της και η ίδια μετακόμισε στο σπίτι της μητέρας της.

Το αποτέλεσμα όμως ήταν το ίδιο. Η γυναίκα έχασε τη ζωή της από τον κακοποιητή της και το παιδί της αποχωρίστηκε βίαια και δια παντός τη μητέρα του.

Οι δολοφονίες των γυναικών από τον κακοποιητή τους είναι το άκρο στο φάσμα της βίας που είχαν επανειλημμένα υποστεί και καταδεικνύουν την ηθική απονεύρωση μιας κοινωνίας που, ενώ ξέρει, σιωπά. Την ίδια στιγμή όμως ρίχνουν φως στα τρωτά σημεία του ίδιου του συστήματος αντιμετώπισης περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας.

Πόσο διαφορετική θα μπορούσε να είναι η εξέλιξη

• αν στη Σαλαμίνα είχε συλληφθεί ο δράστης για ενδοοικογενειακή βία στο πλαίσιο του αυτοφώρου; Ή αν η γυναίκα με το παιδί της είχαν οδηγηθεί άμεσα, άμα τη υποβολή της καταγγελίας, σε ειδικό ξενώνα προστασίας;
• αν σε όλες τις περιπτώσεις είχε υποβληθεί έστω μία ανώνυμη καταγγελία;
• αν υπήρχε ηλεκτρονικό σύστημα επιτήρησης του υπόδικου για ενδοοικογενειακή βία, ώστε να ειδοποιείται η Αστυνομία σε περίπτωση που προσέγγιζε την καταγγέλλουσα;
• αν υπήρχε αυστηρό πλαίσιο αντιμετώπισης υποδίκων ή καταδικασμένων για ενδοοικογενειακή βία, σε περίπτωση υποβολής σε βάρος τους νέας καταγγελίας;

Οι αλλαγές σε θεσμικό επίπεδο στον τομέα αντιμετώπισης της ενδοοικογενειακής βίας είναι επιβεβλημένες. Γιατί οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: 4.264 γυναίκες το 2020 είχαν προχωρήσει σε καταγγελία για ενδοοικογενειακή βία, ενώ το 2022 ο αριθμός τους ανήλθε σε 10.131 (ποσοστό αύξησης 137,6%), σύμφωνα με την ετήσια έκθεση για τη βία κατά των γυναικών της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας (Νοέμβριος 2023).

Και τώρα; Τι θα πεις; Πάντως, μην πεις πάλι ότι δεν ήξερες.