Ελλαδα

Τελευταίο αντίο στον Βασίλη Βασιλικό - Συγκίνηση στην κηδεία του συγγραφέα

Ο συγγραφέας του «Ζ» έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 89 ετών

Βασίλης Βασιλικός κηδεία: Εικόνες από το τελευταίο αντίο στον σπουδαίο συγγραφέα

«Τελευταίο αντίο» στον Βασίλη Βασιλικό. Συγγενείς, φίλοι, συνεργάτες και αναγνώστες των έργων του βρέθηκαν σήμερα Δευτέρα (4.12) στο Α' Κοιμητήριο Αθηνών για την κηδεία του σπουδαίου συγγραφέα, που έφυγε από τη ζωή την Πέμπτη (30.11) σε ηλικία 89 ετών.

Στην κηδεία του Βασίλη Βασιλικού βρέθηκαν -μεταξύ άλλων- ο Κώστας Γαβράς, ο Γιώργος Νταλάρας, αλλά και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Στέφανος Κασσελάκης, συνοδευόμενος από στελέχη του κόμματος, του οποίου ο συγγραφέας υπήρξε βουλευτής Επικρατείας.

Η φωτογραφία του Βασίλη Βασιλικού στην κηδεία του στο Α' Κοιμητήριο Αθηνών © ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI

Το καπέλο του Βασίλη Βασιλικού πάνω στο φέρετρό του © ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI

Ο Κώστας Γαβράς πάνω από το φέρετρο του Βασίλη Βασιλικού © ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ

Η φωτογραφία του Βασίλη Βασιλικού πάνω στο φέρετρό του © ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Στέφανος Κασσελάκης, στην κηδεία του Βασίλη Βασιλικού © ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI

Το φέρετρο του Βασίλη Βασιλικού στην κηδεία του στο Α' Κοιμητήριο Αθηνών © ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI

H οικογένεια του Βασίλη Βασιλικού έφτασε από νωρίς στο Κοιμητήριο για την κηδεία του © ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI

O Κώστας Γαβράς και ο Γιώργος Νταλάρας στην κηδεία του Βασίλη Βασιλικού © ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI

Ο Στέφανος Κασσελάκης και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ στην κηδεία του Βασίλη Βασιλικού © ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI

Στιγμιότυπο από την κηδεία του Βασίλη Βασιλικού © ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI

Βασίλης Βασιλικός: Η γέννηση στην Καβάλα και οι βραβεύσεις

Ο Βασίλης Βασιλικός γεννήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 1934 στη συνοικία των Ποταμουδίων Καβάλας. Οι γονείς του κατάγονταν από τη Θάσο. Πατέρας του ήταν ο δικηγόρος Νικόλαος Βασιλικός, που πολιτεύθηκε και εξελέγη βουλευτής Καβάλας το 1936 και μητέρα του η Καίτη Βασιλικού. Ο Βασίλης Βασιλικός είχε και μία αδελφή, την Έλζα Βασιλικού, πρώην πρωταθλήτρια του πινγκ πονγκ. Αποφοίτησε από το Λύκειο Καρυωτάκη στην Καβάλα, τη Σχολή Βαλαγιάννη (Θεσσαλονίκη) και το Αμερικανικό Κολλέγιο Ανατόλια. Στη συνέχεια σπούδασε Νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και σκηνοθεσία τηλεόρασης στη δραματική σχολή του Πανεπιστημίου Γέιλ (Drama School - SRT) στο Νιού Χέιβεν του Κονέκτικατ (ΗΠΑ).

Από το 1967 μέχρι το 1994 έζησε και εργάστηκε στο εξωτερικό (Ιταλία, Γαλλία, Νέα Υόρκη τα πρώτα 7 χρόνια εξόριστος από τη χούντα), με ένα τριετές διάλειμμα (1981-1984), κατά το οποίο ανέλαβε καθήκοντα αναπληρωτή γενικού διευθυντή της Ε.Ρ.Τ. επί κυβερνήσεως Ανδρέα Παπανδρέου. Εργάσθηκε ως βοηθός σκηνοθέτη σε ξένες παραγωγές, σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, σεναριογράφος, επιμελητής (Dr.) σεναρίων, εισηγητής σεναρίων στην Arte (1990-1993), δημοσιογράφος και συγγραφέας. Συνεργάστηκε με τον Νίκο Κούνδουρο στο σενάριο της ταινίας Μικρές Αφροδίτες. Διετέλεσε πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO (1996-2004).

