Ανασκόπηση 2023: Το ημερολόγιο των γεγονότων μιας δύσκολης χρονιάς

Ανασκόπηση 2023. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το έτος που φεύγει είχε βασικό χαρακτηριστικό τη θλίψη. Από τους πρώτους κιόλας μήνες σημαδεύτηκε από την πολύνεκρη σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη, και -λίγο πριν τη λήξη του- εκατοντάδες πολίτες προσπαθούν ακόμη να σταθούν και πάλι στα πόδια τους μετά τις μεγάλες καταστροφές στη Θεσσαλία. Η δύσκολη πραγματικότητα που ζήσαμε δεν είναι δυνατό να «ξεθωριάσει» στη συλλογική μνήμη εξαιτίας της θετικής πορείας της ελληνικής οικονομίας, αθλητικών ή άλλων επιτυχιών της χώρας. Σίγουρα, όμως, ανάμεσα σε φρικτά εγκλήματα και απάνθρωπες πρακτικές, υπήρξαν και καλές ειδήσεις. 

Το δύσκολο ξεκίνημα του 2023 

Τον Ιανουάριο του 2023, τα δελτία ειδήσεων αρχίζουν να γεμίζουν με τις καθημερινές εξελίξεις για τη δίκη της Ρούλας Πισπιρίγκου, μιας υπόθεσης που είχε απασχολήσει ιδιαίτερα την κοινή γνώμη την προηγούμενη χρονιά. Στις 9 του μήνα η 34χρονη μητέρα βρίσκεται στο δικαστήριο, κατηγορούμενη για την ανθρωποκτονία της μεγαλύτερης κόρης της, Τζωρτζίνας. Λίγο αργότερα, τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, η Ρούλα Πισπιρίγκου θα παραπεμφθεί σε δίκη και για τους θανάτους της Μαλένας και της Ίριδας. 

Στις 22 Ιανουαρίου 2023 καταγράφεται η πρώτη από τις 6 γυναικοκτονίες που καταγράφηκαν το 2023 στην Ελλάδα. Θύμα μία 54χρονη γυναίκα στη Νίκαια. Ο 50χρονος σύζυγός της την στραγγάλισε. 

Λίγο πριν το τέλος του πρώτου μήνα του έτους, εκτυλίσσεται μία τραγωδία. Τη Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2023 και ώρα 10:30, διθέσιο αεροσκάφος F-4E Phantom II της 338 Μοίρας της 117 Πτέρυγας Μάχης που εκτελούσε εκπαιδευτική πτήση, κατέπεσε στη θαλάσσια περιοχή 25 ναυτικά μίλια νότια του αεροδρομίου Ανδραβίδας, με συνέπεια τον θάνατο και των δύο μελών του πληρώματος, του σμηναγού Ευστάθιου Τσιτλακίδη και του υποσμηναγού Μάριου-Μιχαήλ Τουρούτσικα.

Για πρώτη φορά, τον Ιανουάριο του 2023, οι ηθοποιοί και άλλοι καλλιτέχνες δημιουργούν κοινό μέτωπο και προχωρούν σε απεργία και κινητοποιήσεις αντιδρώντας στο Προεδρικό Διάταγμα 85/2022 που προβλέπει την υπαγωγή τους στη μισθολογική βαθμίδα ΤΕ. Οι καλλιτέχνες βγαίνουν στους δρόμους ζητώντας την απόσυρσή του ΠΔ και προχωρούν σε κατάληψη κρατικών θεατρικών σκηνών. Οι αντιδράσεις οδηγούν σε μια διορθωτική τροπολογία.

Από το τέλος κιόλας του 2022 το Qatargate μονοπωλεί τις ειδήσεις στο πολιτικό πεδίο. Η Εύα Καϊλή και οι άλλοι συλληφθέντες καλούνται να απολογηθούν και υποστηρίζουν την αθωότητά τους. Οι εξελίξεις στη δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης «τρέχουν» καθ' όλη τη διάρκεια της χρονιάς, με το «πρώτο κεφάλαιο» να κλείνει όταν η Ελληνίδα ευρωβουλευτής αφήνεται ελεύθερη και κάνει ξανά την εμφάνισή της, τον Σεπτέμβριο του 2023, στα έδρανα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Την ίδια περίοδο, ανακινείται -αυτή τη φορά πιο έντονα- η συζήτηση για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα. Αποκορύφωμα των εξελίξεων ήταν η ακύρωση της συνάντησης του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρίσι Σούνακ στη Βρετανία στα τέλη Νοεμβρίου, μετά τις δηλώσεις του πρωθυπουργού για το ζήτημα και τον παραλληλισμό των Γλυπτών με μια «κομμένη στα δύο» Μόνα Λίζα.

