15 χρόνια από τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου

Σαν σήμερα, 6 Δεκεμβρίου 2008, ο 15χρονος Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος έπεσε νεκρός από τα πυρά του ειδικού φρουρού Επαμεινώνδα Κορκονέα στα Εξάρχεια.

Η εν ψυχρώ δολοφονία του νεαρού μαθητή πυροδότησε τα λεγόμενα Δεκεμβριανά του 2008, με συγκρούσεις και επεισόδια σε όλη την Ελλάδα.

Η μνήμη του τιμάται κάθε χρόνο με πορείες στην επέτειο της δολοφονίας του, ενώ η οδός Τζαβέλλα έχει μετονομαστεί σε Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου.

Μπορεί να συμπληρώνονται φέτος 15 χρόνια από τη δολοφονία Γρηγηρόπουλου, ωστόσο η δικαστική διαδικασία ακόμη συνεχίζεται, καθώς στις αρχές του 2024 αναμένεται να εξεταστεί το αίτημα αναίρεσης στο ελαφρυντικό του πρότερου σύννομου βίου, χάρη στο οποίο ο Επαμεινώνδας Κορκονέας αποφυλακίστηκε πριν λίγο καιρό.

Το μοιραίο βράδυ

To βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου 2008, ο Γρηγορόπουλος βρισκόταν μαζί με την παρέα του στον πεζόδρομο της Μεσολογγίου. Λίγο πριν τις 9 μ.μ., ένα περιπολικό της αστυνομίας που περνούσε από την περιοχή δέχτηκε αποδοκιμασίες (κατά άλλους και αντικείμενα) από ομάδα νεαρών.

Λίγο αργότερα, οι δύο αστυνομικοί που επέβαιναν στο περιπολικό - ο Επαμεινώνδας Κορκονέας και ο Βασίλης Σαραλιώτης - επέστρεψαν πεζοί στο σημείο. Τότε, ο Κορκονέας έβγαλε το όπλο του, στόχευσε προς το πλήθος και πυροβόλησε δύο φορές, με αποτέλεσμα να δολοφονήσει τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο. Το περιστατικό συνέβη στη διασταύρωση των οδών Μεσολογγίου και Τζαβέλλα.

Ο θάνατος του 15χρονου μαθητή ήταν ακαριαίος, καθώς σύμφωνα με την ιατροδικαστική εξέταση η σφαίρα διαπέρασε την καρδιά και καρφώθηκε στον 10ο θωρακικό σπόνδυλο. Στον «Ευαγγελισμό» όπου μεταφέρθηκε, απλά διαπιστώθηκε ο θάνατός του.

Μετά το περιστατικό, οι δυο ειδικοί φρουροί αποχώρησαν περπατώντας μέχρι το περιπολικό και έφυγαν από την περιοχή. Στη συνέχεια, ενημέρωσαν την υπηρεσία τους για το συμβάν, αναφέροντας ότι δέχθηκαν επίθεση με πέτρες και μπουκάλια από «αναρχικούς».

Αυτό ήταν το σενάριο που διακινήθηκε από την Αστυνομία και υιοθετήθηκε από τα μέσα ενημέρωσης τις πρώτες ώρες. Στις ανακοινώσεις της, η ΕΛ.ΑΣ. έκανε λόγο για εξοστρακισμό της σφαίρας που προκάλεσε τον θάνατο του νεαρού παιδιού.

Ωστόσο, το σενάριο αυτό διαψεύστηκε τόσο από αυτόπτες μάρτυρες όσο και από βίντεο που κυκλοφόρησαν και δείχνουν ξεκάθαρα τον ειδικό φρουρό να συμαδεύει προς το πλήθος.

Αφού πληροφορήθηκε το περιστατικό, ο υφυπουργός Εσωτερικών Παναγιώτης Χηνοφώτης κίνησε άμεσα τη διαδικασία προκειμένου να τεθούν σε διαθεσιμότητα οι δυο ειδικοί φρουροί, όπως επίσης και ο διοικητής του Αστυνομικού Τμήματος Εξαρχείων. Λίγο αργότερα, οι εμπλεκόμενοι φρουροί προσήχθησαν στο αστυνομικό τμήμα για ανάκριση, ενώ ορίστηκαν άμεσα τρεις εισαγγελείς προκειμένου να διερευνήσουν τα αίτια του περιστατικού.

Ο εισαγγελέας άσκησε ποινική δίωξη για ανθρωποκτονία από πρόθεση και για παράνομη οπλοχρησία στον ειδικό φρουρό που πυροβόλησε, και στο συνάδελφό του άσκησε δίωξη για απλή συνέργεια σε ανθρωποκτονία. Οι δύο παραπέμφθηκαν σε τακτικό ανακριτή από τον οποίο έλαβαν προθεσμία για να απολογηθούν την Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου.