Έφυγε από τη ζωή ο Βασίλης Βασιλικός © EUROKINISSI

Όπως είχε γράψει το 2016 στην έντυπη ATHENS VOICE ο Δημήτρης Μαστρογιαννίτης, «ο Βασίλης Βασιλικός είναι σίγουρα από μόνος μου μια κατηγορία στην ελληνική λογοτεχνία, και δύσκολα θα βρεις άλλο συγγραφέα που έχει να παρουσιάσει τόσο μεγάλο όγκο έργου, και που σχεδόν όλα τα θέματα των βιβλίων του αφορούν είτε κάποιον άλλο είτε τον ίδιο, φλερτάροντας με το ντοκουμέντο. Αποτέλεσμα: Σχεδόν όλη του η ζωή βρίσκεται καταγεγραμμένη στα βιβλία του.

Βασίλης Βασιλικός: Πέθανε ο συγγραφέας © EUROKINISSI

Ο Βασίλης Βασιλικός υπήρξε συνεργάτης της ATHENS VOICE.

Με αφορμή την επανακυκλοφορία της συλλογής διηγημάτων «Το τελευταίο αντίο», το 2018, ο Βασίλης Βασιλικός είχε μιλήσει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για την απώλεια και το ποια είναι για εκείνον η μεγαλύτερη απώλεια. «Δεν υπάρχει βαθμολόγηση. Μικρή, μεγάλη, απόλυτη, σχετική, κτλ. H ξαφνική βέβαια, η μη αναμενόμενη είναι η πιο σκληρή. Για άλλον όμως μπορεί να είναι και μια γάτα. Εγώ στα δεκαεφτά μου έγραψα ένα ποίημα για την απώλεια του σκυλιού: «Επέθανε ο σκύλος μου και πάει/το μαύρο χώμα το βαρύ/θα πέσει να σκεπάσει το κορμί του/και να το θάψει βαθιά στη γη./ Εζούσε στο ξυλένιο καλυβάκι/που τώρα μένει αδειανό/και είχε για μόνο παιγνιδάκι/την αλυσίδα δεμένη στο λαιμό./ Ήταν της γειτονιάς τ’ ανάθεμα/του πάππου μου καμάρι/της γάτας μου ο μισητός/του κυνηγιού λιοντάρι». Καταλαβαίνετε τι θέλω να πω...».

Βασίλης Βασιλικός: Η πολιτική διαδρομή

Ο Βασίλης Βασιλικός τοποθετήθηκε επικεφαλής του ψηφοδελτίου επικρατείας της εκλογικής συνεργασίας Πράσινοι - Δημοκρατική Αριστερά στις βουλευτικές εκλογές του 2015, καθώς και στις βουλευτικές εκλογές του 2019 με τον ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία όπου και εξελέγη. Ήταν βουλευτής Επικρατείας από τις 7 Ιουλίου 2019 μέχρι τις 21 Μαΐου 2023.

Ο Βασίλης Βασιλικός υπήρξε βουλευτής Επικρατείας με τον ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία © EUROKINISSI

Λίγες ημέρες μετά το κακό εκλογικό αποτέλεσμα για τον ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές της 21ης Μαΐου 2023, ο Βασίλης Βασιλικός είχε απευθυνθεί στους συντρόφους του στο κόμμα, λέγοντας: «Η Νέα Δημοκρατία νίκησε και είναι συνυπεύθυνοι εκείνοι που θεωρούν εαυτούς νικητές, επειδή αύξησαν τα ποσοστά των ψήφων τους. Ας είναι υπερήφανοι που σπρώχνουν τον Λαό σε πύρρειες νίκες, στο πεζοδρόμιο και στις διαμαρτυρίες. Το Αίτημα παραμένει. Η Δημοκρατία πληγωμένη, η Δικαιοσύνη παραπλισμένη, ο Πολιτισμός Τουριστική Ευφορία Και ο Λαός: Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία. Μια Τραγική Φιγούρα».