Στις 8 Φεβρουαρίου 2023, οι «δίδυμοι» σεισμοί που «χτυπούν» την Τουρκία και τη Συρία, αφήνοντας πίσω χιλιάδες νεκρούς, ορφανά και άστεγους, μονοπωλούν την επικαιρότητα. Από την πρώτη στιγμή, ελληνικές δυνάμεις διάσωσης φτάνουν στην Τουρκία για να απεγκλωβίσουν πολίτες. Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις «ζεσταίνονται» και ο τουρκικός Τύπος αγκαλιάζει τη συνδρομή των ελληνικών δυνάμεων στην τραγωδία. 

Τον ίδιο μήνα εκδίδεται η απόφαση της πολύκροτης δίκης του Πέτρου Φιλιππίδη. Ο ηθοποιός, ο οποίος είχε καταγγελθεί τη προηγούμενη χρονιά για δύο απόπειρες βιασμού συναδέλφων του και είχε προφυλακιστεί, καταδικάστηκε ομόφωνα σε 8 έτη κάθειρξη με αναστολή. Συγκεκριμένα, ο Πέτρος Φιλιππίδης καταδικάστηκε σε έξι χρόνια για τη μία υπόθεση και σε δύο έτη για τη δεύτερη, ενώ του επιβλήθηκαν ομόφωνα οι περιοριστικοί όροι της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα και της εμφάνισης στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής του.

Τραγωδία στα Τέμπη - 57 ψυχές χάθηκαν στο σιδηροδρομικό δυστύχημα

Μία μόλις ημέρα μετά την Καθαρά Δευτέρα και το ξεφάντωμα της Αποκριάς, το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου 2023, καταγράφεται η μεγαλύτερη σιδηροδρομική τραγωδία που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ελλάδα. Η αμαξοστοιχία Intercity 62 με 342 επιβάτες και δέκα άτομα προσωπικό συγκρούστηκε μετωπικά με εμπορική αμαξοστοιχία στην οποία βρίσκονταν δύο μηχανοδηγοί. Και τα δύο τρένα ήταν στη γραμμή καθόδου. Η τραγωδία σημειώθηκε στην περιοχή του Ευαγγελισμού στα Τέμπη, με 57 ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους, στην πλειοψηφία τους νεαροί φοιτητές και νεαρές φοιτήτριες που επέστρεφαν στη Θεσσαλονίκη. Η Ελλάδα βυθίζεται στο πένθος, οι εικόνες από το σημείο της σύγκρουσης και οι μαρτυρίες επιζώντων κόβουν την ανάσα. 

Οι επόμενες εβδομάδες κυλούν με πόνο και οργή. Η ελληνική κοινωνία είναι μουδιασμένη και ζητά δικαίωση για τις ψυχές που χάθηκαν, με διαμαρτυρίες να διοργανώνονται στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα και όλες τις μεγάλες πόλεις. Η πολιτική διαμάχη βρίσκει νέο πεδίο αντιπαράθεσης, ενώ ο τότε υπουργός Μεταφορών και Υποδομών Κώστας Αχ. Καραμανλής παραιτείται. Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται η έρευνα για τις συνθήκες της τραγωδίας και διενεργούνται συλλήψεις.

Από τις έρευνες και τις μαρτυρίες προκύπτουν σειρά λαθών -όχι μόνο ανθρώπινων υπό την στενή έννοια των άμεσα εμπλεκόμενων με το σιδηροδρομικό δυστύχημα. Στο «μικροσκόπιο» μπαίνει η περιβόητη σύμβαση 717 για τα έργα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης στον κεντρικό σιδηροδρομικό άξονα της χώρας, χρηματοδοτούμενα κατά 85% από κονδύλια της ΕΕ, τα οποία είχαν ορίζοντα περάτωσης το 2016 αλλά δεν είχαν ολοκληρωθεί μέχρι τη βραδιά του δυστυχήματος.

Πρόσφατα το γραφείο των Ευρωπαίων Εντεταλμένων Εισαγγελέων της Αθήνας άσκησε ποινικές διώξεις κατά 23 ατόμων για τη μη εκτέλεση της σύμβασης 717, ενώ την ώρα που οι συγγενείς των θυμάτων των Τεμπών περιμένουν απόδοση ευθυνών, άρχισε τις εργασίες της η Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τα αίτια της σιδηροδρομικής τραγωδίας. 

