Γάμος και τεκνοθεσία ομοφύλων και η συνέντευξη του πρωθυπουργού
Αυτές τις μέρες ρωτάω τους γκέι φίλους μου πώς αισθάνονται. Χαρά και ανακούφηση, είναι η απάντηση. Θα ήθελαν ο νέος νόμος να μην αφήνει σκιές και εκκρεμότητες, το να μη προβλέπεται η δυνατότητα να αποκτήσουν παιδί με παρένθετη μητέρα κάνοντας χρήση των επιτευγμάτων της ιατρικής, όπως και τα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια, αποτελεί διάκριση. Όμως, υπερισχύει η χαρά.
Μαζί με τους άμεσα ενδιαφερόμενους, για πολλούς από εμάς είναι ανέλπιστα ελπιδοφόρο αυτό που συμβαίνει αυτές τις μέρες, μια επανάσταση στις αντιλήψεις και τα συναισθήματα της πλειοψηφίας των Ελλήνων. Η συζήτηση για το δικαίωμα των ομόφυλων ζευγαριών στον γάμο και την τεκνοθεσία, δηλαδή για ίσα δικαιώματα, και οι καινούργιες οικογένειες με τις δύο μαμάδες ή τους δύο μπαμπάδες, έχουν μπει στα ελληνικά σπίτια, ως πολιτική επικαιρότητα και ως ρεπορτάζ από την πραγματική ζωή, στα δελτία ειδήσεων. Τον χορό άνοιξε η συνέντευξη του Κυριάκου Μητσοτάκη στον Γιώργο Κουβαρά, οι τηλεθεατές είδαν ξανά και ξανά τον πρωθυπουργό της χώρας να τους εξηγεί αυτό τον καινούργιο κόσμο δικαιωμάτων και τρόπων ζωής στον οποίο η Ελλάδα καλείται να εισέλθει.
«Έχω ασχοληθεί πάρα πολύ με το θέμα αυτό. Έχω διαβάσει, έχω μελετήσει πολύ. Έχω συζητήσει με πολλούς συμπολίτες μας, τους οποίους τους αφορά αυτή η επικείμενη νομοθέτηση. Θέλω να σας πω, καταρχάς, ότι αυτό το οποίο θα νομοθετήσουμε είναι την ισότητα στον γάμο. Δηλαδή, την απαλοιφή οποιασδήποτε διάκρισης ανάλογα με τον σεξουαλικό προσανατολισμό στο ζήτημα της σύναψης μιας σχέσης γάμου. Που ουσιαστικά τι είναι ο γάμος; Είναι, θα έλεγα, το “επιστέγασμα” της αγάπης μεταξύ δύο ανθρώπων. Είναι ταυτόχρονα, όμως, και ένα νομικό συμβόλαιο με δικαιώματα και υποχρεώσεις».
«Ξέρετε, πάντα οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις στο οικογενειακό δίκαιο γίνονταν από την κεντροαριστερά και κατά κανόνα η κεντροδεξιά ήταν πίσω από τις εξελίξεις. Θυμάμαι ακόμα, το 1982, όταν ήρθε η μεγάλη επανάσταση στο οικογενειακό δίκαιο, και η Νέα Δημοκρατία καταψήφισε διατάξεις οι οποίες τώρα μας φαίνονται απολύτως προφανείς: η αποποινικοποίηση της μοιχείας, η ποινικοποίηση της οικογενειακής βίας, η δυνατότητα στη γυναίκα να κρατήσει το επώνυμό της. Βλέπετε λοιπόν ότι οι κοινωνίες προχωρούν».
Η συζήτηση προχωράει και στα πιο δύσκολα, ο πρωθυπουργός εξηγεί κάτι έξω από τη λογική και τις εμπειρίες της συντριπτικής πλειοψηφίας των Ελλήνων.