Βασίλης Βασιλικός: Το «Ζ» και η μεταφορά του στη μεγάλη οθόνη

Ένα από τα σπουδαιότερα έργα του είναι το «Ζ». Το έργο γράφτηκε σχεδόν αμέσως μετά τα γεγονότα της δολοφονίας του βουλευτή της Ε.Δ.Α. Γρηγόρη Λαμπράκη το 1963και πρωτοδημοσιεύτηκε σε συνέχειες στο περιοδικό «Ταχυδρόμος» το 1966. Την ίδια χρονιά κυκλοφορεί σε βιβλίο από τις εκδόσεις «Θεμέλιο», σχεδόν ταυτόχρονα με τη δίκη των κατηγορουμένων για τη δολοφονία. Το 1967 η Χούντα των Συνταγματαρχών απαγόρευσε την κυκλοφορία του στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα άρχισε να μεταφράζεται σε άλλες γλώσσες στα πλαίσια του αντιδικτατορικού αγώνα. Συγκεκριμένα, το 1966 μεταφράστηκε στα γαλλικά από τον Pierre Comberousse και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gallimard ενώ τα επόμενα τρία χρόνια μεταφράστηκε και εκδόθηκε σε άλλες δεκαοχτώ χώρες, όπως οι Η.Π.Α, η Αγγλία, η Σοβιετική Ένωση και η Ιαπωνία.

Το έργο έγινε αμέσως σύμβολο του αντιδικτατορικού αγώνα, και βοήθησε -κυρίως με την κινηματογραφική προβολή του- στη διεθνοποίηση της κατάστασης στην Ελλάδα. Το 1969 έγινε η κινηματογραφική μεταφορά του από τον Κώστα Γαβρά. Το βιβλίο μεταφέρθηκε και στο θέατρο, το 2012 από το Εθνικό Θέατρο, σε θεατρική μεταφορά της Έφης Θεοδώρου. Τον Μάρτιο του 2018 παρουσιάστηκε στην Εθνική Λυρική Σκηνή η όπερα που βασίστηκε πάνω στο μυθιστόρημα, σε λιμπρέτο του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη.

Ο Βασίλης Βασιλικός έγραψε το «Ζ» που έγινε ταινία το 1969 από το Κώστα Γαβρά © EUROKINISSI

«Το "Ζ" είναι ένα γράμμα που είχα αγαπήσει πολύ πριν γράψω το βιβλίο μου, καθώς ήταν το σύμβολο των γαλλικών τρένων και μπορούσες να το δεις σε όλους τους σιδηροδρομικούς σταθμούς. Μετά την κυκλοφορία του βιβλίου και της ταινίας του Κώστα Γαβρά το 1969, το "Ζ" έγινε σύμβολο της ζωής και του αγώνα του Γρηγόρη Λαμπράκη, αλλά φυσικά και παγκόσμιο σύμβολο ειρήνης», είχε πει ο Βασίλης Βασιλικός σε συνέντευξή του.

Ο Βασίλης Βασιλικός σύμφωνα με όσα αναφέρει σε συνέντευξή του, την περίοδο της δολοφονίας και της κηδείας βρισκόταν στη Θεσσαλονίκη και παρακολουθούσε από κοντά τα τεκταινόμενα. Ωστόσο δεν είχε σκεφτεί να γράψει βιβλίο - πολύ περισσότερο μυθιστόρημα γι' αυτά. Μέχρι που, ύστερα από συζήτηση με τον κομματικό του σύντροφο και ιδιοκτήτη τότε του εκδοτικού οίκου «Θεμέλιο» Δημήτρη (Μίμη) Δεσποτίδη, πείστηκε ότι έπρεπε να το κάνει. Ο Δεσποτίδης κατάφερε το 1964 να προμηθεύσει τον Βασιλικό με όλο το απόρρητο προανακριτικό υλικό της υπόθεσης, και τα συνεχή και εμπεριστατωμένα ρεπορτάζ των Γιάννη Βούλτεψη της εφημερίδας Αυγή, Γιώργου Ρωμαίου του Βήματος και Γιώργου Μπέρτσου της Ελευθερίας τροφοδότησαν ακόμα περισσότερο το πρωταρχικό (πραγματικό) υλικό. Ο Βασιλικός είχε περάσει δυο χρόνια ταξινομώντας το υλικό του αλλά δεν μπορούσε να βρει την κατάλληλη φόρμα για να το μετατρέψει σε βιβλίο, μέχρι που διάβασε το μυθιστόρημα «Εν Ψυχρώ» του Τρούμαν Καπότε και κατάλαβε ότι αυτήν ήταν η φόρμα που χρειαζόταν. Την άνοιξη του 1966 και κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Παρίσι, ο συγγραφέας άρχισε να γράφει το μυθιστόρημα. Επέλεξε το γράμμα Ζ, θέλοντας να ακούγεται σαν Ζει για να παραπέμπει στο σύνθημα των πολιτών κατά την κηδεία του Λαμπράκη, ένα σύνθημα που ταυτόχρονα εξέφραζε τον πόθο της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού για ελευθερία και δημοκρατία.