Ο υπουργός Εσωτερικών Προκόπης Παυλόπουλος, ο οποίος βρισκόταν σε κομματική εκδήλωση στις Σέρρες, μόλις ενημερώθηκε για το περιστατικό μετέβη άμεσα στην Αθήνα και έπειτα από δηλώσεις, υπέβαλε ο ίδιος μαζί με τον υφυπουργό την παραίτησή του για λόγους ευθιξίας. Παρά ταύτα, οι παραιτήσεις δεν έγιναν αποδεκτές από τον πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή.

Ομόθυμη ήταν η καταδίκη του περιστατικού από την Πολιτεία, ενώ συλλυπητήριες επιστολές απέστειλε στην οικογένεια του θύματος ο πρωθυπουργός, ο πρόεδρος της Βουλής και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας, ο οποίος μάλιστα χαρακτήρισε το συμβάν «τραύμα στο κράτος δικαίου» της Ελλάδος.

Τα Δεκεμβριανά

Η δολοφονία Γρηγορόπουλου προκάλεσε ακαριαία ένα νεανικό κύμα οργής και διαμαρτυρίας, που όμοιό του δεν είχε ξαναζήσει η χώρα από τη μεταπολίτευση. 

Τις επόμενες μέρες, πραγματοποιήθηκαν μεγάλες πορείες διαμαρτυρίας στην Αθήνα και σε πολλές πόλεις της χώρας. Μαθητές γυμνασίων και λυκείων προχώρησαν σε πορείες, καταλήψεις σχολείων και αποχή από τα μαθήματα.

Σημειώθηκαν σοβαρά επεισόδια και πρωτοφανείς καταστροφές σε δημόσια κτίρια, τράπεζες, εμπορικά καταστήματα, μνημεία και αυτοκίνητα. Οι μεγαλύτερες καταστροφές σημειώθηκαν στην Αθήνα. Σύμφωνα με εκτίμηση του ΕΒΕΑ, οι ζημιές που προκλήθηκαν μόνο στην Αθήνα ξεπέρασαν τα 50 εκατομμύρια ευρώ.

Τι ισχυρίστηκε στον ανακριτή ο Κορκονέας

Στην απολογία του στον ανακριτή της υπόθεσης, ο Επαμεινώνδας Κορκονέας υποστήριξε ότι πυροβόλησε στον αέρα και όχι προς την ομάδα των νεαρών, και ως εκ τούτου ο θάνατος του νεαρού ήταν ατύχημα, εξαιτίας του εξοστρακισμού κάποιας σφαίρας. Επίσης, προσπάθησε να μειώσει τη ζωή και την προσωπικότητα του νεαρού, ισχυριζόμενος ότι ήταν έφηβος με αποκλίνουσα συμπεριφορά.

Ωστόσο, η ιατροδικαστική έρευνα κατέρριψε το σενάριο εξοστρακισμού της σφαίρας: η φορά της σφαίρας που σφηνώθηκε στον σπόνδυλο του Γρηγορόπουλου ήταν από επάνω προς τα κάτω (και όχι από κάτω προς τα επάνω, που θα ήταν το λογικό αν η σφαίρα είχε εξοστρακιστεί στο οδόστρωμα). Το συμπέρασμα του ιατροδικαστή ήταν: «τυφλό τραύμα θώρακος διά βλήματος πυροβόλου όπλου, μικρού διαμετρήματος- ανθρωποκτονία».

Τελικά, στις 10 Δεκεμβρίου, ο ανακριτής αποφάσισε να προφυλακιστούν οι δύο ειδικοί φρουροί και οδηγήθηκαν σε περιφερειακές φυλακές.

Η δίκη για τη δολοφονία Γρηγορόπουλου

Τον Ιούνιο του 2009 το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών διέταξε με βούλευμά του την παραπομπή σε δίκη ενώπιον του Πρωτοβάθμιου Κακουργιοδικείου των δύο ειδικών φρουρών: ο Κορκονέας παραπέμφθηκε για ανθρωποκτονία από πρόθεση, ενώ ο Σαραλιώτης για συνέργεια σε ανθρωποκτονία.

Η δίκη ορίστηκε αρχικά να γίνει στη Χαλκίδα - λόγω φόβου επεισοδίων σε περίπτωση που γινόταν στην Αθήνα - αλλά τελικά ξεκίνησε στην Άμφισσα στις 20 Ιανουαρίου 2010.