«Παιδιά υπάρχουν σήμερα. Και δεν νομίζω ότι κανείς αμφισβητεί μια πραγματικότητα: ότι τα ομόφυλα ζευγάρια έχουν παιδιά και δεν θα σταματήσουν αυτά τα παιδιά να υπάρχουν, δεν θα εξαφανιστούν. Πλην όμως, τα παιδιά αυτά, ξέρετε, δεν έχουν ίσα δικαιώματα. Και γιατί δεν έχουν ίσα δικαιώματα; Να πάρω μια ιστορία από αυτές που ακούστηκαν και στη δική σας εκπομπή. Μία μητέρα η οποία συζεί με τη σύντροφό της, έχει καρκίνο και μπορεί να πεθάνει. Εάν συμβεί αυτό, η σύντροφός της δεν έχει κανένα δικαίωμα στο παιδί. Κανένα δικαίωμα. Το παιδί αυτό θα πάει σε ίδρυμα. Και ρωτώ ειλικρινά και κοιτάω στα μάτια όλους αυτούς οι οποίοι μπορεί να έχουν κάποια επιφύλαξη για το θέμα αυτό: εξυπηρετούμε τα δικαιώματα των παιδιών τα οποία ήδη υπάρχουν με το να μη ρυθμίσουμε τα λίγα παιδιά, τα λίγα ζευγάρια που τελικά τους αφορά το ζήτημα; Και τους αφορά πολύ, ξέρετε. Ένα παιδί γεννημένο στο εξωτερικό δεν μπορεί να γίνει Έλληνας πολίτης γιατί πολύ απλά δεν αναγνωρίζουμε εμείς στην Ελλάδα τον γάμο. Και αναρωτιέμαι, επειδή ακούω πολύ και το θέμα του bullying και με προβληματίζει και εμένα: πότε υπάρχει περισσότερο ή λιγότερο bullying; Όταν αυτά γίνονται στα κρυφά ή όταν συζητάμε ανοιχτά για τα ζητήματα αυτά; Νομίζω ότι μάλλον είναι πιο πιθανόν να γίνει στην πρώτη κατηγορία γιατί τα παιδιά αυτά υπάρχουν».
«Πέρα από το πολιτικό σκηνικό και το τι πιστεύει ο καθένας από εμάς, ας δούμε τα προβλήματα στην πραγματική ζωή που λύνει ο νέος νόμος που θα έρθει προς ψήφιση στη Βουλή» λένε οι παρουσιαστές και ακολουθούν ρεπορτάζ που έρχονται να ανατρέψουν την πιο βαθιά ριζωμένη αντίληψη που αφορά στην πατροπαράδοτη δομή της οικογένειας. Δύο γλυκύτατες μαμάδες λένε πόσο ανακουφισμένες αισθάνονται και περιγράφουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Όχι μόνο τον φόβο ότι αν πάθει κάτι η μία από τις δύο, η άλλη θα χάσει το παιδί της. Αλλά ότι πλέον θα μπορούν και δύο να τα πηγαίνουν στο σχολείο ή στο νοσοκομείο, να υπογράφουν για αυτά, να ταξιδεύουν μαζί τους. Υπάρχουν και πολλές οικογένειες Ελλήνων ομόφυλων ζευγαριών που ζουν στο εξωτερικό. Δύο έλληνες μπαμπάδες που ζουν στη Βρετανία περιγράφουν πώς κάθε φορά που έρχονται στην Ελλάδα, όχι μόνο η σχέση τους δεν αναγνωρίζεται, αλλά το παιδί τους, 15 χρονών, θεωρείται ασυνόδευτος ανήλικος. «Είναι μια ιστορική στιγμή για την Ελλάδα, που την περιμέναμε χρόνια» λένε και το πρόσωπό τους λάμπει.
Ίσως είναι η πρώτη φορά που η ελληνική κοινωνία έρχεται αντιμέτωπη με το πώς μοιάζει ο σύγχρονος κόσμος. Ότι υπάρχουν άνθρωποι του ίδιου φίλου που ζουν μαζί και έχουν οικογένεια ή επιθυμούν να αποκτήσουν. Στα εκατομμύρια Ελλήνων που δεν έχουν (ή δεν ξέρουν ότι έχουν) γκέι συγγενείς ή φίλους, τους ακούγεται σαν κάτι που δεν τους αφορά, δεν τους έχει περάσει από το μυαλό, εκφράζουν επιφυλάξεις, αντιρρήσεις, ή και ομοφοβικά παραληρήματα από ιδεοληψία ή άγνοια. Οι έρευνες για το πώς αισθάνονται οι Έλληνες απέναντι σε αυτόν τον καινούργιο νόμο δείχνουν ότι θετική στη θέσπιση του γάμου είναι μία οριακή πλειοψηφία, που μπορεί να φτάνει και το 60%, ενώ στην τεκνοθεσία πλειοψηφεί η διαφωνία, μέχρι και στο 70%. Δηλαδή σχεδόν δύο στους τρεις Έλληνες είναι αντίθετοι. Αρνητική στάση κρατούν οι μεγαλύτερες ηλικίες (και οι γυναίκες είναι πιο ήπιες σε σχέση με τους άνδρες). Η γενική εικόνα δείχνει μια κοινωνία διχασμένη στο θέμα του γάμου, και συντριπτικά αρνητική στο θέμα της τεκνοθεσίας.