Βασίλης Βασιλικός - Το πλούσιο έργο του

(1949) Τα Σιλό, (μυθιστόρημα για την βουλγαρική κατοχή στην Καβάλα), (1976) Λαδιάς, (1983) Δωρικός, (2018) Εκδ. Gutenberg
(1950) Το καλοκαίρι του Ερωτόκριτου, (1974) εκδ. Ίκαρος
(1952) Ο άνθρωπος με το άδειο, (1976) εκδ. Καστανιώτης
(1953) Η διήγηση του Ιάσονα [Νουβέλα], ιδιωτική έκδοση, Θεσσαλονίκη, (1995) εκδ. Λιβάνη, (2011) εκδ. Γκοβόστη
(1953) Αναμνήσεις από τον Χείρωνα, (1974) Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(1955) Το λιμάνι της αγωνίας, (1979) Λιβάνης-Νέα Σύνορα
(1956) Θύματα ειρήνης [Ιστορικό χρονικό], ιδιωτική έκδοση, Αθήνα, (2014) εκδ. Γκοβόστη
(1957) Μια ιστορία αγάπης εκδ. Εστία, (1975) Λιβάνης-Νέα Σύνορα, (1977) Βιβλιοπωλείον της Εστίας, (1996) εκδ. Λιβάνη
(1964) Οι φωτογραφίες, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(1965) Εκτός των τειχών
(1964) Η μυθολογία της Αμερικής [Ταξιδιωτικό], Βιβλιοπωλείον της Εστίας, (2012) εκδ. Γκοβόστη
(1966) Ζ, εκδ. Λιβάνη, (2008) εκδ. Ελευθεροτυπίας, (2011) Διόπτρα, (2016) Εκδ. Gutenberg
(1969) Λούνικ II
(1972) 20.20' και Φίφτυ Φίφτυ
(1973) Ο μονάρχης
(1976) Εικοσιπενταετία, εκδ. Παπαζήση
(1976) Ο ιατροδικαστής, εκδ. Ερμής, (2002) εκδ. Λιβάνη και (2017) εκδ. Ιωλκός
(1977) Οι ρεμπέτες και άλλα διηγήματα, εκδ. Χιωτέλλη & εκδ. Κέδρος (2019)
(1981) Μαθήματα ανατομίας, εκδ. Θεμέλιο
(1982) Χρονογραφήματα, εκδ. Μπαρμπουνάκη
(1993) Μάγια, εκδ. Λιβάνη
(1994) Το φύλλο. Το πηγάδι. Τ' αγγέλιασμα [Α΄ Κρατικό βραβείο της ομάδας των κορυφαίων Ελλήνων λογοτεχνών «έπαθλο Κώστας Ουράνης» το 1962], εκδ. Λιβάνη, (2007) εκδ. Τόπος