Καθ' οδόν προς τις κάλπες

Ο Απρίλιος μπαίνει με αύξηση του κατώτατου μισθού, την οποία είχε προαναγγείλει λίγες εβδομάδες νωρίτερα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ενώ μετά το Qatargate άλλου είδους καταγγελίες ταράζουν την Ευρωβουλή. Αυτή τη φορά, στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου φτάνει αίτημα για άρση ασυλίας του ευρωβουλευτή Αλέξη Γεωργούλη, μετά από καταγγελία γυναίκας - στελέχους του ΠΑΣΟΚ για κακοποίηση. Ο ίδιος αρνείται τις κατηγορίες, ενώ η άρση ασυλίας του αποφασίζεται από τη Ευρωβουλή τον Ιούνιο. 

Τον Απρίλιο του 2023, δύο χρόνια μετά τη στυγερή δολοφονία του Γιώργου Καραϊβάζ, οι αρχές συλλαμβάνουν δύο άτομα. Οι συλλήψεις έγιναν σε Γέρακα και Νίκαια. Στη Νίκαια μάλιστα, βρίσκεται η εταιρία καθαρισμού, το λευκό βαν της οποίας χρησιμοποιήθηκε από την υποστηρικτική ομάδα για την προστασία της μηχανής στην οποία επέβαιναν οι δολοφόνοι του Γιώργου Καραϊβάζ. Επιπλέον, από την έρευνα προέκυψε ότι ο ένας εκ των δύο αδελφών που συνελήφθησαν εμπλέκεται και σε άλλη ανθρωποκτονία που τελέστηκε την 6η Δεκεμβρίου 2021 στο Γαλάτσι, γεγονός για το οποίο συνελήφθη με έτερο ένταλμα σύλληψης.

Ο Μάιος του 2023 βρίσκει τη χώρα σε προεκλογικούς ρυθμούς. Στις εθνικές εκλογές της 21ης Μαΐου η ΝΔ καταγράφει ιστορική νίκη, ωστόσο δεν μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση· ο ΣΥΡΙΖΑ κλυδωνίζεται, αλλά ο Αλέξης Τσίπρας αποφασίζει να μην παραιτηθεί (ακόμη)· στο ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ υπάρχουν χαμόγελα. Η χώρα οδηγείται σε δεύτερο γύρο εθνικών εκλογών στις 25 Ιουνίου, χωρίς την απλή αναλογική του α' γύρου, όπου επισφραγίζεται με έμφαση το αποτέλεσμα της πρώτης Κυριακής, με το επιπλέον στοιχείο του κατακερματισμού της Αντιπολίτευσης. Η βραδιά των εκλογών αποτελεί ήδη αφετηρία πολιτικών εξελίξεων, ειδικά στον ΣΥΡΙΖΑ.

Την ίδια περίοδο, στη Χειμάρρα, ο νεοεκλεγείς δήμαρχος Φρέντη Μπελέρης συλλαμβάνεται από τις αλβανικές αρχές και κρατείται μέχρι και σήμερα, χωρίς να του δίνεται η δυνατότητα να ορκιστεί δήμαρχος. Η σύλληψή του πυροδοτεί αναταραχή στις ελληνοαλβανικές σχέσεις, με τον Έντι Ράμα να εμφανίζεται ανυποχώρητος στις ελληνικές πιέσεις για τήρηση των αρχών του κράτους δικαίου και την υπόθεση να φθάνει μέχρι τη Σύνοδο ΕΕ - Δυτικών Βαλκανίων -χωρίς κάποιο αποτέλεσμα.

Μία από τις θετικές ειδήσεις του Μαΐου είναι η δοκιμαστική κίνηση συρμού στο μετρό της Θεσσαλονίκης, που φέρνει ένα βήμα πιο κοντά τους κατοίκους της συμπρωτεύουσας από το όνειρο του δημοφιλούς μέσου. Το 2024 θεωρείται έτος ορόσημο για την πόλη, αφού σύμφωνα με τις έως τώρα ανακοινώσεις εντός του επόμενου έτους και συγκεκριμένα μέχρι τον Νοέμβριο του 2024 οι συρμοί πλέον θα κινούνται μαζί με επιβάτες.

Λίγο πριν ο Μάιος φύγει, καταγράφεται στη Χαλκιδική μία ακόμη γυναικοκτονία. Θύμα μία 36χρονη γυναίκα η οποία δολοφονήθηκε από τον σύζυγό της, μπροστά στα μάτια του γιου τους. 

Ένα βαρύ καλοκαίρι

Τον Ιούνιο του 2023 σημειώνεται το πολύνεκρο ναυάγιο πλοίου με μετανάστες ανοιχτά της Πύλου, που βυθίζει τη χώρα μας για ακόμη μία φορά στο πένθος. Το ναυάγιο στα ανοικτά της Πύλου συνέβη σε διεθνή ύδατα δύο ώρες μετά τα μεσάνυχτα της 14ης Ιουνίου σε αλιευτικό σκάφος που εκτιμάται ότι μετέφερε περίπου 750 μετανάστες. Κατά την επιχείρηση των ελληνικών αρχών διασώθηκαν 104 άτομα, μεταξύ των οποίων Αιγύπτιοι, Σύροι, Πακιστανοί, Αφγανοί και Παλαιστίνιοι, ενώ ανασύρθηκαν 82 νεκροί. Εκατοντάδες άλλοι παραμένουν αγνοούμενοι.

