80 χρόνια από τη σφαγή των Καλαβρύτων

Τον Δεκέμβριο του 1943, η Σφαγή των Καλαβρύτων σηματοδότησε το αποκορύφωμα της γερμανικής θηριωδίας κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Οι στρατιώτες της γερμανικής 117ης Μεραρχίας Καταδρομών εκτέλεσαν τον ανδρικό πληθυσμό και κατέστρεψαν την ορεινή κωμόπολη των Καλαβρύτων στον νομό Αχαΐας.

Η «Επιχείρηση Καλάβρυτα» ξεκίνησε την 4η Δεκεμβρίου, ως αντίποινα για την εκτέλεση, από τους αντάρτες, 77 Γερμανών αιχμαλώτων, οι οποίοι είχαν συλληφθεί μετά τη νίκη των δυνάμεων του ΕΛΑΣ στη Μάχη της Κερπινής, στις 20 Οκτωβρίου του 1943. Η γερμανική επιχείρηση ξεκίνησε με σφαγές και λεηλασίες από την παράκτια περιοχή της Αχαΐας στη βόρεια Πελοπόννησο: τα στρατεύματα της Βέρμαχτ έκαψαν δεκάδες χωριά και δολοφόνησαν αμάχους, με τελικό προορισμό τα Καλάβρυτα, όπου μπήκαν στις 9 Δεκεμβρίου. Στη συνέχεια, εξόντωσαν 677 αμάχους (υπάρχουν μαρτυρίες για πολύ περισσότερους), από τους οποίους οι 499 στα Καλάβρυτα, και έβαλαν φωτιά σε περίπου 1.000 σπίτια σε πάνω από 50 χωριά, αρπάζοντας υλικά αγαθά, χρήματα, τρόφιμα και ζώα, στερώντας από τους κατοίκους τα στοιχειώδη μέσα επιβίωσης. Σύμφωνα με τον χάρτη που παρουσίασε το 1946 ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης, γλίτωσε μονάχα το 10% των σπιτιών των Καλαβρύτων. Τα Καλάβρυτα είναι σήμερα χαρακτηρισμένος μαρτυρικός οικισμός, όπως ο Κάνδανος Χανίων (σφαγή του ’41) και η Βιάννος (σφαγή του ’43).

Αν και η σφαγή των Καλαβρύτων θεωρείται έγκλημα πολέμου —η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας είχε αναγνωρίσει δημοσίως τη ναζιστική αγριότητα— κανείς από τους υπευθύνους δεν λογοδότησε στη δικαιοσύνη, ενώ μέχρι σήμερα δεν έχει καταβληθεί αποζημίωση. Ανάμεσα στους ενόχους ήταν ο στρατηγός Karl von Le Suire που είχε την έδρα του στο Περγιάλι, o ταγματάρχης Hans Ebersberger και ο λοχαγός Hans Schober.

Το 1943 ήταν η σκληρότερη χρονιά του Β’ παγκοσμίου πολέμου: εκείνο τον Δεκέμβριο έφυγε το τρένο από το Ντρανσύ της Γαλλίας για το Άουσβιτς με χίλιους Εβραίους —από τους οποίους επέζησαν 45. Ο Πεταίν δέχτηκε όλους τους όρους των Γερμανών και οι Αμερικανοί υπό τον Άιζενχάουερ άρχισαν να προετοιμάζουν την Απόβαση στη Νορμανδία. Στην Ελλάδα είχαν πολλαπλασιαστεί οι ομαδικές εκτελέσεις: μετά τα Καλάβρυτα, οι δυνάμεις Κατοχής σκότωσαν 115 άτομα στη Δράμα, 30 στην Τρίπολη, 133 στη Δράκεια Πηλίου. Η Απελευθέρωση από τα γερμανικά στρατεύματα, που έλαβε χώρα στις 12 Οκτωβρίου του 1944 φαινόταν πολύ μακριά.