Πέθανε ο συγγραφέας του «Ζ» Βασίλης Βασιλικός σε ηλικία 89 ετών

(1994) Les lotophages, εκδ. Kauffmann
(1994) Η φλόγα της αγάπης, εκδ. Λιβάνη
(1994) Το τελευταίο αντίο [Βραβεύτηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Διηγήματος το 1980], εκδ. Λιβάνη
(1995) Γλαύκος Θρασάκης, εκδ. Λιβάνη
(1995) Η ατέλειωτη επιστολή, εκδ. Λιβάνη
(1995) Ο τρομερός μήνας Αύγουστος, εκδ. Λιβάνη
(1995) Υπάρχουν όνειρα, εκδ. Λιβάνη
(1996) Δεν μετανιώνω για τα δάκρυα που έχυσα για σένα, εκδ. Λιβάνη
(1997) Αισθημάτων νομίσματα, εκδ. Λιβάνη
(1997) Τα φρύγανα του έρωτα, εκδ. Λιβάνη
(1998) Θύματα ειρήνης, εκδ. Λιβάνη
(1998) Καφενείο "Εμιγκρέκ". Υποθήκες Παπ - Πατ, εκδ. Λιβάνη
(1998) Τα δώρα της αγάπης, εκδ. Λιβάνη
(1998) Το ψαροντούφεκο, εκδ. Λιβάνη
(1999) Η μνήμη επιστρέφει με λαστιχένια πέδιλα, εκδ. Λιβάνη
(1999) Ο Ευρωπέος και η ωραία του υπερπέραν, εκδ. Λιβάνη
(1999) Ό Θάνατος του αμερικάνου, εκδ. Λιβάνη
(2000) Εσύ κι εγώ, εκδ. Λιβάνη
(2001) Εν πτήσει, εκδ. Λιβάνη
(2001) Τα καμάκια, εκδ. Λιβάνη
(2002) Παρίσι - Κορυδαλλός, εκδ. Λιβάνη
(2004) Έγκλημα στην Κοπεγχάγη, εκδ. Λιβάνη
(2005) Κ, Εμπειρία Εκδοτική
(2005) Οι ωραίοι Ωρεοί, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
(2006) 290 πρόσωπα, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
(2006) Οι λωτοφάγοι, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
(2006) Τα ποιήματα, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
(2007) Poste Restante, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
(2007) Η απολογία του Ζ, Εμπειρία Εκδοτική
(2007) Μάθημα ανατομίας, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
(2007) Ο Βάγγος απ' τα Φάρσαλα έγινε αρχιγκάγκστερ, εκδ. Τόπος
(2008) Γλαύκος Θρασάκης, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
(2008) Μπαλέτα λαϊκών χορών Ντόρας Στράτου, εκδ. Τόπος

Ο Βασίλης Βασιλικός αφήνει κληρονομία το σπουδαίο έργο του

(2008) Ντίβα, εκδ. Ηλέκτρα
(2009) Ανάπλους, Βιβλιοπωλείο "Η Θόλος"
(2009) Ο μονάρχης, εκδ. Μπαρτζουλιάνος Ι. Ηλίας
(2009) Οι φωτογραφίες, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
(2009) Τρεις γυναίκες, εκδ. Άγκυρα
(2010) Foco d' amor (Η φλόγα της αγάπης), εκδ. Τόπος
(2010) Οι γάτες της Rue d' Hauteville, εκδ. Πατάκη
(2011) Εκτός των τειχών, εκδ. Ιβίσκος
(2011) Μνήμη από μελάνι, εκδ. Διόπτρα
(2011) Τα χαζά μπούτια, εκδ. Τόπος
(2011) Το τελευταίο αντίο, εκδ. Διόπτρα
(2012) 8 ½, εκδ. Παπαζήση
(2012) Έρως ανίκατε μάχαν, εκδ. Σύγχρονοι Ορίζοντες
(2012) Οι φωτογραφίες, Δ. Ο. Λαμπράκη
(2012) Όναρ ημερόφαντον, εκδ. Ι. Σιδέρης
(2013) Το ελικόπτερο, εκδ. Σύγχρονοι Ορίζοντες
(2014) Θύματα ειρήνης, εκδ. Γκοβόστη
(2014) Περί Λογοτεχνίας και Άλλων Δαιμονίων, εκδ. Gutenberg
(2015) Ημερολόγιο Θάσου, εκδ. Gutenberg
(2020) Ποιήματα [ανθολόγηση-επιμέλεια: Θανάσης Θ. Νιάρχος], εκδ. Ιωλκός