Την ίδια περίοδο, σημειώνεται η γυναικοκτονία της 27χρονης Αναστάζια στην Κω. Η σορός της νεαρής εργαζόμενης σε ξενοδοχειακή μονάδα βρέθηκε μέσα σε σακούλα σε ερημική τοποθεσία, στην περιοχή Αλυκές, περίπου ένα χιλιόμετρο από το σπίτι του 32χρονου, ο οποίος ήταν ο τελευταίος άνθρωπος με τον οποίο είχε συναντηθεί και βασικός ύποπτος για το έγκλημα. 

Στις 29 Ιουνίου 2023, μόλις μία εβδομάδα μετά τις εθνικές εκλογές, ο Αλέξης Τσίπρας ανακοινώνει την παραίτησή του από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και ανοίγει τον δρόμο για την εκλογή νέου προέδρου. Η διαδικασία -ανοιχτή στη βάση- πραγματοποιείται το φθινόπωρο και αναδεικνύει ένα νέο και άγνωστο μέχρι πρότινος πρόσωπο στη θέση του αρχηγού: τον Στέφανο Κασσελάκη. Η «περιπέτεια» της διάσπασης του ΣΥΡΙΖΑ μόλις αρχίζει.

Αν και καλοκαίρι, τα γεγονότα είναι πυκνά. Στις 30 Ιουνίου 2023 αφήνεται ελεύθερος με περιοριστικούς όρους ο π. Αντώνιος, ο ιδρυτής της Κιβωτού του Κόσμου, ενώ έχει παραπεμφεί σε δίκη για μία σειρά από κατηγορίες που αφορούν κακοποιητικές συμπεριφορές και σωματικές τιμωρίες σε ανήλικους φιλοξενούμενους των δομών. Παράλληλα, την παραπομπή του σε δίκη ενώπιον του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου της Αθήνας για κατάχρηση ανηλίκου, με το ένα εκ των δύο θυμάτων να είναι μικρότερο των 14 ετών, προτείνει στο αρμόδιο Δικαστικό Συμβούλιο ο εισαγγελέας Πρωτοδικων, Δημήτρης Νομικός. «Ενήργησε με ένα κοινό μοτίβο εγκληματικής συμπεριφοράς και με ένα πανομοιότυπο τρόπο προσεγγισης των ανηλίκων, προέβη σε γενετήσιες πράξεις σε βάρος των δύο ανηλίκων» λέει ο εισαγγελέας. Έρευνα διενεργείται και για την οικονομική κακοδιαχείριση στην «Κιβωτό», η οποία έχει πλέον νέο ΔΣ.

Στις 6 Ιουλίου 2023, το δικαστήριο εκδίδει την απόφαση για τη δολοφονία του Άλκη Καμπανού. Το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Θεσσαλονίκης επέβαλε την ποινή της ισόβιας κάθειρξης και επιπλέον πολυετείς καθείρξεις στους 7 από τους 12 καταδικασθέντες για τη δολοφονία του Άλκη Καμπανού και τον τραυματισμό των δύο φίλων του. Στους υπόλοιπους πέντε καταδικασθέντες το δικαστήριο επέβαλε πολυετείς ποινές κάθειρξης (με εκτιτέα τα 20 έτη). Με την ποινή της ισόβιας κάθειρξης τιμωρήθηκαν όσοι καταδικάστηκαν ως συναυτουργοί στην πράξη της ανθρωποκτονίας με ενδεχόμενο δόλο, στην περίπτωση του 'Αλκη. Οι πρόσκαιρες καθείρξεις επιβλήθηκαν σε όσους για την ίδια περίπτωση κρίθηκαν ένοχοι ως συνεργοί.

Μέγα-φωτιές με απώλειες και καταστροφές

Τον Ιούλιο του 2023, η Ρόδος γνώρισε μία από τις πιο καταστροφικές φωτιές της ιστορίας της. Πυροσβέστες, εθελοντές και κάτοικοι έδιναν επί μέρες μάχη για τον περιορισμό και την κατάσβεση της φωτιάς. Αποκαρδιωτικές ήταν οι εικόνες που είδαν το φως από το δάσος στην περιοχή Βάτι της Ρόδου, όπως και η εικόνα των τουριστών να βρίσκονται με βαλίτσες στις παραλίες του νησιού υπό την απειλή της φωτιάς.