Το ενδιαφέρον στοιχείο ποιο είναι; Σύμφωνα με τους αναλυτές, καθώς τον τελευταίο καιρό γίνονται συνεχώς τέτοιες έρευνες, τα ευρήματα αλλάζουν από τη μία μέρα στην άλλη, που σημαίνει ότι οι Έλληνες αυτές τις μέρες διαμορφώνουν την άποψή τους σε ένα τόσο ριζοσπαστικό για τον τρόπο που σκέφτονται ζήτημα. Πολιτικοί αναλυτές και δημοσκόποι υποστηρίζουν ότι μέχρι να έρθει το νομοσχέδιο στη Βουλή, τέλη Φλεβάρη, οι πολίτες περιμένουν να δουν το ίδιο το νομοθέτημα, πώς ακριβώς θα διαμορφωθεί, τι θα προβλέπει, για να παγιώσουν τη στάση τους. Θα νιώσουν ότι ο καινούργιος νόμος έχει συμπεριλάβει κάποιες από τις αντιρρήσεις ή επιφυλάξεις τους; Οι απόψεις τους πάντως είναι ευμετάβλητες.
Θα μπορούσε λοιπόν κανείς να πει ότι το πώς έχει τεθεί το όλο ζήτημα, με κομβική τη συνέντευξη του Κ. Μητσοτάκη, δείχνει ότι η κυβέρνηση όχι μόνο δεν είναι φοβισμένη και άτολμη, αλλά ότι ο πρωθυπουργός το έχει πάρει πάνω του δίνοντας πολύ μεγάλη σημασία στο πώς θα επικοινωνηθεί ο νέος νόμος. Η συνέντευξή του στη δημόσια τηλεόραση που αναπαράγεται σε όλα τα κανάλια και το άνοιγμα της συζήτησης στο δημόσιο διάλογο συμβάλλουν στο να χτιστεί ένα κλίμα αποδοχής και εξοικείωσης. Στις χώρες της δυτικής Ευρώπης τα θέματα αυτά έχουν λυθεί μέσα στα τελευταία 20 χρόνια (σε αντίθεση με τα Βαλκάνια και τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ) – με πρώτη τη Δανία το 2021, η μία μετά την άλλη άρχισαν να νομοθετούν τη νέα αυτή δέσμη δικαιωμάτων που επιβάλει ο 21ος αιώνας. Τώρα ήρθε η στιγμή της Ελλάδας, μιας χώρας που θέλει να λέγεται δυτική, αλλά την ίδια στιγμή ακόμα το να μη βαφτίσεις το παιδί σου σε μεγάλο ποσοστό θεωρείται ταμπού και οι ομοφυλόφιλοι νέοι και νέες ή και άνθρωποι μεγαλύτερων ηλικιών φοβούνται ή διστάζουν να αποκαλύψουν στους γονείς τους και στο κοινωνικό τους περιβάλλον ότι είναι γκέι.
Το σίγουρο είναι ότι τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα έχουν γίνει σημαντικά νομοθετικά βήματα στην κατεύθυνση της ισότητας. Το 2015 το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, που κατοχύρωνε ισότιμα κληρονομικά, ιατρικά, οικονομικά, ασφαλιστικά, κληρονομικά δικαιώματα στα ομόφυλα ζευγάρια, το 2018 το δικαίωμα της αναδοχής, τώρα ο γάμος και η υιοθεσία. Οι νόμοι του κράτους μοιάζουν να είναι πιο μπροστά από την κοινωνία η οποία όμως θα ακολουθήσει. Αυτή την ώρα που μιλάμε κάποιοι εξοικειώνονται, ανοίγει το μυαλό τους και ίσως αλλάζουν γνώμη. Εκτός από τους γκέι φίλους μας, εύκολα πλέον ανοίγουμε τη συζήτηση και με ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας που είναι αρνητικοί σε όλα αυτά, ή αμήχανοι, με ένα ακράδαντο επιχείρημα.
«Δεν τα λέω εγώ, τα λέει ο πρωθυπουργός της χώρας».
11°