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα

(1993) 9 διηγήματα πολιτικής φαντασίας, εκδ. Κέδρος
(1995) Στην πεδιάδα του Ιονίου, εκδ. Καστανιώτη
(1997) Έρωτας σε πρώτο πρόσωπο, εκδ. Κέδρος
(1997) Ιστορική πραγματικότητα και νεοελληνική πεζογραφία 1945-1995 [εισήγηση], εκδ. Σχολή Μωραΐτη
(1997) Νίκη Καραγάτση, εκδ. Άγρα
(1998) Santé, εκδ. Ύψιλον
(1999) Στα γήπεδα η πόλη αναστενάζει, εκδ. Ιανός
(1999) Στο γύρισμα του αιώνα, εκδ. Νεφέλη
(2000) Ανθολογία λογοτεχνικών κειμένων για το Άγιον Όρος, εκδ. Ιωλκός
(2000) Υπάρχω, εκδ. Λιβάνη
(2001) Βόλος: Μια πόλη στη λογοτεχνία, εκδ. Μεταίχμιο
(2001) Κώστας Γαβράς, εκδ. Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
(2002) Κανίσκιον φιλίας, Αναγνωστόπουλος, Βελισσάριος Σ.
(2005) Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, εκδ. Πατάκη
(2005) Ο δρόμος για την Ομόνοια, εκδ. Καστανιώτη
(2006) Με τον ρυθμό της ψυχής, εκδ. Κέδρος
(2008) Μάης '68: στην Ελλάδα, στη Γαλλία, στον κόσμο, εκδ. Modern Times
(2009) Ελληνικά εγκλήματα 3, εκδ. Καστανιώτη
(2009) Παλίμψηστο Καβάλας, εκδ. Καστανιώτη
(2009) Ανθολογία ελληνικού διηγήματος του 20ού αιώνα, εκδ. Καστανιώτη
(2010) Στέλιος Καζαντζίδης 1931-2001, εκδ. ΚΨΜ
(2011) Βασίλης Βασιλικός - Νίκος Παπανδρέου, Κέρκυρα - Economia Publishing
(2011) Η βαθιά ελληνική κρίση, Οδός Πανός
(2011) Η Θεσσαλονίκη των συγγραφέων, εκδ. Ιανός
(2011) Περί ζώων, εκδ. Ψυχογιός
(2012) Τέλος καλό, όλα καλά, εκδ. Καστανιώτη
(2013) Γιάννης Δουβίτσας 1943-2003, εκδ. Νεφέλη
(2013) Συνταγές μέσα από τη λογοτεχνία, Δ. Ο. Λαμπράκη
(2014) Ιστορίες ταχυδρομείου, Ελληνικά Ταχυδρομεία
(2014) Νεανική αλληλογραφία 1954 - 1960, εκδ. Τόπος
(2014) Περί λογοτεχνίας και άλλων δαιμονίων, Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός

Μεταφράσεις

Έχει μεταφράσει Αντρέ Ζιντ, Τζέημς Μέριλ, Ρεζίς Ντεμπρέ και Μπαλζάκ.
(1952) Αντρέ Ζιντ, Οιδίπους, Νέα Εστία
(1966) Τζέημς Μέριλ, Χίλιες και η δεύτερη νύχτα, ιδιωτική έκδοση
(1973) Ρεζίς Ντεμπρέ, Μαθαίνοντας από τους Τουπαμάρος, ιδιωτική έκδοση, Βρυξέλλες
(1988) Μπαλζάκ, Μασιμίλα Ντόνι (μετάφραση με τη Βάσω Παπαντωνίου), εκδ. Γνώση

Ανθολογίες

(1993) Λύρα Ελληνική. Η Ελληνική ποίηση ανθολογημένη από τον Ρήγα έως σήμερα. Επίμετρο: Πέντε και μία φανταστικές συνομιλίες (με τους Ρήγα, Κάλβο, Βιζυηνό, Παλαμά, Καβάφη, Καρυωτάκη), εκδ. Σέργιου Ραφτάνη, σ. 1098.
(1998) Λύρα Ελληνική. Η Ελληνική ποίηση ανθολογημένη από τον Ρήγα έως σήμερα, εκδ. Ντουντούμης, σ. 1141.
(2021) Πινακοθήκη "Λυρικών" Ποιημάτων. Η ποίησή μας ανθολογημένη από τον Ρήγα έως σήμερα (1796-2021), τόμοι Α'-Δ', πρόλογος-ανθολόγηση, Βασίλης Βασιλικός, Πέτρος Γκολίτσης, εκδ. Ρώμη, σ. 1750.

Διαβάστε ακόμη >>> Νίκος Αλιάγας: Θυμάμαι τον Βασίλη Βασιλικό