Και αυτό το καλοκαίρι σημαδεύτηκε από μεγα-φωτιές σε πολλές περιοχές της χώρας, με τους πυροσβέστες να δίνουν σκληρές μάχες επί μέρες και υπό ακραίες συνθήκες. Στις 25 Ιουλίου 2023, δύο νεαροί πιλότοι (27 και 34 ετών) βρήκαν τραγικό θάνατο, όταν κατέπεσε canadair που επιχειρούσε στην Κάρυστο για την κατάσβεση μετώπου. Πρόκειται για τους σμηναγό Χρήστο Μουλά, 34 ετών, και τον συγκυβερνήτη, ανθυποσμηναγό Περικλή Στεφανίδη, 27 ετών.

Στις καλές ειδήσεις του καλοκαιρίου, τον Ιούλιο του 2023 «γεννιέται» το Κίνημα της Πετσέτας. Πρόκειται για έναν όρο που υιοθετήθηκε από οργισμένους λουόμενους, αλλά και από ΜΜΕ για την κατάχρηση από επιχειρήσεις χώρων αιγιαλού, με ξαπλώστρες. Το κίνημα ξεκίνησε από νησιά των Κυκλάδων και την Χαλκιδική και επεκτάθηκε σε πολλές περιοχές της χώρας. Υπό την πίεση του, οι Αρχές άρχισαν να κόβουν πρόστιμα και να κάνουν ελέγχους γενικά για την καταπάτηση δημόσιου χώρου, με την Μύκονο να βρίσκεται στο επίκεντρο. Το αποτέλεσμα ήταν ότι μερικοί επιχειρηματίες έβαλαν μπουλντόζες για να γκρεμίσουν ό,τι θεωρείτο παράνομο για να αποφύγουν τα τσουχτερά πρόστιμα.

Είχε προκληθεί, άλλωστε, ήδη οργή για το βίντεο που έδειχνε νεαρό σερβιτόρο στη Ρόδο να πηγαίνει την παραγγελία του κολυμπώντας σε λουόμενους που κάθονται σε ξύλινη πλατφόρμα. Μάλιστα, το περιστατικό είχε προκαλέσει -εκτός από κατακραυγή- και την παρέμβαση της κυβέρνησης.

Στον αντίποδα, στη Χαλκίδα καταγράφεται στις 20 Ιουλίου 2023 κι άλλη γυναικοκτονία, με θύμα 84χρονη. Ο 88χρονος σύζυγός της, ο οποίος πάσχει από άνοια, πυροβόλησε εν ψυχρώ στο κεφάλι την 84χρονη σύζυγό του με δίκαννη καραμπίνα, επειδή «δεν περνούσαν καλά»...

Μέσα στις «μαύρες» ειδήσεις της καθημερινότητας, η επιτυχία του Φίλιππου Φούφα σκορπίζει χαμόγελα. Ο νεαρός μαθητής πέτυχε το απόλυτο «20» στις Πανελλήνιες 2023. Κατάφερε να γράψει 20 σε όλα τα εξεταζόμενα μαθήματα και δεν είχε ιδιαίτερη αγωνία για το αν θα περάσει στη σχολή της επιλογής του, όπως είπε.

Τον Αύγουστο του 2023 γινόμαστε μάρτυρες της καταστροφής μεγάλου μέρους του δάσους της Δαδιάς από μέγα-φωτιά. Στην πρώτη αποτίμηση αναφέρεται ότι κάηκε σχεδόν το 60% του δάσους. Η πυρκαγιά στη Δαδιά έκαιγε για τουλάχιστον 17 ημέρες. Οι εδικοί ανέφεραν ότι θα απαιτηθούν τουλάχιστον έξι με οκτώ δεκαετίες για να διαμορφωθούν οι κατάλληλες συνθήκες, ώστε το δάσος να επανέλθει στην κατάσταση που ήταν πριν από τις πυρκαγιές. Η φωτιά βρήκε τον πληθυσμό των σπάνιων αρπακτικών που διαβιούν στη Δαδιά, ευτυχώς, μετά την εποχή της αναπαραγωγής τους. Δεν είναι, όμως, μόνο το δάσος που κάηκε και η άγρια πανίδα που έχει πληγεί. Η φωτιά πέρασε και από καλλιεργήσιμες εκτάσεις στις παρυφές του δάσους και από εγκαταστάσεις ζωικής παραγωγής, προξενώντας ζημιές.