Στις 11 Οκτωβρίου 2010, το Μεικτό Ορκωτό Δικαστήριο της Άμφισσας (αποτελούμενο από 3 τακτικούς δικαστές και 4 ενόρκους) έκρινε και τους δύο ειδικούς φρουρούς ένοχους, τον Κορκονέα για ανθρωποκτονία με άμεσο δόλο και τον Σαραλιώτη για συνέργεια. Πρωτόδικα ο Κορκονέας καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη και 15 μήνες (ψήφοι 4-3), ενώ στον Σαραλιώτη επιβλήθηκε ποινή 10ετούς κάθειρξης (ψήφοι 6-1).

Μετά από ένα μόλις χρόνο, τον Οκτώβριο του 2011, ο Σαραλιώτης αποφυλακίστηκε με περιοριστικούς όρους.

Η δίκη σε δεύτερο βαθμό ξεκίνησε στο Μεικτό Ορκωτό Εφετείο Λαμίας με μεγάλη καθυστέρηση τον Δεκέμβριο του 2016 και ολοκληρώθηκε το 2019. Κατά την πρώτη συνεδρίαση στις 23 Δεκεμβρίου 2016, ο Κορκονέας είχε δηλώσει αμετανόητος για την πράξη του, με αποτέλεσμα ο συνήγορός του Αλέξης Κούγιας να παραιτηθεί από την υπεράσπισή του.

Ο Επαμεινώνδας Κορκονέας καταδικάστηκε σε κάθειρξη 13 ετών, αφού το δικαστήριο του αναγνώρισε το ελαφρυντικό του προτέρου συννόμου βίου και αποφυλακίστηκε δύο ημέρες αργότερα. Αντιθέτως το δικαστήριο έκρινε ομόφωνα αθώο λόγω αμφιβολιών τον συγκατηγορούμενό του Βασίλειο Σαραλιώτη.

Δεκαπέντε χρόνια μετά τη δολοφονία, οι δικαστικές εξελίξεις συνεχίζονται

Στις 30 Ιουλίου 2019 και λόγω της απόφασης του Εφετείου που του αναγνώρισε το ελαφρυντικό του πρότερου έντιμου βίου, ο Κορκονέας αποφυλακίστηκε από τις φυλακές Δομοκού όπου κρατούνταν, έχοντας παραμείνει συνολικά στη φυλακή 13 χρόνια.  

Η αποφυλάκιση αυτή προκάλεσε την παρέμβαση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Βασίλη Πλιώτα, ο οποίος ζήτησε να γίνει αναίρεση της απόφασης του Μεικτού Ορκωτού Εφετείου Λαμίας. Τον Μάρτιο του 2022, η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου έκανε ομόφωνα δεκτή την αναίρεση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου με αποτέλεσμα να οριστεί νέα δίκη με νέα σύνθεση και πάλι στο Μεικτό Ορκωτό Εφετείο Λαμίας. Ο Κορκονέας συνελήφθη εκ νέου.

Η δίκη ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2022. Ο εισαγγελέας της έδρας υποστήριξε ότι ο Κορκονέας δεν άξιζε το ελαφρυντικό που του δόθηκε και ζήτησε την καταδίκη του για ανθρωποκτονία από πρόθεση με άμεσο δόλο και σε ήρεμη ψυχική κατάσταση.

Παρ' όλα αυτά, η πρόταση του Εισαγγελέα δεν έγινε δεκτή - στον Κορκονέα αναγνωρίστηκε ο πρότερος έντιμος βίος με οριακή και πάλι διαφορά 4 - 3 (των Εφετών Δικαστών). Στις 28 Ιουνίου 2022, σε εφαρμογή της αποφάσεως, ο Κορκονέας αφέθηκε ελεύθερος από το κατάστημα κράτησης Δομοκού.

Οι συνήγοροι της οικογένειας Γρηγορόπουλου, Νίκος και Ζωή Κωνσταντοπούλου, προέβησαν σε επίσημο διάβημα στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, με το οποίο ζήτησαν αναίρεση της αποφάσεως, πειθαρχικό έλεγχο των εμπλεκομένων πλευρών και έρευνα για το αν υπήρξε επηρεασμός δικαστικών προσώπων και ενόρκων.

Η νέα δίκη για την εισαγγελική αναίρεση στο ελαφρυντικό του πρότερου σύννομου βίου για τον Επαμεινώνδα Κορκονέα επρόκειτο να γίνει στις αρχές του Νοεμβρίου 2023, αλλά πήρε αναβολή για τις 9 Ιανουαρίου 2024.