Το «Ποτέ Ξανά» δεν εισακούστηκε

Η οπαδική βία έρχεται και πάλι στο προσκήνιο στις αρχές Αυγούστου, με τον πλέον τραγικό τρόπο. Στις 7 του μήνα, έξω από το γήπεδο της ΑΕΚ δολοφονείται ο φίλαθλος της ομάδας, Μιχάλης Κατσουρής. Η δολοφονία σημειώθηκε στη διάρκεια των επεισοδίων μεταξύ χούλιγκαν. Η ομάδα Bad Blue Boys της Ντιναμό Ζάγκρεμπ έφτασε στη Νέα Φιλαδέλφεια παρά την απαγόρευση της UEFA και επιτέθηκε σε οπαδούς της ΑΕΚ. Κυβέρνηση και αστυνομία δέχθηκαν έντονη κριτική για το γεγονός ότι οι Κροάτες κατάφεραν να εισέλθουν στην χώρα και να τη διασχίσουν με ΙΧ, να φθάσουν μέχρι την Αθήνα, να συναντηθούν με οπαδούς της Θύρας 13, να μπουν στο μετρό και να φθάσουν στη Ν. Φιλαδέλφεια όπου συγκρούστηκαν με οπαδούς της ΑΕΚ. Μετά την κατακραυγή για τα γεγονότα και για τον τρόπο που πραγματοποιούνταν οι έρευνες τις πρώτες ώρες μετά την ανθρωποκτονία Κατσουρή, συνελήφθησαν και κρατήθηκαν επί μήνες ως ύποπτα 105 άτομα, εκ των οποίων οι περισσότεροι Κροάτες, που ωστόσο αφέθηκαν ελεύθεροι πρόσφατα.

Πλημμύρες στη Θεσσαλία, ζωές πνιγμένες στη λάσπη

Ο Σεπτέμβριος είναι μήνας μεγάλων καταστροφών. Χωριά της Λάρισας, της Καρδίτσας, ο Βόλος πνίγονται στη λάσπη από την κακοκαιρία Daniel. Τα νερά φθάνουν μέχρι τις στέγες σπιτιών όπου έχουν καταφύγει για να σωθούν πολλοί κάτοικοι. Ο Θεσσαλικός Κάμπος μετατρέπεται σε λιμνοθάλασσα. Στη διάρκεια της κακοκαιρίας, 17 άτομα χάνουν τη ζωή τους, χιλιάδες ζώα πνίγονται, καταστρέφονται καλλιέργειες και περιουσίες. Και αυτή τη φορά πολίτες από κάθε γωνιά της Ελλάδας δείχνουν την αλληλεγγύη τους, συλλέγοντας τρόφιμα, οικιακές συσκευές, έπιπλα, ρούχα και χρήματα για τις οικογένειες που έχουν πληγεί. Οι ιστορίες των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους συγκλονίζουν. Στον Βόλο ένα νιόπαντρο ζευγάρι, παρασύρθηκε από ορμητικό χείμαρρο και άφησε την τελευταία του πνοή. Ήταν όνειρό τους να ζήσουν τις πρώτες τους στιγμές σαν παντρεμένοι στην περιοχή. 

Στις 5 Σεπτεμβρίου 2023, μία είδηση συγκλονίζει την κοινή γνώμη. Ο Αντώνης Καρυώτης πνίγεται στο λιμάνι του Πειραιά, αφού τον έχουν σπρώξει από τον καταπέλτη του πλοίου μέλη του πληρώματος. Το πλοίο επιστρέφει στο λιμάνι του Πειραιά μετά από εντολή του λιμεναρχείου. Ο 36χρονος ήταν μέλος 10μελους οικογένειας, ζούσε στις εργατικές κατοικίες με τις δύο του αδελφές ενώ πρόσφατα είχε χάσει τη μητέρα του. 

Στον Σεπτέμβρη καταγράφεται μία ακόμη γυναικοκτονία. 42χρονη γυναίκα δολοφονείται στο σπίτι της στην Καλαμαριά από τον εν διαστάσει σύζυγό της, μόλις λίγη ώρα αφού έβαλε τα παιδιά τους στο σχολικό. Ο δράστης ήταν αστυνομικός και μετά το έγκλημα, αυτοκτόνησε. 

Είναι η ίδια περίοδος που -μετά από πολλά χρόνια- πραγματοποιούνται κινητοποιήσεις για τις νέες ταυτότητες. Συλλαλητήρια διοργανώνονται σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας και το κάλεσμα απευθύνεται μέσω των social media. Οι πολίτες που βγαίνουν στους δρόμους υποστηρίζουν ότι οι νέες ταυτότητες αποτελούν «ηλεκτρονική σκλαβιά» και εκφράζουν ανησυχίες για τσιπάκια και «666». Τις ανησυχίες «φουντώνουν» παραθρησκευτικές οργανώσεις, αλλά δεν συμμερίζεται η Εκκλησία.

Σημαντικά είναι και τα προβλήματα που ανακύπτουν στον χώρο του αθλητισμού. Η κυβέρνηση αποφασίζει τον Σεπτέμβριο να κλείσει το Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας, αλλά και το ποδηλατοδρόμιο, λόγω σοβαρού προβλήματος στη στατικότητα των δύο στεγάστρων «Καλατράβα». Το εμβληματικό στέγαστρο στο ΟΑΚΑ, όπως και το στέγαστρο στο ποδηλατοδρόμιο, είναι και τα δύο έργα του διάσημου Ισπανού αρχιτέκτονα Σαντιάγο Καλατράβα, που κατασκευάστηκαν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Οπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του το ΤΑΙΠΕΔ, στο πλαίσιο σύμβασης μεταξύ του υπουργείου Αθλητισμού, του ΟΑΚΑ και του ΤΑΙΠΕΔ για το έργο «Ανακαίνιση Ολυμπιακού Αθλητικού Κέντρου Αθηνών», παρελήφθη μελέτη για την εκτεταμένη επιθεώρηση των μεταλλικών κατασκευών Καλατράβα και των πολυκαρβονικών των στεγάστρων των εγκαταστάσεων του ΟΑΚΑ.

Ξανά εκλογές, ξανά επενδυτική βαθμίδα

Τον Οκτώβριο, οι αυτοδιοικητικές εκλογές τροποποιούν τον πολιτικό χάρτη της Ελλάδας, καθώς πολλοί Δήμοι και Περιφέρειες αλλάζουν χέρια, μεταξύ αυτών ο Δήμος Αθηναίων, όπου δήμαρχος αναδεικνύεται ο Χάρης Δούκας, και η Περιφέρεια Αττικής, όπου περιφερειάρχης αναλαμβάνει ο Νίκος Χαρδαλιάς. Το αποτέλεσμα των αυτοδιοικητικών εκλογών εν πολλοίς επιβεβαιώνει το αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών, με πρωταγωνίστρια την αποχή.

Στο πεδίο της οικονομίας, η Ελλάδα φαίνεται ότι κάνει σημαντικά βήματα. Μετά τον οίκο Standard & Poor' s και ο οίκος Fitch δίνει στην Ελλάδα την επενδυτική βαθμίδα. Δεν είναι τυχαίο που λίγο πριν την εκπνοή του έτους o Economist έδωσε την πρώτη θέση στην ελληνική οικονομία, σημειώνοντας ότι είχε την καλύτερη επίδοση ανάμεσα σε 35 χώρες.

Σε ό,τι αφορά το κοινωνικό πεδίο, ωστόσο, γίνεται φανερό ότι η βία των ανηλίκων παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Αστυνομίας, μόνο τον περασμένο Σεπτέμβριο συνελήφθησαν συνολικά 1.353 ανήλικοι για διάφορα αδικήματα και σχηματίστηκαν 1.201 δικογραφίες για ισάριθμες υποθέσεις (η πλειονότητα των υποθέσεων αφορά στην Αττική).

Τον Νοέμβριο του 2023, αναβίωσε στο δικαστήριο η υπόθεση παράσυρσης της νεαρής Έμμας από το αυτοκίνητο που οδηγούσε 27χρονος στη Θεσσαλονίκη. Οι περιγραφές συγκλόνισαν τους παριστάμενους και πιο πολύ τους γονείς της φοιτήτριας που σκοτώθηκε. Το δικαστήριο επέβαλε στον οδηγό κάθειρξη 16,5 ετών. «Είναι μία δικαίωση, αλλά το παιδί μου δεν γυρίζει πίσω», είπε στους δημοσιογράφους η μητέρας της Έμμας μετά το άκουσμα της απόφασης.

Ο φίλος Ερντογάν στην Αθήνα

Ξεχωριστή είδηση τον Δεκέμβριο είναι εκείνη της επίσκεψης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα. Τα τουρκικά ΜΜΕ έκαναν λόγο για μία νέα σελίδα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ενώ και η κυβέρνηση εξέφρασε την ικανοποίησή της για το αποτέλεσμα των επαφών. Επιστέγασμα ήταν η υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών και ακόμη 15 συμφωνιών.

Λίγο πριν το τέλος του 2023, καταγράφεται η 6η γυναικοκτονία της χρονιάς, αυτή της 43χρονης από τον 71χρονο σύντροφό της στη Σαλαμίνα. Η υπόθεση προκαλεί οργή και για το γεγονός ότι η 43χρονη λίγο πριν το έγκλημα είχε καταγγείλει στην αστυνομία τη συστηματική κακοποίησή της από τον 71χρονο, ενώ είχε λάβει μέτρα για την προστασία της, χωρίς τίποτα από αυτά να σταθεί ικανό να της σώσει τη ζωή. 

Καθ' όλη τη διάρκεια του 2023 οι αποκαλύψεις για τον εφιάλτη που βίωνε η 12χρονη από τον Κολωνό δεν είχαν τέλος. Μέχρι και πριν λίγες ημέρες, οι αρχές συνέλαβαν έναν ακόμη άνδρα που φέρεται να εμπλέκεται στην υπόθεση βιασμού της ανήλικης μαθήτριας. Η αποκάλυψη της υπόθεσης έγινε πριν από περίπου έναν χρόνο και η ΕΛ.ΑΣ., αφού συνέλαβε τον Ηλία Μίχο, τον άνδρα που φέρεται να εξωθούσε στην πορνεία το κορίτσι, συνέλαβε και τη μητέρα της, η οποία παραμένει στη φυλακή παρά τα αιτήματα αποφυλάκισης. Η 12χρονη με τη βοήθεια παιδοψυχολόγου είχε κληθεί να αναγνωρίσει τους βιαστές της και τα πρόσωπα με τα οποία συναντιόταν στα ραντεβού που της έκλεινε ο Μίχος. Ήδη στο πρώτο επτάμηνο της έρευνας για την υπόθεση, η ΕΛ.ΑΣ. είχε προχωρήσει σε 27 συλλήψεις. Αριθμός που έχει αυξηθεί κατά πολύ μέχρι και σήμερα.

Ο θανάσιμος τραυματισμός αστυνομικού και η νέα σελίδα στην αντιμετώπιση της οπαδικής βίας 

Στις 27 Δεκεμβρίου 2023 υπέκυψε στα βαρύτατα τραύματά του ο 31χρονος αστυνομικός που είχε δεχθεί ναυτική φωτοβολίδα κατά τη διάρκεια επεισοδίων σε αγώνα βόλεϊ στου Ρέντη. Μετά από 20 ημέρες μάχη στην Εντατική, ο νεαρός αστυνομικός δεν τα κατάφερε και άφησε την τελευταία του πνοή. Ο 18χρονος που κατηγορείται ότι εκτόξευσε τη φωτοβολίδα μίλησε για ύπαρξη καθοδηγητή, με τις έρευνες για τον εντοπισμό του να συνεχίζονται. Την ίδια ώρα, η υπόθεση συσχετίζεται με άλλες, καθώς κυβέρνηση και εισαγγελία του Αρείου Πάγου εξετάζουν το ενδεχόμενο ύπαρξης εγκληματικής οργάνωσης με «πλοκάμια» όχι μόνο στο πεδίο της οπαδικής βίας, αλλά και σε άλλους τομείς του κοινού ποινικού δικαίου. Παράλληλα, λίγο πριν τα Χριστούγεννα, ο αναπληρωτής υπουργός Αθλητισμού, Γιάννης Βρούτσης παρουσίασε τα 7 σημεία - παρεμβάσεις για τον περιορισμό των οπαδικών επεισοδίων και της βίας εντός και εκτός των αγωνιστικών χώρων.

Η εισαγωγή του 2024

Ωστόσο, η οπαδική βία δεν είναι το μόνο ζήτημα που θα μας απασχολήσει και το νέος έτος. Η συζήτηση για τη δημιουργία και λειτουργία Μη Κρατικών Πανεπιστημίων έχει ήδη «ανάψει». Οι αντιδράσεις μπορεί να πληθαίνουν, όμως, η κυβέρνηση δηλώνει έτοιμη να προχωρήσει στην κατάθεση του νομοσχεδίου για ψήφιση στη Βουλή τον Ιανουάριο του 2024. 

Πάντως, η λειτουργία μη κρατικών ΑΕΙ δεν είναι η μοναδική μεταρρύθμιση που δηλώνει πως θα προωθήσει η κυβέρνηση στη διάρκεια του νέου έτους, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει και για τις αναμενόμενες πολιτικές συγκρούσεις. Τα πεδία για πολιτική αντιπαράθεση, άλλωστε, είναι πολλά, όπως μεγάλη είναι και η ανάγκη για βαθιές τομές που πρέπει να προωθηθούν στη χώρα, όπως δείχνουν και τα γεγονότα του 2023. Και για τον σκοπό αυτόν θα χρειαστούν και οι (μη αναμενόμενες) συναινέσεις.

Ας ευχηθούμε το 2024 να είναι μία χρονιά με περισσότερες θετικές ειδήσεις. 

Διαβάστε περισσότερες ανασκοπήσεις για το 2023

Επιμέλεια: Τόνια Ζαραβέλα